Problem zasad etycznych w pracy polskich archiwistów
Janusz Łosowski
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-1223-4288
Abstrakt
Kodeks etyczny archiwisty uchwalony w roku 1996 na Międzynarodowym Kongresie Archiwów w Pekinie został w Polsce przyjęty przez środowisko archiwalne i nie wzbudzał uwag krytycznych. W artykule uzasadniono potrzebę stworzenia polskiego kodeksu etycznego archiwistów na jego podstawie i uzupełnienia o trzy zasady. Ze względu na wielką wartość dokumentacji przechowywanej w archiwach polskich należałoby uznać pracę archiwalną jako służbę na rzecz państwa i obywateli, wymagającą od archiwistów szczególnego zaangażowania oraz odpowiedzialności. Personel archiwalny powinien dążyć do udoskonalania pomocy informacyjnych, istniejących w archiwach, szczególnie w odniesieniu do zespołów najcenniejszych i udostępnianych, dla lepszego zaspokajania indywidualnych potrzeb informacyjnych obywateli, prowadzących poszukiwania w archiwach. Archiwa państwowe należałoby również zobowiązać do podejmowania działań mających na celu zabezpieczenie cennych akt posiadanych przez osoby prywatne oraz przejmowania ich na warunkach uzgodnionych z właścicielami. Gdyby okazało się to niemożliwe, mogłyby starać się o sporządzenie za ich zgodą kopii cyfrowych i udostępniania na ustalonych zasadach.
Słowa kluczowe:
etyka, zasady etyczne, praca archiwistów, archiwa polskieBibliografia
Archiwa rodzinne. Zostań rodzinnym archiwistą, Warszawa 2013.
Bez taryfy ulgowej. Dorobek naukowy i edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej 2000- 2010, red. A. Czyżewski, S. M. Nowinowski, R. Stobiecki, J. Żelazko, Warszawa 2012.
Brzeziński T., Etyka lekarska, Warszawa 2002.
Dingwall G.Glen, Trusting Archivists: The Role of Archival Ethics Codes in Establishing Public Faith, „The American Archivist”, Vol. 67, 2004, Issue 1, p. 10-30.
Dokumenty powstania styczniowego: wydarzenia – ludzie – tradycja, red. P. Dymmel, R. Hordyjewski, Lublin 2013.
Encyclopedia of Archival Science, ed. Luciana Duranti, Patricia C. Franks, Lanham 2015.
Etyka w biznesie, red. P. M. Minus, tłum. E. Balcerek, Warszawa 1998.
Gontarczyk P., Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy (1941-1944), Warszawa 2006.
Gontarczyk P., Poprawianie historii PPR. Metody fałszowania źródeł historycznych w pierwszej edycji dokumentów PPR, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, 1-2, (2005) s. 33-49.
Górniak J., Tożsamość narodowa a tożsamość polska, w: Tożsamość europejska a tożsamość polska, Warszawa 2005, s. 11-30.
Izdebski H., Etyka prawnicza: stanowiska i perspektywy, Warszawa 2008.
Jarysz A., Dzieło sztuki na granicy przeszłości i przyszłości. Historia i patriotyzm w sztuce nieprofesjonalnej, „Sprawy Narodowościowe. Seria nowa”, 47 (2015) s. 106-114.
Kielanowski T., Etyka i deontologia lekarska, red. J. Bogusz, Warszawa 1985.
Kajta J., Mrozowicki A., Strategie życiowe robotników po 1989 roku – praktyczne i etyczne wyzwania kolekcji danych biograficznych, „Studia Socjologiczne”, 214 (2014) z. 3, s. 239-256.
Kamiński Ł., Czy potrzebna jest instytucja pamięci? w: Dziennikarz – między praw¬dą a kłamstwem. VII Ogólnopolska Konferencja Pamięć i tożsamość Polaków – dziś, Łódź 2013, s. 26-33.
Kodex etických zasád pro archiváře, „Archivní Časopis”, 48 (1998) s. 1-3.
Kolankowski Z., Kilka uwag wstępnych w sprawie etyki zawodu archiwisty, „Archiwista”, 8 (1972) nr 2, s. 19-22.
Konstankiewicz A., Lubelskie archiwa rodzinne, Lublin 2015.
Matelski D., Problem restytucji polskich dóbr kultury od czasów nowożytnych do współczesnych. Archiwa – księgozbiory – dzieła sztuki – pomniki, Poznań 2013.
Matuszak R., Etyka a zawód archiwisty, „Piotrkowskie Zeszyty Historyczne”, 11 (2010) s. 207-222.
Mazur Z., Wawruch K., Niemieckie komponenty w świadomości historycznej studentów Ziem Zachodnich i Północnych, „Zeszyty Instytutu Zachodniego”, 26, (2002) s. 21-23.
Michalski Ł., Świadomość historyczna uczniów szkół ponadpodstawowych w aglomeracji warszawskiej. Raport z badań, Warszawa 2015.
Mikołajczyk M., Jak się pisało o historii… Problemy polityczne powojennej historii Polski w publikacjach drugiego obiegu w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, Kraków 1998.
Olejnik S., Etyka lekarska, Katowice 1995.
Osiński Z., Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944- 1989. Uwarunkowania organizacyjne i ideologiczno-polityczne, Lublin 2010.
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
prof. historii; Instytut Historii
https://orcid.org/0000-0003-1223-4288
