ABMK

Urzędnicy dworscy biskupa płockiego Andrzeja herbu Ciołek (1254-1261). Przyczynek do badań nad dworami biskupimi w średniowiecznej Polsce

Łukasz Włodarski

Instytut Historii i Archiwistyki; Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu , Polska
https://orcid.org/0000-0001-8615-1835


Abstrakt

Prezentowany przyczynek stawia sobie za cel prezentację urzędników dworskich ordynariusza płockiego Andrzeja h. Ciołek, niemniej ze względu na szczupłość i lakoniczność przekazów źródeł jest to zadanie znacznie utrudnione. W świetle zachowanych materiałów wiadomo, że jego otoczenie składało się z osób, które dbały o zaspokojenie jego potrzeb doczesnych, tj. przygotowanie posiłków oraz stołu do ich spożywania, komnaty do spania, zarządzanie dobrami lub reprezentowanie biskupa przez osobę prokuratora, a także kapelanów będącymi prawdopodobnie pracownikami kancelarii, która umożliwiała sprawne zarządzanie diecezją.

Słowa kluczowe:

dwór, urzędnicy, biskup, Kościół, Płock, XIII w.

Bogucki Ambroży, Komornik i podkomorzy w Polsce Piastowskiej, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, red. S.K. Kuczyński, t. III, Warszawa 1985, s. 123-132.

Chojnacki Piotr, Biskup płocki Paweł Giżycki (1439-1463) i jego działalność, w: Z biografistyki Polski późnego średniowiecza (Fasciculi Historici Novi, t. 4), red. M. Koczerska, Warszawa 2001, s. 87-187.

Czwojdrak Bożena, Dwory królewskie w Polsce w XV wieku – stan badań i postulaty badawcze, w: Curia regis, curia reginalis. Dwory królewskie w średniowiecznej Europie Środkowej – stan badań i postulaty badawcze, red. B. Czwojdrak, A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz 2014, s. 59-71.

Czwojdrak Bożena, Fraucymer na dworach królowych w późnośredniowiecznej Polsce, „Studia z dziejów średniowiecza”, 20 (2016) s. 17-28.

Czwojdrak Bożena, Liczebność dworów późnośredniowiecznych i wczesnonowożytnych władców polskich, „Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, 76 (2016), s. 209-220.

Czwojdrak Bożena, Z badań nad dworem królowej Zofii Olszańskiej, „Średniowiecze Polski i Powszechne”, 2 (6) (2010) s. 157-178.

Czwojdrak Bożena, Zofia Holszańska. Studium o dworze i roli królowej w późnośredniowiecznej Polsce, Warszawa 2012.

Friedberg Marian, Klientela świecka biskupa krakowskiego w wieku XII-XIV, Kraków 1938.

Grabowski Janusz, Dokumenty i kancelaria biskupa płockiego Klemensa Pierzchały w latach (1333-1357), w: Państwo i Kościół w dziejach, źródłach i studiach nad przeszłością, red. M. Stawski, Warszawa 2008, s.145-168.

Grzybowski Michał Marian, Zyner Leszek, Episkopat płocki w latach 1075-2015. 940 lat istnienia diecezji, Płock 2015.

Hain Stefan, Wincenty Kot prymas Polski 1436-1448, Poznań 1948.

Koczerska Maria, Zbigniew Oleśnicki i Kościół krakowski w czasach jego pontyfikatu 1423-1455, Warszawa 2004.

Kręt Helena, Dwór królewski Jadwigi i Jagiełły, Kraków 1987.

Rutkowska Grażyna, Dwór królewski w Polsce w XIV wieku – stan badań i postulaty badawcze, w: Curia regis, curia reginalis. Dwory królewskie w średniowiecznej Europie Środkowej – stan badań i postulaty badawcze, red. B. Czwojdrak, A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz 2014, s. 45-57.

Rutkowska Grażyna, Itineraria żon króla Władysława Jagiełły, „Roczniki Historyczne”, 64 (1998), s. 59–104.

Rutkowska Grażyna, Urzędnicy królowej Jadwigi Andegaweńskiej. Spis, w: Nihil superfluum esse. Prace z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, red. J. Strzelczyk, J. Dobosz, przy współpracy Z. Górczaka, Poznań 2000, s. 367-391.

Skierska Izabela, Dwór i urząd biskupi w późnośredniowiecznej diecezji poznańskiej, „Roczniki Historyczne”, 60 (1994) s. 185–202.

Sperka Jerzy, Otoczenie Władysława Opolczyka w latach 1370-1401. Studium o elicie władzy w relacjach z monarchą, Katowice 2006.

Suchodolska Ewa, Kancelarie na Mazowszu w latach 1248-1345.Ośrodki zarządzania i kultury, Warszawa 1977.

Supruniuk Anna, Otoczenie księcia mazowieckiego Siemowita IV (1374-1426). Studium o elicie politycznej Mazowsza na przełomie XIV i XV wieku, Warszawa 1998.

Tomczak Andrzej, Kancelaria biskupów włocławskich w okresie księgi wpisów (XV-XVIII w.), Toruń 1964.

Umiński Jan, Andrzej h. Ciołek, biskup płocki, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 102.

Wilk-Woś Zofia, Późnośredniowieczna kancelaria arcybiskupów gnieźnieńskich (1436-1493), Łódź 2013.

Wilk-Woś Zofia, Władysław z Oporowa (ok. 1395-1453). Podkanclerzy królewski, biskup włocławski i arcybiskup gnieźnieński, „Studia Claramontana”, 21 (2003) s. 175-459.

Włodarski Łukasz, Dwór i najbliższe otoczenie arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława Bogorii ze Skotnik (1342-1374), „Studia z Dziejów Średniowiecza”, 19 (2015), s. 225-256.

Żebrowski Tadeusz, Zarys dziejów diecezji płockiej, Płock 1976.

Pobierz

Opublikowane
2018-12-09


Włodarski, Łukasz. (2018). Urzędnicy dworscy biskupa płockiego Andrzeja herbu Ciołek (1254-1261). Przyczynek do badań nad dworami biskupimi w średniowiecznej Polsce. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 110, 457–463. https://doi.org/10.31743/abmk.2018.110.24

Łukasz Włodarski 
Instytut Historii i Archiwistyki; Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

mgr historii; doktorant w Instytucie Historii i Archiwistyki; Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

https://orcid.org/0000-0001-8615-1835