ABMK

Klasztory rewindykowane i nowe zakonów męskich okresu staropolskiego w diecezji łódzkiej


Abstrakt

Działalność zakonów w Polsce jest ściśle związana z życiem Kościoła katolickiego i dziejami naszej Ojczyzny. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie dziejów starych zakonów na terenie diecezji łódzkiej. Najpierw ukazano te zakony, które po okresie kasat nie tylko wróciły do swoich niektórych klasztorów, ale i organizowały nowe placówki zakonne. Przed upadkiem I Rzeczypospolitej na terenie przyszłej diecezji łódzkiej działało 8 zakonów męskich, posiadających łącznie 13 klasztorów: dominikanie (Łęczyca, Piotrków Trybunalski), Franciszkanie konwentualni (Łagiewniki, Piotrków Trybunalski), franciszkanie bernardyni (Piotrków Trybunalski Łęczyca), franciszkanie reformaci (Brzeziny, Lutomiersk), kanonicy regularni laterańscy (Kłodawa), karmelici trzewiczkowi (Kłodawa), jezuici (Piotrków Trybunalski, Łęczyca), pijarzy (Piotrków Trybunalski). Do odzyskania przez Polskę niepodległości w roku 1918 nie przetrwała żadna męska wspólnota zakonna. W II Rzeczypospolitej nie wrócili do swoich klasztorów: kanonicy regularni laterańscy, karmelici trzewiczkowi, pijarzy i dominikanie.

Słowa kluczowe:

diecezja łódzka, zakony męskie, klasztory, duszpasterstwo

Archidiecezja Łódzka. Informator, Łódź 1992.

Bekier E., Ojciec Tomasz Roztworowski SJ (1904-1974), w: Chrześcijanie, red. B. Bejze, t. 17, Warszawa 1986, s.151- 269.

Budziarek M., Wrzeszcz M., Łódzka diecezja, w: Encyklopedia katolicka, red. Eugeniusz Ziemann, t. 11, Lublin 2006, kol. 555-558.

Catalogus Provinciae Societatis Jesu. Ex anno 1925 in annum 1926, Cracoviae 1925.

Diecezja łódzka, terytorium, organizacja duchowieństwo 1987, Łódź 1987.

Duchniewski J., Brzeziny, w: Encyklopedia katolicka, red. F. Gryglewicz, t. 2, Lublin 1985, kol.1132-1133.

Elenchus omnium Ecclesiarum necnon universi cleri saecularis ac regolaris diecesos Lodziensis 1935, Lodziae 1935.

Encyklopedia Wiedzy o Jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. Ludwik Grzebień, Kraków 1996.

Gabryel K., Powstanie diecezji łódzkiej, „Łódzkie Studia Teologiczne”, 4 (1994) s.85-92.

Gach P.P., Struktury i działalność duszpasterska zakonów męskich na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska w latach 1773-1914, Lublin 999.

Gogola Z., Dzieje Franciszkańskiej Prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię 1918-1939, Kraków 2011.

Gramatowski W., Geneza diecezji łódzkiej w świetle dokumentów watykańskich, „Nasza Przeszłość”, 62 (1984) s. 186-202.

Instytuty życia konsekrowanego w Kościele łódzkim, red. K. Dąbrowski, L Witczak, Łódź 2000.

Jusiak Oktawian Roman, Bernardyńskie sanktuaria w Polsce, „Geografia i Sacrum”, 2 (2005), s. 281-296.

Karolczuk M., Polska. Przewodnik pielgrzyma, Kraków 2016.

Katalog Franciszkańskiej Prowincji Matki Bożej Niepokalanej w Polsce Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych, Warszawa 2000.

Katalog Prowincji Matki Bożej Niepokalanej Zakonu Ojców Franciszkanów w Polsce. Rok Jubileuszowy 1939-1989, Warszawa 1989.

Katalog zabytków sztuki w Polsce. Województwo łódzkie, t. 2, red. B. Wolff-Łozińska, z. 1: Powiat brzeziński, red. J. Zygmunt Łoziński, Warszawa 1953.

