ABMK

Kościół pw. św. Jakuba i klasztor Bonifratrów w Łucku w opisie wizytacyjnym z 1832 roku

Sławomir Romański-Cebula

Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie , Polska
https://orcid.org/0000-0003-0629-4196


Abstrakt

Bonifratrzy zostali sprowadzeni do Łucka w 1638 roku z inicjatywy kanonika kapituły łuckiej ks. Baltazara Tyszki przy poparciu biskupa łuckiego Andrzeja Gembickiego. Wybudowany wówczas kościół pw. św. Marii Magdaleny i klasztor nie przetrwały jednak pożaru, który ogarnął Łuck we wrześniu 1781 roku. Postanowiono wówczas przekazać bonifratrom inny, XVI-wieczny kościół św. Jakuba w zamian za plac, na którym stał dotychczasowy konwent. Dokument fundacji przekazanego kościoła pw. św. Jakuba nie jest znany. Wiadome jest natomiast, że był on kościołem parafialnym do czasu oddania go bonifratrom. Przedstawiony opis kościoła i klasztoru bonifratrów w Łucku powstał w 1832 roku w ramach wizytacji z polecenia biskupa łuckiego i żytomierskiego Michała Jana Piwnickiego i został spisany przez kanonika katedralnego łuckiego, Michała Sylwestrowicza. Rękopis źródłowy jest obecnie przechowywany w Państwowym Archiwum Obwodu Żytomierskiego w Żytomierzu pod sygnaturą: fond. 90, op. 1, sp. 1011. Tekst zapisany jest w języku polskim. Pismo jest czytelne, regularne i staranne, bez skreśleń i poprawek. Akt wizytacji składa się z 16 stron. Edycja tekstu została przeprowadzona wedle zasad instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku autorstwa Kazimierza Lepszego, wydanej w 1953 roku w Warszawie.

Słowa kluczowe:

Łuck, kościół pw. św. Jakuba, bonifratrzy, wizytacja kanoniczna

Dębowska M., Łacińska parafia pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła w Łucku (XV-XVIII w.), Lublin 2014.

Dębowska M., Kościół i klasztor bonifratrów łuckich w świetle wizytacji generalnej z 1820 roku, w: Universitati serviens. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Stanisława Wilka SDB, red. J. Walkusz, M. Krupa, Lublin 2014, s. 85-94.

Dowbyszczenko M.W., Czenci-bonifratrijita ta poszyrennia humanistycznych idej na ukrajinśkych zemlach w perszij połowyni XVII st. (na Materiałach wołynśkoho wojewodstwa), Ukrajinoznawczyj almanach. Wypusk 5, Kyjiw 2011.

Dowbyszczenko M.W., Wołynska szlachta u relihijnych ruchach kincia XVI — perszoji połowiny XVII st., Kyjiw 2008.

Giżycki J.M., Zniesione kościoły i klasztory rzymsko-katolickie przez rząd rosyjski w wieku XIX-tym w diecezji łuckiej, żytomierskiej i kamienieckiej (gub. Wołyńskiej, kijowskiej i podolskiej), „Nova Polonia Sacra”, 1 (1928) s. 204.

Kołosok B.W., Do istoriji budiwnyctwa w Łuccku chramiw sw. Jakowa, „Nowi Doslidżennia pamjatok kozaćkoji dobyw Ukrajini”, 5 (1996) s. 53-58.

Kołosok B.W., Rymo-katołyćki swiatyni Łucka, Kyjiw 2004.

Orłowicz M., Ilustrowany przewodnik po Wołyniu, Łuck 1929.

Poliszczuk J.M., Etnokonfesijnapolityka rosijskoho caryzmu w Prawobereżnij Ukrajini (kinec XVIII — poczatok XX st,) Naukowi praci istorycznoho fakultetu Zaporiźkoho derżawnohoun uniwersytetu, Zaporiżżia-Proswita 2008.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. 5, Warszawa 1884.

Tronewycz P., Chilko M., Sajczuk B., Wtraczeni chrystyjanśki chramy Łucka, Łuck 2001.

Wojnicz A., Łuck na Wołyniu, Łuck 1922.

Pobierz

Opublikowane
2020-06-30


Romański-Cebula, S. (2020). Kościół pw. św. Jakuba i klasztor Bonifratrów w Łucku w opisie wizytacyjnym z 1832 roku. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 113, 351–381. https://doi.org/10.31743/abmk.10012

Sławomir Romański-Cebula 
Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

dr nauk humanistycznych w dziedzinie religioznawstwa; adiunkt na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie

https://orcid.org/0000-0003-0629-4196