Studia Prawnicze KUL

Ogólnopolska interdyscyplinarna konferencja naukowa pt. „Nowe technologie w komunikacji społecznej”, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 15 stycznia 2025 r.

2025-02-17T15:05:53+01:00

Sprawozdanie z Międzynarodowej Konferencji Naukowej pt. „Z dziejów bankowości – w 80. rocznicę powstania Narodowego Banku Polskiego”, Lublin–Lwów,3 kwietnia 2025 r.

2025-04-28T12:50:32+02:00

„KUL dał mi godność”. Wspomnienia ks. Jana Kurka, studenta Wydziału Prawa Kanonicznego KUL w latach 1959–1962

2025-07-18T15:17:32+02:00

Diariusz. Kalendarium ważniejszych wydarzeń naukowych z udziałem pracowników Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL, październik – grudzień 2024 r.

2025-02-08T22:34:24+01:00

Bibliografia pracowników naukowych Instytutu Prawa z Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II za rok 2023

2025-05-05T13:56:31+02:00

Zaległość podatkowa w podatku VAT spółki cywilnej jako „zobowiązanie upadłego” w postępowaniu upadłościowym byłego wspólnika spółki cywilnej

2025-09-30T13:07:21+02:00

Spółka cywilna może być podatnikiem podatku VAT. Przedmiotem niniejszego opracowania jest zagadnienie zakwalifikowania zaległości podatkowej w podatku VAT spółki cywilnej jako „zobowiązanie upadłego” albo jako „zobowiązanie masy” w postępowaniu upadłościowym byłego wspólnika spółki cywilnej. Kwestia odpowiedniej kwalifikacji należności ma kluczowe znaczenie. W istocie rzeczy przyporządkowanie tej należności do jednej lub drugiej wymienionej kategorii bardziej lub mniej uprawdopodabnia zaspokojenie należności Skarbu Państwa z tytułu VAT. Z jednej strony jeżeli decyzja podatkowa o odpowiedzialności podatkowej byłego wspólnika jest wydawana po ogłoszeniu upadłości wspólnika, to okoliczność ta prima facie może sugerować kwalifikację jako „zobowiązanie masy”. Z drugiej strony jeżeli czynności opodatkowane podatkiem VAT zostały dokonane przez spółkę cywilną przed ogłoszeniem upadłości jej wspólnika, wówczas jest to źródło dla „zobowiązań upadłego”. Spółka cywilna w przestrzeni prawa cywilnego nie ma osobnej podmiotowości prawnej, nie ma zdolności prawnej, nie ma własnego majątku. Nie można ogłosić upadłości spółki cywilnej. Podmiotami prawa są jej wspólnicy. Upadłość któregokolwiek ze wspólników stanowi przyczynę ustawową rozwiązania spółki cywilnej. Z tych względów w opracowaniu broniony jest pogląd o kwalifikacji jako „zobowiązanie upadłego”.

Złożoność problematyki recepcji ustawy w kontekście jej promulgacji w kanonicznym porządku prawnym

2025-09-05T15:11:41+02:00

Zasadniczym przedmiotem uwagi Autora w prezentowanym opracowaniu jest namysł nad zjawiskiem recepcji promulgowanej ustawy. Wykazał on, iż zjawisko to ma złożony charakter. W rozważaniach nad tym zagadnieniem za nieadekwatne Autor uznał proste przejęcie desygnatów słowa „recipere”. W doktrynie kanonistycznej bowiem wyodrębniono dwie kategorie recepcji, których znaczenia istotnie odbiegają od znaczeń lingwistycznych: recepcję prawną wiążącą się jedynie z transferem prawa oraz recepcję faktyczną wiążącą się z przestrzeganiem prawa. Autor dowiódł, iż pierwsza kategoria ma charakter prawny, druga z kolei – walor teologiczny. W jego przekonaniu te kategorie wzajemnie się dopełniają. Na tym jednak nie poprzestał, gdyż postawił pytanie o ratio takich rozwiązań. Wyraził pogląd, iż przyjęcie minimalistycznych wymogów prawnych w odniesieniu do recepcji prawnej wynika z faktu, iż w porządkach prawnych dąży się to tego, aby stanowione prawo było pewne, w sensie pewności co do jego obowiązywania. Jego zdaniem wymóg ten jest realizacją jednego z celów funkcjonowania prawa, jakim jest zapewnienie ładu społecznego. Inny wymiar, zdaniem Autora, ma akceptacja faktyczna, przejawiająca się w zjawisku przestrzegania ustawy przez wspólnotę wiernych. W tej hipotezie ratio tego rozwiązania wynika z powodów teologicznych, za które uznał konstytucję Kościoła i związany z nim fenomen wiary.

