ABMK

Inkunabuły i starodruki ze zbiorów biblioteki i archiwum kolegiaty pw. św. Marcina w Opatowie – wybrane pozycje

Monika Kamińska

Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie , Polska
https://orcid.org/0000-0003-4295-9490


Abstrakt

Publikacja prezentuje wybrane dzieła znajdujące się w bibliotece kolegiaty opatowskiej i jest próbą szerszego zaprezentowania księgozbioru znanego dotychczas jedynie z krótkich not katalogowych . Tym samym nie wyczerpuje zagadnienia zarówno pod względem treści zbioru, jak i oficyn wydawniczych, not proweniencyjnych czy opraw, ale jest przyczynkiem do dalszych, bardziej szczegółowych analiz, na które niewątpliwie ten księgozbiór zasługuje. Część woluminów została opisana bardziej szczegółowo ze względu na wyjątkowość tytułu, wydania lub oprawy. Dane bibliograficzne niektórych pozycji zostały zidentyfikowane w oparciu o starszy katalog - uzupełnione zostały tytuły, daty wydania i oficyny. W literaturze przedmiotu - spisach księgozbiorów kościelnych - biblioteka kolegiaty opatowskiej pojawiała się niemal zawsze, jednak wszelkie, bardziej szczegółowe informacje dotyczyły jedynie dokumentów lub archiwaliów parafialnych i dekanalnych. Zostały one ostatnio opracowane w osobnej publikacji , a metryki parafialne są stopniowo digitalizowane . Najobszerniejsze informacje o księgozbiorze opatowskim przedstawiono wydanym niedawno tomie poświęconym rękopisom w zbiorach kościelnych . Zostały one zebrane na podstawie ankiety przygotowanej przez autorkę niniejszego artykułu. Księgozbiór kolegiaty opatowskiej zawiera rękopisy, inkunabuły, starodruki oraz druki nowe. Posiada też ogromną kolekcję czasopism religijnych. Tematyka zbiorów opatowskich jest w zasadzie typowa dla biblioteki przykościelnej. Dominuje w niej literatura teologiczna, apologetyczna, biblistyczna, patrystyczna i kaznodziejska. Mniej liczne są pozycje z zakresu prawa, sztuk wyzwolonych i filozofii; tylko kilka egzemplarzy dotyczy nauk ścisłych.

Słowa kluczowe:

księgozbiór, starodruki, inkunabuły, Opatów, kolegiata w Opatowie

Ágoston Ferencz, Pelbartus Ladislai v. Temesvàr, w: Lexikon fűr Theologie und Kirche, b. 8, red. M. Buchberger, W. Kasper, Freiburg-Basel-Rome-Wien 1999, kol. 13.

Altaner Berthold, Stuiber Alfred, Patrologia. Życie, pisma i nauka Ojców Kościoła, Warszawa 1990.

Anderson Michael Alan, Symbols of Saints: Theology, ritual, and kinship in music for John the Baptist and St. Anne (1175-1563), Chicago, Illinois 2008.

Balzer Oswald, Studyum o Kadłubku, cz. 1, w: Pisma pośmiertne, t. I, Lwów 1934.

Banaszak Marian, Historia kościoła katolickiego, t. 3, Czasy nowożytne 1517-1758, Warszawa 1989.

Bastrzykowski Aleksander, Kolegiata św. Marcina w Opatowie i jej kapituła, „Kronika Diecezyi Sandomierskiej”, 36-40 (1943-1947), s. 90.

Bastrzykowski Aleksander, Kolegiata św. Marcina, w Opatowie i jej kapituła, „Kronika Dyecezyi Sandomierskiej”, 42 (1949) nr 1, s. 44-46.

Berndt Rainer, Hugo v. St-Viktor, w: Lexikon fűr Theologie und Kirche, b. 5, red. M. Buchberger, W. Kasper, Freiburg-Basel-Rome-Wien 1996, kol. 311-312.

Bieś Andrzej Paweł, Wielowieyski, Wielowiejski Stefan SJ, w: Encyklopedia Katolicka, t. 20, red. E. Gigilewicz, Lublin 2014, kol. 528.

