Sprawozdania sytuacyjne Urzędu Wojewódzkiego Śląskiego za lata 1933-1939 jako źródło do aktywności związków mniejszości niemieckiej w województwie śląskim
Sabina Bober
Instytut Historii, Katolicki Uniwersytet Lubelski , PolskaAbstrakt
The coverage of the situation reports of the Silesian authorities for the period 1933-1939 highlighted the behaviour of German society involved in creating unions and associations of various shades and political options. This material depicts the picture with the evolution in the attitude of the Germans in Silesia going in two directions. One is marked with irredentism and deriving not only inspiration, but also directives and financial resources from the Weimar Republic and later the Reich. The other direction was more or less oriented towards the autonomous policy (in relation to the political objectives of the German policy) of the part of the minority, which required loyal inclusion in the Polish reality. The most often mentioned advocate of the latter direction was Dr Eduard Pant. The possibilities of following the same road were also in other groupings, especially Catholic ones. The situation changed as the Nazi regime began the road to war. In this case, the opposition to Hitler in German society actually was gradually dying; a majority of the Germans outside the Reich decided to follow Hitler as their patriotic duty, which did not have to mean they identified with the Nazi world-view.
Słowa kluczowe:
Michał Grażyński, Górny Śląsk, mniejszość niemiecka, II Rzeczpospolita, Urząd Wojewódzki ŚląskaBibliografia
Deutsche und Polen zwischen den Weltkriegen. Minderheitssituation und Volkstumskampf im Grenzgebiet. Amtliche Berichterstattungen aus beiden Ländern 1920-1939, opr. M. Niendorf i P. Hauser, Monachium i in. 1997.
Kierski Kazimierz, Ochrona praw mniejszości w Polsce, Poznań 1933.
Kucharczyk Barbara, W polityce wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego wobec mniejszości niemieckiej na Górnym Śląsku, Częstochowa 2011.
Maciejewski Marek, Prawne aspekty położenia mniejszości narodowych na Górnym Śląsku w latach 1918-1939, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, 65 (2013) nr1, s. 249-269.
Margielewicz Marek, Problem świadomości zagrożenia ze strony Niemiec w społeczeństwie polskim na Górnym Śląsku w ostatnich latach II Rzeczypospolitej, „Wieki stare i nowe, 1 (16) 2009, s. 264-292.
Noszczyński Eustachy, Egzaminy językowe dzieci zgłaszanych do szkół niemieckich na Śląsku, w: Komunikat Instytutu Śląskiego w Katowicach seria III Komunikat 34 z 1938 r., s. 1-7.
Olszar Henryk, Duchowieństwo katolickie diecezji śląskiej (katowickiej) w Drugiej Rzeczypospolitej, Katowice 2000.
Orzechowski Marian, Wojciech Korfanty, Biografi a polityczna, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978.
Rechowicz Henryk, Wojewoda śląski dr Michał Grażyński, Warszawa 1988.
Wardzyńska Maria, Był rok 1939. Operacje niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion, Warszawa 2009.
Zieliński Władysław, Polska i niemiecka propaganda plebiscytowa na Górnym Śląsku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972.
Zieliński Zygmunt, Educatrix et Advocata. Wychowawca i Obrońca. Miejsce Kościoła w dziejach Narodu, Lublin 2014.
Zieliński Zygmunt, Kościół w kręgu rzeczywistości politycznej, Lublin 2003.
Instytut Historii, Katolicki Uniwersytet Lubelski
