Przegląd Prawno-Ekonomiczny

Metafora „wanny Taylora” – egzemplifikacją przemian we współczesnym zarządzaniu

Rafał Bielawski — 2024-06-26

Celem artykułu jest prezentacja koncepcji tzw. wanny Taylora. Jest to metaforyczne ujęcie przemian zachodzących w organizacji, zarówno w ujęciu makro, jak i mikro. Koncepcja pokazuje, jak na przestrzeni kilku stuleci zmieniała się organizacja, przedsiębiorstwa oraz rynki. W opracowaniu skoncentrowano się na najbardziej dynamicznym okresie ostatnich dziesięcioleci. Koncepcja „wanny Taylora” nie jest idealną deskrypcją rzeczywistości. Ma swoje zalety oraz wady. W tekście odniesiono się nie tylko do pozytywnych stron tej koncepcji. Wskazano także na jej pewne mankamenty.

Dualizm zatrudnienia w instytutach naukowych a ograniczenia wynikające z ustawy o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi

Michał Szczepan Jędrzejczyk — 2024-06-26

Ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, zwana także ustawą kominową, od początku jej uchwalenia stwarza problemy interpretacyjne związane z prawidłowym jej stosowaniem. W sposób szczególny powyższe trudności mogą dotyczyć osób, które pełnią funkcję dyrektorów lub ich zastępców w instytutach naukowych, w stosunku do których występować może tzw. dualizm zatrudnienia polegający na świadczeniu pracy związanej z zarządzaniem instytutem naukowym oraz z prowadzoną w ramach instytutu działalnością naukową. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy ograniczeniom wynikającym z ustawy o wynagradzaniu podlegają wyłącznie te składniki wynagrodzenia, które są bezpośrednio związane z wykonywaniem świadczenia pracy polegającej na kierowaniu jednostkami organizacyjnymi, w tym w szczególności instytutami naukowymi, czy również świadczenia wypłacane w ramach pracy naukowej.

Należyta staranność w podatku od towarów i usług jako podstawa odliczenia podatku naliczonego

Piotr Kobylski — 2024-06-26

Niniejsze opracowanie poświęcone jest granicom należytej staranności jako przesłanki zachowania prawa do odliczenia podatku naliczonego. Główne akcenty zostały położone na problem bezpieczeństwa prawnego podatnika. W momencie zawierania transakcji z nierzetelnym kontrahentem nie można z góry przypisywać złej wiary podatnikowi, o ile podatnik nie ma obiektywnych przesłanek do podejrzewania, że mógłby być on uczestnikiem procederu zmierzającego do nadużyć w podatku od towarów i usług. Przedmiotem opracowania uczyniono zatem analizę oraz ocenę cech konstrukcyjnych tytułowej należytej staranności.

Pomiar skuteczności mechanizmów kontroli w regionalnych systemach ochrony praw człowieka – od koncepcji do realizacji

Jarosław Kowalski — 2024-06-26

Najniższy poziom ochrony zapewnia prawo wewnętrzne poszczególnych państw. Celem artykułu jest opracowanie metodologii pomiaru efektywności mechanizmów kontrolnych funkcjonujących w ramach regionalnych systemów ochrony praw człowieka oraz dostęp do tej efektywności z wykorzystaniem proponowanego rozwiązania. Mechanizm kontrolny można zdefiniować jako zbiór norm proceduralnych i instytucjonalnych zapewniających realizację praw i wolności człowieka określonych w danym systemie prawnym. Skuteczność mechanizmów kontrolnych w czterech systemach regionalnych została oceniona w celu zbadania istniejącego poziomu ochrony praw człowieka w Europie, Ameryce, Afryce i krajach arabskich. Na podstawie analizy wybranych kryteriów wydaje się, że najbardziej efektywnym systemem regionalnej ochrony praw człowieka pozostaje system europejski funkcjonujący w ramach Rady Europy. Niniejszy artykuł może stanowić podstawę do dalszych badań mających na celu określenie optymalnego poziomu tej ochrony. Optymalny poziom ochrony autor rozumie jako najwyższy poziom możliwy do osiągnięcia obecnie.