Swoboda przerywania ciąży jako element konstytucyjnego standardu polityki publicznej we Francji – nowelizacja Konstytucji V Republiki w 2024 r. z perspektywy konstytucjonalizacji polityki1

2025-09-30T13:07:27+02:00

Artykuł jest poświęcony nowelizacji konstytucji V Republiki Francuskiej, w wyniku której wpisano do dokumentu gwarancje dopuszczalności swobodnego przerywania ciąży. Modyfikacja została przyjęta w 2024 r. z inicjatywy obozu prezydenckiego wspierającego Emmanuela Macrona. Autor stawia hipotezę, że przyjęcie tej ustawy konstytucyjnej może być postrzegane jako forma tzw. konstytucjonalizacji polityki, zjawiska traktowanego tu jako zawężanie zakresu możliwych alternatyw w obszarze danej polityki publicznej ze względu na określone brzmienie nowo dodanych przepisów konstytucyjnych. Zwrócono uwagę na fakt, że taka konstytucjonalizacja miała swoje granice, ponieważ w jej następstwie nie doszło do przyjęcia wprost nowego rozszerzonego prawa podmiotowego, które ma narzucać dalszą liberalizację ustawodawstwa zwykłego. Od strony metodologii artykuł bazuje na analizie treści nowelizacji z 2024 r. oraz wcześniejszych inicjatyw parlamentarnych, które zaczęły być składane w 2022 r. Uwzględniono także szerszy polityczny i społeczny kontekst nowelizacji, jako że przedmiotem analizy są zarówno stanowiska grup parlamentarnych, jak i badania opinii społecznej dotyczące kwestii przerywania ciąży.

Czynności sprawcze oraz przedmiot czynności wykonawczej przestępstwa fałszu materialnego dokumentu w kontekście rozbieżności interpretacyjnych doktryny i orzecznictwa

2025-09-30T13:07:35+02:00

Celem niniejszego artykułu jest analiza czynności sprawczych oraz przedmiotu czynności wykonawczej przestępstwa fałszu materialnego dokumentu w kontekście rozbieżności interpretacyjnych doktryny i orzecznictwa. W artykule przeanalizowane zostały poszczególne znamiona tego przestępstwa, dokonano także przeglądu wybranych, prezentowanych w orzecznictwie poglądów dotyczących tego czynu zabronionego. Ocenie poddano ponadto samą definicję „dokumentu” przyjętą na gruncie polskiego prawa karnego, zawartą w art. 115 § 14 Kodeksu karnego.

Konkurencja w ubieganiu się o koncesję na poszukiwanie lub rozpoznawanie złoża kopaliny (z wyłączeniem węglowodorów)

2025-09-30T13:07:20+02:00

Coraz częściej pojawiają się sytuacje, w których o prawo do poszukiwania lub rozpoznawania tej samej kopaliny w tej samej przestrzeni ubiega się więcej niż jeden wnioskodawca. Prawo geologiczne i górnicze przewiduje, że organ koncesyjny zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej informację o pierwszym wniosku o koncesję na poszukiwanie lub rozpoznawanie złoża kopaliny. Ma to na celu umożliwienie złożenia wniosków konkurencyjnych, dotyczących tej samej kopaliny i tej samej przestrzeni. Organ ocenia je wedle kryteriów, takich jak zamierzony zakres badań, czas ich trwania, finansowe możliwości wnioskodawcy, a także zamierzona technologia działań. Koncesję uzyskuje ten, czyj wniosek uzyskał najwyższą ocenę. Niektóre związane z tym wymagania zostały jednak określone wadliwie i z łatwością można je ominąć, wypaczając cel postępowania konkurencyjnego.

