Studia Prawnicze KUL

XII Ogólnopolska Konferencja Naukowa pt. „Kodeks Prawa Kanonicznego w badaniach młodych naukowców”, Lublin, 3 czerwca 2023 r.

2023-06-07T13:53:43+02:00

Konferencja Naukowa pt. „Finansowanie Kościołów. Rozwiązania polskie na tle europejskim”, Warszawa, 7 września 2023 r.

2023-11-09T09:57:15+01:00

Ksiądz Walerian Meysztowicz (1893–1982). Droga do objęcia katedry nadzwyczajnej prawa kanonicznego na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie

2024-06-28T10:07:49+02:00

Artykuł traktuje o pewnym okresie życia ks. Waleriana Meysztowicza (1893–1982) i jego związkach z Wilnem. Autor stara się przybliżyć okoliczności pobierania nauki na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie oraz w wileńskim Seminarium Duchownym. Następnie omawia sprawę nostryfikacji uzyskanego w Rzymie doktoratu świętej teologii, co umożliwiło W. Meysztowiczowi objęcie wykładów zleconych oraz otworzyło drogę kariery naukowej. Kolejnym etapem była habilitacja i uzyskanie docentury z zakresu prawa kanonicznego. Po przejściu na emeryturę ks. Bronisława Żongołłowicza to w W. Meysztowiczu widziano jego następcę w Katedrze Prawa Kanonicznego na Wydziale Teologicznym USB. Sam B. Żongołłowicz bardzo promował W. Meysztowicza. Na podstawie przewidzianej prawem procedury W. Meysztowicz otrzymał od Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nominację profesorską w dniu 14 września 1937 r. Z uwagi na liczne obowiązki dyplomatyczne wynikające z posady w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej, W. Meysztowicz nie mógł wykonywać swoich obowiązków wykładowcy akademickiego. Karierę naukową w Wilnie przerwał mu wybuch II wojny światowej.

Umowa o współpracy kulturalnej między Rządem Kanady i Rządem Chińskiej Republiki Ludowej sporządzona w Pekinie dnia 20 stycznia 2005 r.

2024-03-08T10:41:48+01:00

Elżbieta Szczot (1965-2024) W służbie rodzinie, nauce, Kościołowi

2024-06-28T10:07:39+02:00

W artykule zaprezentowano życie, dorobek naukowy, dydaktyczny, organizacyjny i społeczny dr hab. Elżbiety Szczot, prof. KUL, która z Wydziałem Prawa KUL związała się najpierw poprzez studia na kierunku prawo (1985-1990) i prawo kanoniczne (1990-1993), a następnie przez zatrudnienie, gdzie przez ponad 30 lat twórczo i owocnie wypełniała powierzone jej obowiązki nauczyciela akademickiego. Była Osobą niezwykle pracowitą, skromną, serdeczną. Zapisała się w pamięci współpracowników jako prawnik i wybitna kanonistka, wychowawczyni młodzieży akademickiej.

Elżbieta Szczot została zatrudniona na Wydziale Prawa Kanonicznego i Świeckiego KUL 1 października 1993 r. w charakterze asystenta przy Katedrze Prawa Sakramentów. W 1998 r. uzyskała stopień doktora w zakresie nauk prawnych na podstawie rozprawy Prawo wiernego do Eucharystii według kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku. W 2011 r. habilitowała się na podstawie dorobku naukowego i monografii Ochrona rodziny w prawie Kościoła łacińskiego, Lublin 2010 uzyskując stopień doktora habilitowanego nauk prawnych w zakresie prawa kanonicznego, specjalność – kościelne prawo rodzinne. Z dniem 1 października 2014 r. awansowała na stanowisko profesora nadzwyczajnego. W latach 2011-2017 była kierownikiem Katedry Nauk o Polityce w Instytucie Europeistyki KUL. We wrześniu 2023 r. Instytut Prawa Kanonicznego poparł jej kandydaturę i została wybrana na członka Rady Doskonałości Naukowej na kadencję 2024-2027 w dyscyplinie kanoniczne. Była członkiem licznych stowarzyszeń naukowych. Jest autorką dwóch monografii, ponad 60 artykułów, 17 książek naukowych. Jej badania naukowe koncentrowały się m.in. na prawie sakramentów świętych, ochronie małżeństwa i rodziny, na procesach związanych z integracją europejską i politykami szczegółowymi Unii Europejskiej.

