Ks. Władysław Wanags MIC i jego posługa na Podolu w latach 1977-2001
Mariia Biletska
Instytut Historii, Katolicki Uniwersytet Lubelski , PolskaAbstrakt
The article presents Rev. Władysław Wanags, a Marian priest, and his achievements. He was born in Latvia, but most of his life spent in Soviet Ukraine working among the Catholics in Podolia. As an adult, he experienced inner conversion, which resulted in the choice of the priestly life. After a brief ministry in Latvia, he was directed by the church authorities to work in Ukraine in 1971. He became famous for uncompromising nature and courage that won him the respect from the faithful and the local party apparatus. He worked strenuously and served the congregation at a time when the communist authorities fought with religion and obstructed pastoral work. Rev. Wanags became famous as a great builder. He initiated and often actively participated in building twenty new churches, twenty-nine parish houses, two buildings for the seminary, a house for the poor and the elderly. All these buildings were erected within 10 years. He also managed to restore nine historic churches which had been ruined for decades. Even now the churches erected by him are called "wanagsowe" because of their appearance.
Słowa kluczowe:
Władysław Wanags, Gródek Podolski, Diecezja Kamieniecko-Podolska, XX wiek, Komunizm, ZSRR, UkrainaBibliografia
Biletska Mariia, Prześladowanie duchowieństwa katolickiego na Podolu w czasach sowieckich na przykładzie ks. Jana Brydyckiego (1864-1937), w: Studia nad polityką polską XX wieku. Relacje państwo – Kościół, red. M. Ryba, Lublin 2016, s. s. 225-240.
Dzwonkowski Roman, Kościół katolicki w ZSSR 1917-1939. Zarys historii, Lublin 1997.
Dzwonkowski Roman, Leksykon duchowieństwa polskiego represjonowanego w ZSRS 1939-1988, Lublin 2003.
Dzwonkowski Roman, Od Kościoła polskiego do Kościoła Polaków w krajach byłego ZSSR, „Przegląd Wschodni”, 5 (1998) z. 2, s. 281-297.
Dzwonkowski Roman, Polacy w Kościele katolickim na Wschodzie (1939-2011), Toruń 2011.
Dzwonkowski Roman, Represje władz sowieckich wobec duchowieństwa katolickiego obrządku łacińskiego w latach 1939-1987, „Przegląd Wschodni”, 7 (2000) z. 1, s. 275-298.
Dzwonkowski Roman, Represje wobec duchowieństwa katolickiego w ZSRR 1918-1939, w: „Skazani jako „szpiedzy Watykanu”. Z kościoła katolickiego ZSRR 1918-1956, red. R. Dzwonkowski, Ząbki 1998, ss. 303.
Koprowski Marek, Kresy we krwi, Warszawa 2011.
Kurlandzki Stanisław, Danilecka Lilla, Panie, do kogoż pójdziemy? Marianie na Ukrainie, Warszawa 2001.
Mucha Jan, Organizacja diecezji kamienieckiej do 1795 r., „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, 30 (1983) z. 4, s. 61-284.
Odrodzenie Kościoła katolickiego w byłym ZSRR. Studia historyczno-demografi czne, red. E. Walewander, Lublin 1993.
Osadczy Włodzimierz, Kościół katolicki na Ukrainie wobec represji sowieckich, w: Represje wobec Kościoła w krajach bloku wschodniego. Komuniści wobec religii po 1944 roku, red. J. Marecki, Kraków 2011, s. 83-91.
Pasterz i twierdza. Księga jubileuszowa dedykowana biskupowi Janowi Olszańskiemu ordynariuszowi diecezji w Kamieńcu Podolskim, red. J. Wołczański, Kraków-Kamieniec Podolski 2001.
Polacy na Ukrainie. Zbiór dokumentów, cz. 1: lata 1917-1939, t. 1, red. S. Stępień, Przemyśl 1998.
Rosowski Witalij, Dzieje rzymskokatolickiej diecezji kamienieckiej w latach 1918-1941, Lublin 2008.
Słownik Geografi czny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.
Szpyczko Nela, Kościoły i sanktuaria. Ksiądz Władysław Wanags – budowniczy 29 kościołów rzymskokatolickich na Podolu, „Rota”, 1 (2004) s. 61-64.
Szpyczko Nela, Rożkow Władysław, Ojciec Władysław Wanags MIC – siewca żywej wiary na Podolu w okresie radzieckiego totalitaryzmu, w: Славістичні студія: лінгвістика, літературознавство, дидактика. Збірник наукових праць, ред. Н.В. Подлевска, Хмельницький-Люблін 2015, s. 257-258.
Szymański Józef, Rola Kościoła katolickiego i jego duchowieństwa na Ukrainie w zachowaniu wiary i tożsamości narodowej, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”, 81 (2004) s. 327.
Гуменюк Станіслав, Хто ти є?..(Kim ty jesteś?...), Хмельницький 2002.
Карасєвіч Францішек, Спогади про душпастерську працю, „Studia Catholica Podoliae”, 6 (2012) s. 435.
Пасічник Oлег, Перший етап гонінь радянської влади щодо Римо-католицької Церкви на Поділлі 1918-середина 20-х років, „Studia Catholica Podoliae”, 6 (2012) s. 350-351.
Схематизм. Камянець-подільська дієцезія під захистом Пресвятого Серця ГосподаІсуса, [Kamieniec Podolski 2001].