Bohonos Maria, Wietor Hieronim, w: Słownik Pracowników Książki Polskiej, red. I. Treichel, Warszawa-Łódź 1972,s. 953-954.

Bracha Franciszek, (C. M.), Adam Opatowski (1574-1647). W 300-letnią rocznicę śmierci, „Nasza Przeszłość”, III, 1947, s. 121-144.

Brown Stephen F., Petrus Lombardus, w: Lexikon fűr Theologie und Kirche, b. 8, kol.128-129.

Brzozowski M., Teoria kaznodziejstwa, w: Dzieje teologii katolickiej w Polsce (wiek XVI-XVIII), t. II, cz. I, Lublin 1975, s. 363-428.

Bursztyn Józef, Żydzi opatowscy na przełomie XVII i XVIII w., w: Opatów. Materiały z sesji 700-lecia miasta, red. F. Kiryk, Sandomierz 1985, s. 141-148.

Butkiewicz Marian, Załuscy, Andrzej Chryzostom, w: Encyklopedia Katolicka, t. 20, red. E. Gigilewicz, Lublin 2014, kol. 1215.

Chwalewik Edward, Zbiory polskie: archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w porządku alfabetycznym według miejscowości ułożone. T. 2, Warszawa-Kraków 1927.

Cytowska Maria, Erazm i jego drukarze, w: Z badań nad dawną książką. Studia ofiarowane profesor Alodii Kaweckiej-Gryczowej w 85-lecie urodzin, t. 1, red. P. Buchwald-Pelcowa et al., Warszawa 1991, s. 53-62.

Dahl Svend, Dzieje książki, Wrocław 1965.

Derdziuk Andrzej (OFM), Polscy teologowie moraliści XVII w., „Rocznik Teologiczny”, 48 (2001) z. 3, s. 5-19.

Dominguez Fernando, Escobar y Mendoza, w: Lexikon fűr Theologie und Kirche, b. 3, red. M. Buchberger, W. Kasper, Freiburg-Basel-Rome-Wien 1995, kol. 882.

Dymmel Piotr, Z dziejów kodykologii w Polsce. Dziewiętnastowieczne badania nad rękopisami „Roczników” Jana Długosza, „Z badań nad polskimi księgozbiorami historycznymi. Wyniki i perspektywy”, 14 (1992) s. 5-59.

Fabiańska Agnieszka, Średniowieczne rękopisy „Historia scholastica” Piotra Comestora w zbiorach polskich, „Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi”, 9 (2015) s. 121-147.

Eamon William, Science and the Secrets of Nature, Princeton University Press, 1994.

Figiel Józef, Tylkowski Wojciech SJ, w: Encyklopedia Katolicka, t. 19, red. S. Wilk, Lublin 2013, kol. 1219-1220.

Fudalewski Władysław, Miasto Opatów podług miejscowych źródeł i podań, Warszawa 1895 (reprint 2006).

Gach Piotr, Łubieński Stanisław, w: Encyklopedia Katolicka, t. 11, red. E. Ziemann, Lublin 2006, kol. 579-580.

Gałązka Waldemar, Kapituła kolegiacka w Opatowie w latach 1562-1983, Sandomierz 1997.

Gerson Wojciech, Przywilej opatowski, „Sprawozdania Komisyi do Badania Historii Sztuki w Polsce”, 5 (1896) s. 104-106, tab. 2.

Hamman Adalbert, Portrety Ojców Kościoła, Warszawa 1978.

Helmemrath Johannes, Antonin (Pierozzi) v. Florenz, w: Lexikon fűr Theologie und Kirche, b. 1, red. M. Buchberger, W. Kasper, K. Baumgartner, Freiburg-Basel-Rome-Wien 1993, kol. 784.

Hemperek Piotr, Góralski Wojciech, Komentarz do kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r., t. 1, cz. 1, Lublin, 1995.

Hirai Hiro, The new Astral Medicine, w: A Companion to Astrology in Renaissance, ed. B. Dooley, Leiden – Boston 2014, 2014, s. 267-286.

Iwańska-Cieślik Bernadeta, Biblioteka kapituły katedralnej we Włocławku, Bydgoszcz 2013.