Trwające małżeństwo jako przeszkoda do życia zakonnego (kan. 643 § 1, nr 2 KPK)

2024-06-28T10:08:15+02:00

Przedmiotem artykułu jest problematyka trwającego małżeństwa jako przeszkody do życia zakonnego, o którym traktuje kan. 643 § 1, nr 2 Kodeksu Prawa Kanonicznego. Za cel opracowania przyjęto wykazanie, że aktualne małżeństwo uniemożliwia wstąpienie do zakonu, jest nie tylko przeszkodą w przyjęciu do nowicjatu, lecz także w ogóle uniemożliwia życie zakonne. Tak określone zamierzenie badawcze zrealizowano poprzez opis i gruntowną analizę obowiązujących przepisów i tekstów Magisterium Kościoła. Analiza wymienionych źródeł pozwoliła na sformułowanie kilku głównych wniosków. Po pierwsze, udowodniono, że małżeństwo i życie zakonne wzajemnie się wykluczają. Po drugie, stwierdzono, że trwające małżeństwo jest przeszkodą do życia zakonnego, która posiada skutki prawne. Po trzecie, wyjaśniono problematykę ustania impedimentum ligaminis oraz ukazano możliwe sposoby jej wygaśnięcia

Prezbiter jako administrator diecezjalny a sakrament bierzmowania

2024-01-12T10:13:19+01:00

Celem artykułu jest ukazanie zagadnienia administratora diecezjalnego jako szafarza sakramentu bierzmowania. W pierwszej części niniejszego studium przedstawiono prawo wiernych do otrzymania sakramentu bierzmowania. W części drugiej ukazano problematykę szafarza bierzmowania, natomiast część trzecia została poświęcona rozwiązaniu kwestii: czy administrator diecezjalny ex ipso iure ma obowiązek i prawo udzielania sakramentu bierzmowania? Konkluzje zawarto we wnioskach zamykających podjęte rozważania.

Zastosowanie art. 39 Kodeksu cywilnego w przypadku zbywania (alienacji) nieruchomości przez kościelne osoby prawne

2024-06-28T10:07:57+02:00

W artykule poddano analizie zagadnienie naruszenia zasad reprezentacji kościelnych osób prawnych wynikających z prawa kanonicznego i ich skutku dla zbywania (alienacji) nieruchomości. Celem prowadzonych rozważań było ustalenie zakresu zastosowania znowelizowanego art. 39 Kodeksu cywilnego do kościelnych osób prawnych. Problematyka zbywania nieruchomości przez kościelne osoby prawne z naruszeniem zasad reprezentacji wynikających z Kodeksu Prawa Kanonicznego była już przedmiotem orzecznictwa Sądu Najwyższego i dyskusji w doktrynie, ale większość wypowiedzi została sformułowana przed nowelizacją art. 39 K.c., którego zmieniona treść weszła w życie z dniem 1 marca 2019 r. Dlatego ponownie należało zastanowić się nad skutkami działania organów kościelnych osób prawnych z przekroczeniem umocowania wynikającego z prawa wewnętrznego Kościoła katolickiego. Rozważania zawarte w artykule prowadzone były metodą dogmatycznoprawną. Przeprowadzona analiza wykazała, że znowelizowany art. 39 K.c. znajduje zastosowanie do kościelnych osób prawnych. Umowy dotyczące zbywania (alienacji) nieruchomości zawierane przez kościelne osoby prawne w przypadku naruszenia zakresu kompetencji organu oraz sposobu reprezentacji wynikających z prawa kanonicznego będą dotknięte sankcją bezskuteczności względnej na podstawie art. 39 K.c.

Nadzór kuratora nad duchownym, który popełnił przestępstwo "contra sextum cum minore"

2024-06-28T10:08:03+02:00

Problem badawczy przedstawiony w artykule dotyczy rozumienia urzędu kuratora osób duchownych w zakresie nadzoru nad sprawcą przestępstwa contra sextum cum minore. Autor stawia pytanie, które przestępstwa należy zaliczyć do ciężkich w rozumieniu kan. 1339 § 5 i na jakiej podstawie. Ukazuje metaprawny, jak również prawnokanoniczny wymiar nadzoru. Ponadto zgłasza postulat systemowy dotyczący ochrony małoletnich w Polsce oraz postulat de lege ferenda odnoszący się do kodeksowej instytucji nadzoru.

Teoretyczne implikacje argumentu z autorytetu

2024-06-28T10:08:10+02:00

Popularność odwoływania się do autorytetów, tak w doktrynie, jak i w orzecznictwie, wielu wydaje się działaniem wręcz rutynowym. Oczywistość powszechnego zastosowania argumentu z autorytetu w dyskursie prawniczym i argumentacji interpretacyjnej skłania ku teoretycznym poszukiwaniom racji powoływania się na wypowiedzi podmiotów ogólnie uznanych za autorytet oraz przesłanek jego zastosowania. Przedmiotowe rozważania koncentrują się zatem na analizie ogólnych założeń takiej formy argumentacji, która wciąż budzi zainteresowanie doktryny i teoretyków prawa mimo swojej potencjalnej logicznej wadliwości oraz wątpliwej nieskuteczności perswazyjnej. W kontekście ogólnych analiz technik argumentacyjnych stosowanych zwłaszcza w dyskursie prawniczym, szczególna uwaga poświęcona będzie mechanizmowi działania argumentu ex auctoritate w odniesieniu do doktryny i orzecznictwa.