Wpływ pandemii koronawirusa na sytuację finansową branży budowlanej

Ewa Monika Kraska — 2024-06-26

Pandemia koronawirusa wywarła wpływ na przebieg procesów gospodarczych. Był on różny w poszczególnych gałęziach i branżach. Za główny cel w pracy przyjęto zbadanie wpływu pandemii koronawirusa na sytuację finansową branży budowlanej w Polsce. W artykule przeanalizowano kondycję finansową branży budowlanej w latach 2010–2022. Badaniami objęto wskaźniki z zakresu ogólnej charakterystyki branży, rentowności, płynności finansowej, zadłużenia i sprawności ekonomicznej. Do wyliczenia wskaźników wykorzystano dane zgromadzone w Banku Danych Lokalnych dotyczące wyników finansowych w branży budowlanej. Badania wykazały, że wpływ pandemii na kondycję finansową branży budowlanej w zakresie badanych wskaźników był odczuwalny, ale nie wpłynął on znacząco na branżę. Na podstawie wskaźników oceny kondycji finansowej można stwierdzić, że pomimo niesprzyjających warunków zewnętrznych i zmian uwarunkowań wewnętrznych (siła nabywcza ludności, zmiany w popycie, przerwane łańcuchy dostaw, tarcze ochronne w polityce gospodarczej państwa itp.) branża budowlana dostosowała się do nowych okoliczności gospodarowania w okresie pandemii.

Umorzenie udziałów lub akcji i ich wpływ na obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług

Jakub Piętka — 2024-06-26

W artykule zaprezentowana została problematyka opodatkowania podatkiem od towarów i usług, wynagrodzenia rzeczowego wypłacanego wspólnikowi lub akcjonariuszowi w wyniku dokonanego umorzenia udziałów lub akcji. Rozliczenia dokonywane pomiędzy spółką a byłym wspólnikiem lub akcjonariuszem mogą zostać uznane za czynność podlegającą opodatkowaniu. Dwie przeciwstawne koncepcje występujące w orzecznictwie dotyczą traktowania (dla celów podatkowych) umorzenia udziałów lub akcji za wynagrodzeniem jako jednej czynności albo odseparowanie wyłącznie fazy wypłaty wynagrodzenia za umorzone udziały lub akcje i uznanie jej za odpłatną dostawę towarów. O doniosłości praktycznej poruszanej problematyki świadczy fakt, że rozliczenia te często powodują znaczne przepływy majątkowe. Celem artykułu jest próba wykazania, która z występujących koncepcji w większym stopniu odpowiada przepisom prawa oraz zasadom konstrukcyjnym podatku od towarów i usług.

Powiązania między ICT a wzrostem gospodarczym: ponowne spojrzenie na wpływ Internetu na PKB

Oliwia Sojka — 2024-06-26

Intensywny rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) w ostatnich dziesięcioleciach zaowocował licznymi badaniami oceniającymi związek pomiędzy ICT a wzrostem gospodarczym. Początkowe wątpliwości co do znaczenia Internetu dla wzrostu gospodarczego zostały ostatnio zastąpione wnioskami potwierdzającymi pozytywne znaczenie tej rewolucji technologicznej. Jednak pomimo licznych badań prowadzonych w ostatnich latach, uzyskane wyniki nie pozwalają na osiągnięcie konsensusu, szczególnie w zakresie wpływu poszczególnych technologii ICT. W artykule zbadano związek pomiędzy korzystaniem z Internetu a wzrostem gospodarczym. Szacunek opiera się na szerokiej grupie gospodarek (88 krajów) od 2006 do 2020 r. z wykorzystaniem danych z bazy Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego. Wyniki sugerują istotną statystycznie zależność pomiędzy korzystaniem z Internetu a wzrostem PKB.

Stan finansów osobistych Polaków przed i w trakcie pandemii COVID-19 – na podstawie wybranych wskaźników

Agnieszka Witoń — 2024-06-26

Artykuł podejmuje tematykę pomiaru efektywności zarządzania finansami osobistymi w kontekście aktualnych, dynamicznych zmian w otoczeniu społeczno-gospodarczym, przede wszystkim pandemii COVID-19. Celem opracowania jest diagnoza stanu finansów osobistych polskich gospodarstw domowych w okresie 2010–2021 oraz ocena efektywności zarządzania nimi. Wielowymiarowa analiza opiera się na wskaźnikach uwzględniających ekonomiczny, behawioralny, społeczny i systemowy aspekt zarządzania finansami osobistymi. Dla dokonania kompleksowej oceny skonstruowano syntetyczny wskaźnik efektywności finansów osobistych. Wyniki pokazują, że polskie gospodarstwa domowe ciągle podnoszą efektywność zarządzania finansami osobistymi, a w 2020 r., kiedy rozpoczęła się pandemia COVID-19, wykazały się najwyższym poziomem efektywności finansów osobistych, m.in. dzięki wyższej stopie oszczędności, mniejszym wydatkom i mniejszemu zadłużeniu.

Spis Treści

2024-06-26