ABMK

Życie religijne i sakramentalne w Infirmerii Szpitala Świętego Ducha w Rzymie w XVII-XVIII wieku

Marian Surdacki

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polska
https://orcid.org/0000-0002-4649-8567


Abstrakt

W rozwoju szpitalnictwa wielką rolę odegrał założony pod koniec XII wieku przez Guidona z Montperllier szpitalny zakon Świętego Ducha. Tenże zakon prowadził ufundowany w 1198 r. przez papieża Innocentego III największy w Europie Szpital Świętego Ducha w Rzymie, który stał się modelem dla innych szpitali w świecie chrześcijańskim. Do zjednoczenia Włoch pełnił on dwie funkcje: przytułku dla podrzutków (brefotrofium) oraz szpitala-lecznicy dla chorych (infirmeria). Obie te instytucje pod względem liczby podopiecznych (podrzutków i chorych) nie miały sobie równych na naszym kontynencie. W ostatniej ćwierci XVIII wieku mógł on pomieścić 2000 osób, w większości chorych. W dawnych czasach szpitale pozostające pod zarządem kościelnym były miejscem, w którym szczególnie troszczono się o życie religijne podopiecznych. Z jednakową troską dbano w nich o fizyczne wyleczenie chorego, jak i o zbawienie jego duszy. Tak też było w rzymskim Szpitalu Świętego Ducha. Praktyczna troska o życie duchowe chorych i dopełnienie przez nich sakramentów świętych należała do dyżurujących spowiedników, a także do kapłanów polecających duszę umierających Bogu (raccommandatori dell’anime). W XVII wieku wszyscy oni byli zakonnikami Świętego Ducha. W późniejszych czasach, zwłaszcza w XVIII wieku, funkcję te często pełnili kapłani spoza szpitala, głównie kapucyni. Liczba wymienionych duchownych zmieniała się w zależności od potrzeb, zwiększała się na ogół latem wraz ze stałym w tym okresie wzrostem skali zachorowań i tym samym nasilenia umieralności w szpitalu. Głównym obowiązkiem spowiedników i polecających duszę Bogu było udzielanie sakramentu spowiedzi pensjonariuszom szpitalnym, zwłaszcza nowo przybyłym, a w sytuacji zagrożenia życia udzielenie im wiatyku i ostatniego namaszczenia na każde wezwanie dyżurnych, a także w wolnych chwilach pogłębianie podstaw wiary chrześcijańskiej chorych. Konsekwencją spowiedzi było zawsze udzielanie chorym komunii świętej. Ze wszech miar starano się zabezpieczyć, by żaden z chorych nie zmarł bez sakramentów świętych oraz by przy konających zawsze obecny był kapłan polecający duszę Bogu.

Słowa kluczowe:

Szpital Świętego Ducha; życie religijne; sakramenty święte; spowiednicy; Rzym; chorzy

Gregoire R, „Servizio dell’anima quando del corpo” nell’ospedale romano di Santo Spirito, „Ricerche per la Storia Religiosa di Roma”, 3 (1979) s. 221-254.

Jougan A., Słownik kościelny łacińsko - polski, Warszawa 1992.

Surdacki M., Dzieci porzucone w Rzymie i okolicach w XVIII wieku, „Roczniki Nauk Społecznych”, 22 (1994) z. 2, s. 84-108.

Surdacki M., Il brefotrofio dell’Ospedale di Santo Spirito in Roma nel XVIII secolo, Conferenze 115, Varsavia-Roma 2002.

Surdacki M., La vita religiosa nel „Conservatorio” dell’ospedale di Santo Spirito in Roma, nei secoli XVII-XVIII, „Ricerche di storia sociale e religiosa”, 27 (1998) nr 54, s. 149-165.

Surdacki M., Infirmeria Świętego Ducha w Rzymie w XVII-XVIII wieku. Perspektywy badawcze, „Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne”, 110 (2018) s. 381-394.

Pobierz

Opublikowane
2021-06-30


Surdacki, M. (2021). Życie religijne i sakramentalne w Infirmerii Szpitala Świętego Ducha w Rzymie w XVII-XVIII wieku. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 115, 419–470. https://doi.org/10.31743/abmk.9771

Marian Surdacki  msurd@kul.lublin.pl
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-4649-8567