ABMK

Francuska karta w historii unii brzeskiej: Ruski psałterz Jacques’a Davy Du Perrona

Laurent Tatarenko

French National Centre for Scientific Research , Polska
https://orcid.org/0000-0001-9163-396X


Abstrakt

Do dziś, misja prowadzona w Rzymie przez biskupów ruskich Hipacego Po­cieja i Cyryla Terleckiego od listopada 1595 do marca 1596 roku, znana była głównie z nielicznych i rozproszonych notatek i relacji różnych członków Ku­rii, zgromadzonych w drugiej połowie XX wieku w źródłowych wydaniach Atanaziego Wełykiego. Z tego powodu, ruski psałterz znaleziony w bibliotece Évreux (Normandia) pozwala na nowe rozważanie tego założycielskiego eta­pu w historii unii brzeskiej. Starodruk, opatrzony adnotacjami samego Pocieja i ofiarowany przebywającemu wówczas w Rzymie francuskiemu biskupowi Jacques’owi Davy Du Perronowi, odzwierciedla zarówno koncepcje eklezjo­logiczne ruskiego biskupa włodzimierskiego i jego pragnienie wpisania unij­nej polemiki w szerszy kontekst wyznaniowy, daleko poza granicami Rzeczy­pospolitej. Widoczne niepowodzenie tej inicjatywy występuje również jako świadectwo wyzwań, przed którymi stali zwolennicy unii lokalnych w czasach potrydenckich.

Słowa kluczowe:

unia brzeska, ruskie druki cyrylickie, XVI wiek, metropolia kijowska, Jacques Davy Du Perron

Ammann A.M., Der Aufenhalt der ruthenischen Bischöfe Hypathius Pociej und Cyrillus Terlecki in Rom im Dezember und Januar l595-96, „Orientalia Christiana Periodica”, 11 (1945), pp. 103-140.

Babelon J.-P., Répertoire des objets historiques conservés dans les archives départementales et communales, „Gazette des Archives”, supp. 68 (1970), pp. 1-46.

Blažejowskyj D., Byzantine Kyivan Rite Students in Pontifical Colleges, and in Seminaries, Universities and Institutes of Central and Western Europe (1576-1983), Rome 1984.

Dmitriev Vladimirovič M., Meždu Rimom i Car’gradom. Genezis brestskoj cerkovnoj unii 1595-1596 gg., Moscow 2003.

Féret P., Le cardinal Du Perron, orateur, controversiste, écrivain. Étude historique et critique, Paris 1879.

Gudziak B., Crisis and Reform: The Kyivan Metropolitanate, the Patriarchate of Constantinople and the Genesis of the Union of Brest, Cambridge (MA) 1998.

Halecki O., From Florence to Brest (1439-1596), Rome 1958.

Jaroszewicz-Pieresławcew Z., Druki cyrylickie z oficyn Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XVIII wieku, Olsztyn 2003.

Krajcar J., The Paschalia Printed in Rome in 1596, „Oxford Slavonic Papers”, 3 (1970), pp. 107-118.

Lappo I.I., K istorii russkoj staropečati. Vilenskaja tipografija Mamoničej, „Sbornik Russkogo Instituta v Prage”, 1 (1929), pp. 161-184.

Makarij (Bulgakov), Istorija Russkoj Cerkvi, book 5, Moscow 1996 [reprint of the ed. from 1857-1883].

Martin V., Reprise des relations diplomatiques entre la France et le Saint-Siège en 1595, „Revue des sciences religieuses”, 1 (1921), pp. 338-384 et 2 (1922), pp. 233-270.

Martysheva L., Représenter un événement : l’absolution romaine d’Henri IV (1595), „Revue Mabillon”, 25 (2014), pp. 231-264.

Mironowicz A., Hryń Iwanowicz: nieznany malarz, grawer i drukarz, Białystok 2016.

Nédélec Y., Notes bibliographiques sur le cardinal Jacques Davy du Perron (1556-1618), in : Le cardinal Jacques Davy du Perron. Mélanges publiés à l’occasion du IVe centenaire de sa naissance par la société d’Archéologie et d’histoire naturelle de la Manche, Saint-Lô 1956, pp. 91-129.

Nemirovskij E.L., Slavjanskie izdanija kirillovskogo (cerkovnoslavjanskogo) šrifta 1491-2000, 2 t., Moscow 2009-2012.

Pekar A., Ipatij Potij – provisnyk z’edynennja, „Analecta Ordinis Sancti Basilii Magni”, 15 (1996), pp. 145-246.

Schveitzer M.N., Pamjatka o kardinale Dju-Perron (1556-1618). Prinimal-li on učastie v popytke obʺedinenija cerkvej?, „Russkij bibliofil”, 4 (1913), pp. 53-57.

Stradomski J., Spory o »wiarę grecką« w dawnej Rzeczypospolitej, Krakow 2003.

Stradomski Jan, O merytorycznych i konfesyjnych problemach reformy kalendarza w świetle XVI- i XVII-wiecznej polemiki religijnej w Rzeczypospolitej, in: “Pokazanie Cerkwi prawdziwej...”. Studia nad dziejami i kulturą Kościoła prawosławnego w Rzeczypospolitej, ed. P. Chomik, Białystok 2004, pp. 37-72.

Stradomski J., Spór o historię i wartości w świetle katolicko-unicko-prawosławnej polemiki religijnej w Pierwszej Rzeczypospolitej (koniec XVI – początek XVIII wieku), in: Między Wschodem a Zachodem. Prawosławie i unia, ed. M. Kuczyńska, Warsaw 2017, pp. 238-276.

Tallon A., Henri IV and the Papacy after the League, in: Politics and Religion in Early Bourbon France, ed. A. Forrestal and E. Nelson, Basingstoke 2009, pp. 21-41.

Tatarenko L., La naissance de l’Union de Brest : la curie romaine et le tournant de l’année 1595, „Cahiers du monde russe”, 46/1-2 (2005), pp. 345-354.

Zernova A.S., Tipografija Mamoničej v Vil’ne (XVII vek), „Kniga. Issledovanija i materialy”, 1 (1959), pp. 167-223.


Opublikowane
2020-12-21


Tatarenko, L. (2020). A French Page in the History of the Union of Brest: the Ruthenian Psalter of Jacques Davy Du Perron. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 114, 405–420. https://doi.org/10.31743/abmk.11783

Laurent Tatarenko 
French National Centre for Scientific Research

PhD in History; research scientist at the French National Centre for Scientific Research (CNRS), working at the Institute for Modern and Contemporary History (IHMC – UMR 8066, Paris)

https://orcid.org/0000-0001-9163-396X