Juda Maria, Przywileje drukarskie w Polsce, Lublin 1992.

Kamolowa Danuta, Muszyńska Krystyna (oprac.), Zbiory rękopisów w bibliotekach i muzeach w Polsce, Warszawa 1988.

E. Kasjaniuk, Makowski Szymon Stanisław, w: Encyklopedia Katolicka, t. 11, red. E. Ziemann, Lublin 2006, kol. 885-886.

Kasjaniuk Elżbieta, Opatowski, Opatovius, Opatowiusz, Opatowczyk Adam, w: Encyklopedia Katolicka, t. 14, red. S. Wilk, Lublin 2010, kol. 613-614.

Kiełbus Marcin, Między retoryką a wyobraźnią. Kazania Peregryna z Opola, w: Fundamenty średniowiecznej Europy, red. R. Biskup, K. Sztylc, Pelplin 2013, s. 355-366.

Kiryk Feliks, Opatów XIII-XVI w., w: Opatów. Materiały z sesji 700-lecia miasta, red. F. Kiryk, Sandomierz 1985, s. 21-36.

Kiryk Feliks, Szczerba Michał (oprac.), Inwentarz rękopisów Archiwum Kapituły Kolegiackiej i Katedralnej w Sandomierzu XIII-XX wieku, Sandomierz 2010.

Korotajowa Krystyna, Schedel, Szedel Krzysztof, w: Słownik Pracowników Książki Polskiej red. I. Treichel, Warszawa-Łódź 1972, s. 793-794.

Kozłowska Anna Z., Handschriftliche mediaevalia in Polen, „Scriptorium”, 47 (1993) z 2, s. 204-225.

Kubicki Radosław, Opatów i dobra opatowskie pod panowaniem austriackim (1794-1809), „Czasy Nowożytne”, 22 (2009) s. 163-179.

Kumor Bolesław Stanisław, Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 3, Kraków 2000.

Kumor Bolesław Stanisław, Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 4, Kraków 2002.

Lang Justin, Didacus v. Alcalá, w: Lexikon fűr Theologie und Kirche, b. 3, red. M. Buchberger, W. Kasper, Freiburg-Basel-Rome-Wien 1995, kol. 208.

Lis Artur, Najstarsze dokumenty opatowskie, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego”, 4 (2012) s. 117-120.

Lis Artur, Żydzi w Opatowie, Warszawa 2016.

Łodyński Marian, Materiały do dziejów państwowej polityki bibliotecznej w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (1807-1831), Wrocław 1958.

Łuszczkiewicz Władysław, Kościół kolegiacki Śgo Marcina w Opatowie. Studium zabytku romańszczyzny XII wieku w Polsce, „Sprawozdania Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce”, 6 (1900) s. 17-41.

Makowski Tomasz, Sapała Patryk, Rękopisy w zbiorach kościelnych, Warszawa 2014.

Malesa Wojciech, Synody piotrkowskie a polskie zwyczaje liturgiczne zachowane po przyjęciu trydenckiej formy liturgii, „Kultura - media - teologia”, 17 (2014) s. 94-106.

Marszalska Jolanta M., Katalog inkunabułów Biblioteki Opactwa OO. Cystersów w Szczyrzycu, Tyniec 2002.

Marszalska Jolanta M., Biblioteka Opactwa Cystersów w Szczyrzycu do końca XIX stulecia, Tarnów 2007.

Michalska Małgorzata, Starowolski Szymon, w: Encyklopedia Katolicka, t. 18, red. S. Wilk, Lublin 2013, kol. 861-862.

Moskal Tomasz, Książka w kulturze sandomierskiego środowiska kolegiackiego do 1818 roku, Lublin 2013.

Nir Roman, Informator o archiwach, bibliotekach i zbiorach muzealnych w Polsce, „Chrześcijanin w świecie”, 54 (1977) s. 62-86;

Nir Roman, Informator o archiwach, bibliotekach i zbiorach muzealnych w Polsce, „Chrześcijanin w świecie”, 56/57 (1977) s. 199-227.

