Tworzenie struktur parafialnych życia religijnego w Słupsku w latach 1945-1948
Józef Szymański
Instytut Historii; Akademia Pomorska w Słupsku , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-3799-200X
Abstrakt
Społeczność katolicka w Słupsku zaczęła organizować się w pierwszej połowie XIX wieku. Pierwsze nabożeństwa organizował regularnie od 1864 roku ówczesny proboszcz koszaliński ks. Aleksander Pfeiffer. Dnia 12 lutego 1866 roku utworzono parafię misyjną. W 1873 roku miało miejsce poświęcenie świątyni pw. św. Ottona.
Pierwszym proboszczem parafii słupskiej został ks. Ferdynand Hübner, później Johann Hartmann, Bruno Mangelsdorf, Carl Sauer, Adolf Pojda, Paul Ernst Gediga. Od 29 maja 1945 byli nimi ks.: Jan Zieja, później Karol Chmielewski, Henryk Hilchen. Wikariusze: Józef Piekarek, Józef Szmurło, Leon Gliszczyński, Jerzy Gawrych, Michał Kądziołka, Wiktor Markiewicz.
Z inicjatywy ks. J. Zieji utworzono: Dom Matki i Dziecka w Słupsku, Uniwersytet Ludowy w Orzechowie i Towarzystwo im. Piotra Borowego.
Dnia 15 października 1947 roku parafia św. Ottona została podzielona na 3 wspólnoty: parafię pw. św. Rodziny i św. Judy Tadeusza przy ul. Grottgera 9 – ks. Jan Zieja; parafię św. Ottona z kościołem parafialnym Najświętszego Serca Pana Jezusa – ks. Henryk Hilchen; parafię pw. NMP Królowej Różańca Świętego – ks. Karol Chmielewski.
Słowa kluczowe:
Słupsk, życie religijne, duszpasterstwo, ks. Jan ZiejaBibliografia
Bończa-Bystrzycki L., Dzieje Kościoła katolickiego na Pomorzu Zachodnim w granicach diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej (X-XX/XXI wiek), Koszalin 2012.
Burzywoda U., Pojda Adolf, w: Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Pater, Katowice 1996.
Chorzępa M., Rozwój organizacji kościelnej na ziemi lubuskiej i Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1965, „Nasza Przeszłość”, 22 (1965) s. 113-149.
Dane z życiorysu śp. ks. prałata Karola Chmielewskiego podane przez J.E. Bpa Ordynariusza I. Jeża na pogrzebie w Słupsku 10.XI.1981 R., „Koszlińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne”, 10 (1982) nr 7-8(115-116), s. 226-228.
Feński J., Dzieje Kościoła katolickiego między Odrą a Łebą od Reformacji do 1945 r., Szczecin 2013.
Gajewski W., Parafia św. Rodziny w Słupsku w 70. rocznicę powstania 1948-2018, Słupsk 2018.
Hanich A., Martyrologium duchowieństwa Śląska Opolskiego w latach II wojny światowej, Opole 2009.
Kronika Wandy Zygmuntowicz, w: Słupsk powojenne wspomnienia, oprac. Z. Machura, Słupsk 2015.
Kufel R.R., Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956, t. 1, Zielona Góra 2016.
Kufel R.R., Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956, t. 2, Zielona Góra 2017.
Kufel R.R., Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956, t. 3, Zielona Góra 2018.
Kufel R.R., Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956, t. 4, Zielona Góra 2019.
Machura Z., Cztery słupskie lata. Opowieść o pracy duszpasterskiej ks. Jana Ziei w parafiach na terenie Ziemi Słupskiej w latach 1945-1949, Słupsk 2006².
Machura Z., Parafia katolicka św. Ottona w Słupsku w latach 1866-1947, Słupsk 2001.
Markowski W., Wspomnienia o początkach pracy duszpasterskiej w Słupsku, w: Słupsk powojenne wspomnienia, oprac. Z. Machura, Słupsk 2015.
Mielczarek P.T. OFMConv., Parafie, kuracje, katolickie kościoły oraz punkty duszpasterskie do 1945 r. na północno-zachodnich terenach obecnej diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, „Koszalińsko-Kołobrzeskie Wiadomości Diecezjalne” 10 (1982) nr 4-6 (112-114), s. 133-152.
Minkowska A., Pamiętnik. Wspomnienia o księdzu Janie Ziei, red. M. Prussak, Warszawa 2017.
Ostroch A.J., Ks. Adolf Pojda. Kapłan i człowiek, red. R. Ratajczak, Czerwionka-Leszczyny 2007.
Roślicki J.M., Pragmatyczny wizjoner. Refleksje o ks. Janie Zieji, Słupsk [b.d.w.].
Szultka Zygmunt, O walce ludności polskiej w regencji koszalińskiej w latach 1917-1926, „Rocznik Koszaliński”, 16 (1980) s. 78-86.
Weiler E., Die Geistlichen in Dachau sowie in anderen Konzentrationslagern und in Gefängnissen, Mödling 1971.
Wołczański J., Eksterminacja narodu polskiego i Kościoła rzymskokatolickiego przez ukraińskich nacjonalistów w Małopolsce Wschodniej w latach 1939-1945. Materiały źródłowe, cz. 1., Kraków 2005.
Wysocki W.J., Zieja Jan, w: Encyklopedia katolicka, t. 20, red. E. Gigilewicz, Lublin 2014, k. 1372-1373.
Zieliński P., Ksiądz Generał. Opowieść o ks. Bernardzie Wituckim (1918-1993), Miastko-Słupsk 2010.
Zygmuntowicz W., Kronika parafii rzymskokatolickiej pw. św. Ottona w Słupsku. Lata 1945-1946, w: Słupsk powojenne wspomnienia, oprac. Z. Machura, Słupsk 2015.
Instytut Historii; Akademia Pomorska w Słupsku https://orcid.org/0000-0003-3799-200X