Sytuacja prawna uchodźców z Ukrainy. Aktualne zagadnienia

2024-06-28T10:07:45+02:00

Prawie dwa lata temu Europę, a nawet można powiedzieć, że i cały świat, dotknął jeden z największych kryzysów uchodźczych, wywołany wojną na Ukrainie. Kryzys uchodźczy objął przede wszystkim kraje sąsiednie Ukrainy, w tym zwłaszcza Polskę, i przyniósł ze sobą wiele problemów humanitarnych, gospodarczych i społecznych. Dzięki hojnej pomocy państw sąsiednich, społeczności międzynarodowej, a w szczególności Polski, udało się opanować zaistniałą sytuację. Jednak z czasem kryzys uchodźczy przyniósł także wiele wątpliwości i problemów w sferze religijnej. Pojawiły się pytania o celebrację świętej tajemnicy chrztu i włączenie uchodźców do Kościoła partykularnego lub Kościoła sui iuris, a ponadto o ich status kanoniczny oraz celebrację sakramentów inicjacji i małżeństwa. Na niektóre z postawionych pytań odpowiada prawo kanoniczne i rozporządzenia rożnych konferencji biskupich, ale część wymaga również mądrości duszpasterskiej. Wierni ci są zagrożeni także innym problemem, a mianowicie niebezpieczeństwem utraty swojej wschodniej tożsamości, ponieważ w większości przypadków żyją na terytorium Kościoła łacińskiego. Dlatego pojawiło się wielkie wezwanie dla całego Kościoła, jak również dla poszczególnych Kościołów sui iuris, aby pomoc tym uchodźcom, przede wszystkim poprzez jasne przestrzeganie norm kanonicznych i przepisów poszczególnych konferencji episkopatów w celu zachowania wschodniego dziedzictwa, które wyraża bogactwo Kościoła Chrystusowego. Biorąc pod uwagę wszystkie te okoliczności, Kościół powinien szukać i proponować rozwiązania zasygnalizowanych problemów, mając na uwadze kanoniczną zasadę Salus animarum suprema lex.

Kanon 666 Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich jako przepis zawierający normy z zakresu prawa własności intelektualnej

2024-06-28T10:07:53+02:00

Kanon 666 Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich uznawany jest za przepis wypełniający „lukę” w systemie prawnym Kościoła łacińskiego w zakresie regulacji prawa autorskiego. Wykładnia przedmiotowego przepisu sugeruje, że zakres zastosowania zawartych w nim norm jest szerszy i bynajmniej nie odnosi się wyłącznie do materii prawa autorskiego. Kanon 666 Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich dotyczy dóbr intelektualnych w ogólności. Jako taki, przepis ten zawiera uregulowanie o istotnym znaczeniu dla uznania ochrony prawnej przedmiotów prawa własności intelektualnej na gruncie prawa kanonicznego.

Ewolucja instytucji inkardynacji od Soboru Trydenckiego do Soboru Watykańskiego II

2024-06-28T10:08:13+02:00

Przedmiotem artykułu jest rozwój instytucji inkardynacji w okresie od Soboru Trydenckiego do Soboru Watykańskiego II. Autor dokonując historyczno-prawnych analiz norm dotyczących inkardynacji, starał się ukazać, jak ta instytucja ewoluowała od ściśle dyscyplinarnej, będącej narzędziem nadzoru i kontroli nad duchownymi, do instytucji w służbie budowania kapłańskiej wspólnoty. O ile normy Trydentu, aż do Kodeksu z 1917 r., traktowały inkardynację jedynie jako prawny obowiązek przypisania duchownych do diecezji i do własnego biskupa, o tyle Vaticanum II stworzył fundamenty współczesnego modelu tej instytucji, biorąc pod uwagę nie tylko racje prawne, lecz także duszpasterskie, lepsze rozmieszczenie prezbiterów w nowych strukturach kościelnych oraz możliwość realizowania zadań apostolskich. Odszedł też od feudalnego systemu beneficjów jako tytułu do otrzymania święceń.

Kalendarium ważniejszych wydarzeń naukowych z udziałem pracowników Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL październik – grudzień 2023 r.

2024-05-04T13:20:19+02:00

Bibliografia pracowników naukowych Instytutu Prawa Kanonicznego z Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II za rok 2019

2024-05-21T22:53:31+02:00