Nixon Virginia, Mary's Mother. Saint Anne in Late Medieval Europe, Pennsylvania 2004.

Obruśnik Andrzej, Orłowski Ignacy OFMObs, w: Encyklopedia Katolicka, t. 14, red. E. Gigilewicz, Lublin 2010, kol. 801-802.

Olivier Revilo P., “New Fragments” of Latin Authors in Perotti’s Cornucopiae, “Transactions and Proceedings of the American Philological Association”, 78 (1947) pp. 376-424.

d’Onofrio Giulio, Historia teologii, cz. II, Epoka średniowieczna, Kraków 2005.

d’Onofrio Giulio, Historia teologii, cz. III, Epoka Odrodzenia, Kraków 2008.

d’Onofrio Giulio, Historia teologii, cz. IV, Epoka nowożytna, Kraków 2008.

Pałubska Zofia, Lipiec Wiesław, Kolegiata św. Marcina w Opatowie, Opatów 2006.

Panuś Kazimierz, Kaznodziejstwo w Polsce: od średniowiecza do baroku, Kraków 2001.

Panuś Kazimierz, Kaznodziejstwo w Polsce: od oświecenia do XX wieku, Kraków 2001.

Panuś Kazimierz, Historia kaznodziejstwa, Kraków 2007.

Panuś Kazimierz, Wielcy mówcy kościoła w Polsce, Kraków, 2005.

Pawłowski Piotr, Ludolf z Saksonii I jego „Vita Christi” w edycji z 1495 r., ze zbiorów Biblioteki Zgromadzenia Księży Misjonarzy na Stradomiu w Krakowie: część B, „Fides: Biuletyn Bibliotek Kościelnych”, 1-2 (2011) s. 54-63.

Pelczar Józef, Zarys dziejów kaznodziejstwa w Polsce, [b.m.w] 1911.

Piekosiński Franciszek, Średniowieczne znaki wodne zebrane z rękopisów przechowywanych w Archiwach i Bibliotekach polskich głównie krakowskich: wiek XIV, Kraków 1893.

Pirożyński Jan, Johannes Gutenberg i początki ery druku, Warszawa 2002.

Pirożyński Jan, Książka w renesansowym Krakowie, w: Kraków w dobie Renesansu, red. J.M. Małecki, Kraków 1989, s. 35-62.

Potkowski Edward, Kultura umysłowa Opatowa w późnym średniowieczu, w: Opatów. Materiały z sesji 700-lecia miasta, red. F. Kiryk, Sandomierz 1985, s. 39-56.

Radziszewski Franciszek, Wiadomość historyczno-statystyczna o znakomitszych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych, tak niegdyś byłych jako i obecnie istniejących w krajach dawną Polskę składających, a mianowicie: w Królestwie Polskiem, Galicyi, W. Ks. Poznańskiem i Zachodnich guberniach Państwa Rossyjskiego, Kraków 1875.

Randt Erich, Die archive des Gernalgouvernements, „Die Burg“, 2 (1941) s. 51-91.

Rechowicz Marian, Wydział Teologiczny Akademii Krakowskiej w XVII i XVIII wieku, w: Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. II, cz. 2, Lublin 1975, s. 9-30.

Rhodes Dennis E., Notes on the Bibliography of Rainerius de Pisis, “The British Library Journal”, Vol. 22, 2 (1996) s. 238-241.

Roberts Jane, Holbein, London 1988.

Rzepecka Marta, Archiwum kapituły i parafii Opatów, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 93 (2010) s. 259-276.

Sawicki Jakub, Zabytek prawniczej literatury popularnej i paleografii w Polsce w XV wieku, „Przegląd Historyczny”, 41 (1950) s. 203-224.

Sobieszczański Franciszek Maksymilian; Wycieczka archeologiczna w niektóre strony Gubernii odbyta Radomskiej w miesiącu wrześniu 1851 roku, Warszawa 1852.

Stola Krzysztof, Wiorko Ewa, Skarga Piotr SJ, w: Encyklopedia Katolicka, t. 18, red. E. Gigilewicz, Lublin 2013, kol. 269-272.

