ABMK

Obraz projekcją duszy artysty na podstawie dzieła Adama Chmielowskiego „Opuszczona plebania”

Renata Wierna




Abstrakt

W latach 1870-1874 Adam Chmielowski, późniejszy św. Brat Albert, studiował malarstwo w Monachium. Tam też spotkał grupę polskich artystów, którzy po powstaniu styczniowym i zamknięciu ASP w Warszawie, podobnie jak on, opuścili Polskę. Pod względem artystycznym tworzyli dość jednolitą grupę. Pielęgnowali romantyczną wizję sztuki. Preferowali pejzaż, zamiast tradycyjnego malarstwa historycznego. Tematyką nawiązywali do Polski (powstanie styczniowe, krajobrazy rodzime). Ich obrazy cechowały się specyficznym nastrojem, tajemniczości i kontemplacyjnej ciszy. Obecnie ich twórczość określa się mianem „szkoły monachijskiej”. Do „szkoły monachijskiej” należy także Chmielowski. Prawdopodobnie już w Monachium ukształtowały się jego poglądy na sztukę, którym pozostał wierny do końca swojej twórczości. Według niego obraz powinien odzwierciedlać duszę artysty. W ten sposób przez obraz artysta może nawiązać kontakt z widzem i odwrotnie. Tematem artykułu jest próba poznania duszy Chmielowskiego na podstawie jego obrazu Opuszczona plebania. Dzieło ukazuje stan cierpienia duchowego, doświadczenie opuszczenia przez Boga i ludzi. Zestawienie wydarzeń z życia Chmielowskiego z ekspresją obrazu sugeruje, że został on namalowany kilka lat wcześniej (w latach 1882-1884) niż wskazuje data na sygnaturze.

Słowa kluczowe:

Adam Chmielowski; brat Albert; „Opuszczona plebania”; malarstwo; „szkoła monachijska”

Chmielowski A., O istocie sztuki, „Ateneum: pismo naukowe i literackie”, 2 (1876) z. 5, s. 428-431.

Fita S., Glemma T., Piwocka M., Chmielowski Adam, Encyklopedia Katolicka, t. 3, red. R. Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz, Lublin 1985, kol. 197-199.

Jankowska T., Człowiek, który umiał przekreślić siebie. Brat Albert Chmielowski, Warszawa 2011.

Michalski Konstanty, Brat Albert, Poznań 1978.

Nowaczyński A., Najpiękniejszy człowiek mego pokolenia. Brat Albert, Lublin 1999.

Okońska A., Adam Chmielowski. Brat Albert, Warszawa 1967.

Ślipko M., Doświadczenie nocy ciemnych w życiu św. Brata Alberta jako droga do postawy miłosierdzia, Wrocław 2018.

Woltyński F., Adam Chmielowski (Brat Albert) jako malarz, Kraków 1938.

Pobierz

Opublikowane
2021-06-30


Wierna, R. (2021). Obraz projekcją duszy artysty na podstawie dzieła Adama Chmielowskiego „Opuszczona plebania”. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 115, 503–510. https://doi.org/10.31743/abmk.9800

Renata Wierna  heyne_wierna@onet.eu