Kłoczowski J., Zakony męskie w Polsce w XVI-XVIII wieku, w: Kościół w Polsce wiek XVI-XVIII, t. 2, red. J. Kłoczowski, Kraków 1969, s. 483-730.

Księga Pamiątkowa z okazji 50-lecia odrodzenia Prowincji Matki Boskiej Anielskiej Zakonu Braci Mniejszych OO. Reformatów 1911-1961, Kraków 1962.

Kujawski W., Diecezja kujawsko-kaliska. Opracowanie historyczno-źródłoznawcze, Włocławek 2011.

Kukulski J., Historia kościoła i klasztoru OO. Bernardynów w Piotrkowie Trybunalskim, w: Królowa ziemi piotrkowskiej, red. D.C. Postawa, Kraków 2011, s. 37-52.

Kumor B., Granice metropolii i diecezji polskich (966-1939), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 18 (1969) s. 289-352.

Kumor B., Ustrój i organizacja Kościoła polskiego w okresie niewoli narodowej 1972-1918, Kraków 1980.

Litak S., Atlas Kościoła łacińskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku, Lublin 2006.

Łatak K., Kanonicy regularni w dawnej i współczesnej Polsce, w: Przemijanie i trwanie. Kanonicy Laterańscy w dawnej i współczesnej Polsce, red. K. Łatak, I. Makarczyk, Kraków 2005, s. 17-37.

Miasta polskie w tysiącleciu, red. M. Siuchmiński, cz. 2, Wrocław-Warszawa, Kraków 1967.

Mielczarek P., Sanktuarium św. Antoniego w Łagiewnikach, Niepokalanów 1996.

„Nasze Wiadomości’ 1926-1934, pismo jezuitów do użytku wewnętrznego.

Murawiec W., Sługa Boży o. Anastazy Jakub Pankiewicz OFM (1882-1942), w: Męczennicy za wiarę 1939-1945, red. W. Moroz, Marki-Struga 1996, s. 297-302.

Natoński B., Jezuici, w: Życie religijne w Polsce pod okupacją hitlerowską 1939-1945, red. Z. Zieliński, Warszawa 1982, s. 538-592.

Paluszkiewicz F., Jezuici w Łodzi. Kościół Najśw. Serca Jezusowego, Warszawa 1994.

Prejs Roland, Zakonnicy franciszkańscy Królestwa Polskiego po kasacie 1864 roku. Dzieje – postawy, Warszawa 2003.

Schematyzm diecezji kujawsko-kaliskiej 1903, Włocławek 1903.

Schematyzm Prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP Zakonu Braci Mniejszych OO. Bernardynów w Polsce. 1981, Kraków 1981.

Sitnik A.K., Dzieje bernardynów łęczyckich po II wojnie światowej 1946-2016, Kalwaria Zebrzydowska 2016.

Sotowski P.W., Zarys historii Wyższego Seminarium Duchownego Ojców Franciszkanów w Łodzi-Łagiewnikach (1978-2003), „Lignum Vitae”, 5 (2004) s. 123-145.

Spis duchowieństwa i parafii diecezji łódzkiej 1936, Łódź 1936.

Szteinke A.J., Kościół św. Antoniego i klasztor Franciszkanów Reformatów w Warszawie 1623-1987, Warszawa 1990.

Wyczawski H.E., Archidiecezja warszawska w świetle Schematyzmu z 1863 roku, „Stuia Theologica Varsaviensia”, 6 (1968) nr 1, s. 289-341.

Wyczawski H.E., Bernardyni polscy, t. 3: 1772-1946, Kalwaria Zebrzydowska 1992.

Pobierz

Opublikowane
2019-12-20


Pietrzykowski, J. (2019). Klasztory rewindykowane i nowe zakonów męskich okresu staropolskiego w diecezji łódzkiej. Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, 112, 297–315. https://doi.org/10.31743/abmk.2019.112.15