Strelnikowa Irena, Drukarstwo lubelskie w XVI i XVII wieku, „Bibliotekarz Lubelski”, 3-4 (1971) s. 14-32.

Strutyńska Maria (oprac.), Katalog inkunabułów Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, Toruń 1995.

Świechowski Zygmunt, Kolegiata pod wezwaniem św. Marcina w Opatowie, w: Pomniki architektury polskiej. z. 1, Kościelec. Opatów, Warszawa 1954.

Sulerzyska Teresa, Księgarnia Försterów – „Bibliopolium Forsterianum” 1617-1668, „Rocznik Historii Sztuki”, 27 (2002) s. 131-169.

Szwejkowska Helena, Książka drukowana XV-XVIII w., Wrocław-Warszawa 1987.

Szymańska Jadwiga, Zdziarska Romana, W sprawie pierwszego zeszytu „Pomników architektury polskiej”, „Biuletyn Historii Sztuki”, 16 (1954) nr 3, s. 361-382.

Szymański Józef, Kanonicy opatowscy w planach polityki ruskiej z przełomu XII i XIII wieku, „Przegląd Historyczny”, 56 (1965) nr 3 s. 388-396.

Tazbir Janusz, Wojciech Tylkowski - polihistor ośmieszony, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 23/1 (1978) s. 83-100.

Tenge-Wolf Viola, Petrus de Palude, w: Lexikon fűr Theologie und Kirche, b. 8, red. M. Buchberger, W. Kasper, Freiburg-Basel-Rome-Wien 1999, kol. 134.

Tenge-Wolf Viola, Rainer Giordani v. Pisa, w: Lexikon fűr Theologie und Kirche, b. 8, red. M. Buchberger, W. Kasper, Freiburg-Basel-Rome-Wien 1999, kol. 817.

Quinkenstein Małgorzata A. (red.), Stanisław Samostrzelnik, Kórnik 2006.

Walter Peter, Beatus Rhenanus, w: Lexikon fűr Theologie und Kirche, b. 2, red. M. Buchberger, W. Kasper, Freiburg-Basel-Rome-Wien 1994, kol. 110.

Whinnom Keith, Albrecht Von Eyb's 'Margarita Poética': What Every Celestinista Should Know, Celestinesca, Vol. 13, 2 (1989) p. 45-48.

Wilkosz Zofia, Szykwik Mikołaj, Schickwick, w: Słownik Pracowników Książki Polskiej, red. I. Treichel, Warszawa-Łódź 1972, s. 885.

Wiśniewski Jan, Dekanat opatowski, Radom 1907.

Wiśniewski Jan, Monumenta dioecesis Sandomiriensis. Series prima, w: Dekanat iłżecki, Radom 1911.

Włodarski Maciej, Polsko-bazylejskie więzi kulturalne i literackie w XVI wieku, Kraków 1987.

Wolny Jerzy (red.), Peregryn z Opola. Kazania de tempore i de sanctis, Kraków 2001.

Wysokiński Ireneusz, Panteologia, w: Encyklopedia katolicka, t. 16, red. E. Gigilewicz, Lublin 2012, kol. 1184.

Zawłocka Maria, Kupisz Łukasz, w: Słownik Pracowników Książki Polskiej, red. I. Treichel, Warszawa-Łódź 1972, s. 489.

Zielińska Ewa, Kontakty konwentu kanoników regularnych w Kraśniku z jego otoczeniem społecznym, w: Klasztor w społeczeństwie średniowiecznym i nowożytnym, red. M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Opole-Wrocław 1996, s. 233-239.

Zielińska Ewa, Kultura intelektualna kanoników regularnych a klasztoru w Kraśniku w latach 1469-1563, Lublin 2000.

Pobierz

Opublikowane
2018-12-09


Kamińska, M. (2018). Inkunabuły i starodruki ze zbiorów biblioteki i archiwum kolegiaty pw. św. Marcina w Opatowie – wybrane pozycje. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 110, 181–230. https://doi.org/10.31743/abmk.2018.110.11

Monika Kamińska 
Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

mgr historii sztuki, mgr archeologii; doktorantka na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego

https://orcid.org/0000-0003-4295-9490