Muzeum wyznaniowe. Funkcja – cele –zadania
Beata Skrzydlewska
Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-9326-8916
Abstrakt
Artykuł otwiera cykl poświęcony historii i działalności muzeów Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce. Ma charakter wprowadzający i stanowi tło dla zrozumienia zasadniczych kwestii. Chcąc podjąć zagadnienia poświęcone muzeom kościelnym, musimy wiedzieć, jaki charakter mają te muzea. Czy są to wyłącznie odrębne placówki ujęte w ramy legislacyjne, czy też bogato wyposażone świątynie można określić takim mianem? Podejmuję się próby odpowiedzi nie tylko na pytanie czym są muzea wyznaniowe, lecz także jak wpisują się w tradycję muzealnictwa, czy powinniśmy, co w literaturze naukowej i popularnej jest bardziej rozpowszechnione, nazywać je muzeami religijnymi lub kościelnymi? Specyfiką muzeum wyznaniowego jest zatem nie tylko fakt obecności sztuki sakralnej, religijnej, ale także podległość instytucjonalna i doktrynalna władzy religijnej. Muzeum takie musi z założenia materializować pewne zasady i reguły teologiczne. Zadaniem muzeum wyznaniowego jest m.in. uszanowanie podmiotu, religijnego kontekstu dzieła sztuki.
Słowa kluczowe:
muzeum wyznaniowe, muzeum religijne, dokumenty prawne, muzealna funkcja kościołówBibliografia
Banaszak M., Historia Kościoła katolickiego, t. 1: Czasy nowożytne 1758-1914, Warszawa 1991, s. 15-16.
Chodorowski Cz., O potrzebie utworzenia Muzeum Dyecezyalnego, „Kielecki Przegląd Diecezjalny”, 1 (1911) s. 13-17.
Krętosz J., Józefiński proces budowy Kościoła państwowego na terenie monarchii habsburskiej w okresie rządów cesarza Józefa II (1780-1790), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, 29 (1966) s. 41-67.
Leszczyński M., Ochrona dóbr kultury w świetle aktualnego prawa kościelnego, „Muzealnictwo”, 49 (2008) s. 79-88.
Leszczyński M., Ochrona dóbr kultury w świetle aktualnego prawa kościelnego, w: Otwarcie granic rynku a perspektywa „być” i „mieć” człowieka oraz narodu, red. A. Kuś, P. Witkowski, Lublin 2006, s. 155-171.
Majewski P., Muzea – potrzeba polityki pamięci, w: Historia Polski od-nowa. Nowe narracje historii i muzealne reprezentacje przeszłości, red. R. Kostro, K. Wóycicki, M. Wysocki, Warszawa 2014, s. 115-117.
Majewski P., Narracja historyczna w muzeum. Cenzura czy „polityka kulturalna”?, w: Historia w muzeum, red. M.F. Woźniak, Bydgoszcz 2013, s. 12-14.
Pasierb J.St., Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Warszawa 1995, s. 146-157.
Rokoszny J., O potrzebie zakładania muzeów dyecezyalnych dla zabytków sztuki kościelnej i archeologii, „Przegląd Katolicki”, 9 (1902) s. 136-139.
Skop H., Propaganda ateistyczna na Ukrainie na przykładzie Lwowskiego Muzeum Historii Religii i Ateizmu w czasach reżimu komunistycznego, w: Muzea wyznaniowe i sztuka sakralna jako przejaw wielokulturowej tradycji Polski i Ukrainy, red. A. Frejlich, B. Skrzydlewska, Lublin 2008, s. 59-65.
Skop P., Ideologiczna propaganda prowadzona przez pracowników Lwowskiego Muzeum Religii i Ateizmu w środkach masowego przekazu w latach 1970-1990, w: Muzea wyznaniowe i sztuka sakralna jako przejaw wielokulturowej tradycji Polski i Ukrainy, red. A. Frejlich, B. Skrzydlewska, Lublin 2008, s. 66-71.
Skrochowski E., O potrzebie zakładania muzeów dyecezyalnych dla zabytków artystycznego przemysłu, archeologii i sztuki kościelnej, w: Pamiętnik II Zjazdu Historyków Polskich we Lwowie, Lwów 1890.
Skrzydlewska B., Muzea wyznaniowe we Lwowie, ich historia i zbiory od połowy XIX wieku do wybuchy II wojny światowej, w: Muzea wyznaniowe i sztuka sakralna jako przejaw wielokulturowej tradycji Polski i Ukrainy, red. A. Frejlich, B. Skrzydlewska, Lublin 2008, s. 15-24.
Skrzydlewska B., Problemy i wyzwania muzealnictwa kościelnego w Polsce. Historia i współczesność, w: Muzea kościelne wobec nowych wyzwań, red. N.W. Błażejczyk, P. Majewski, Warszawa 2019, s. 133-146.
Skrzydlewska B., Rola muzealnictwa w ochronie dziedzictwa kulturowego narodu, w: Otwarcie granic rynku a perspektywa „być” i „mieć” człowieka oraz narodu, red. A. Kuś, P. Witkowski, Lublin 2006, s. 191-197.
Żygulski Z., Muzea na świecie. Wstęp do muzealnictwa, Warszawa 1982, s. 77-106.
Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-9326-8916