Aspekty podatkowe reformy systemu zasobów własnych Unii Europejskiej – gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy?

2025-09-30T13:07:31+02:00

Na okres programowania 2021–2027 osiągnięto pewien kompromis w sprawie reformy unijnego systemu zasobów własnych. W niniejszym artykule dokonano analizy związanych z tym aspektów podatkowych. Przedstawiono w nim dotychczasowe założenia systemu oraz planowane nowe źródła zasobów i zakładany harmonogram ich wprowadzania. Najpierw przedstawiono koncepcję tzw. podatku od plastiku, a następnie omówiono tzw. transgraniczny podatek węglowy – obydwa instrumenty służące realizacji unijnej polityki klimatycznej, a nie tylko celu fiskalnego. W dalszej części artykułu przedstawiono pozostałe podatkowe nowe źródła zasobów własnych, tj. tzw. podatek cyfrowy, podatek od transakcji finansowych i zharmonizowany CIT-u, ukierunkowane m.in. na zapewnienie opodatkowania sprawiedliwego. Artykuł zamyka próba ogólnej oceny kierunku zmian wynikających z reformy.

Rozwiązania prawnopodatkowe zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych przeciwdziałające unikaniu opodatkowania

2025-09-30T13:07:26+02:00

Artykuł jest poświęcony problematyce związanej z wprowadzaniem do przepisów prawa podatkowego, a w szczególności ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych coraz liczniejszych i coraz bardziej skomplikowanych, nie tylko pod względem prawnym, ale również stricte językowym, rozwiązań normatywnych. Zgodnie z intencją projektodawców ich zasadniczym celem jest uszczelnianie system podatkowego. Jednym z podstawowych problemów rezonujących na praktykę podatkową jest brak jednolitej interpretacji zakresów znaczeniowych pojęć wykorzystywanych do konstrukcji owych instytucji prawnych, takich jak unikanie opodatkowania, uchylanie się od opodatkowania, nadużycie prawa lub planowanie podatkowe, czy też wyrażenia kluczowego dla niniejszego artykułu, jakim są klauzule antyabuzywne. Niestety owa niejednolitość pojmowania wymienionych pojęć występuje także w literaturze przedmiotu. Przedstawione w artykule rozważania mają charakter stricte teoretyczno-prawny i prowadzone są na kanwie lektury monografii K. Rutkowskiej-Barnaś, poświęconej tej właśnie tematyce.

Ustawa zasadnicza Państwa Watykańskiego z dnia 13 maja 2023 r. Tłumaczenie i komentarz

2025-09-30T13:07:32+02:00

W dniu 13 maja 2023 r. Ojciec Święty Franciszek promulgował nową ustawę zasadniczą Państwa-Miasta Watykan. Jest to trzecia ustawa zasadnicza wydana dla tego państwa. Przyniosła szereg istotnych zmian, wśród których kluczowe wydaje się wprowadzenie do watykańskiego porządku prawnego zasady oddzielenia porządku państwowego od Kurii Rzymskiej i innych instytucji Stolicy Apostolskiej oraz wyraźne zapewnienie szeregu rozwiązań składających się na zasadę legalizmu. Zmiany wprowadzone za sprawą tego aktu należy postrzegać w perspektywie dynamicznego rozwoju watykańskiego porządku prawnego. Obecnie są one determinowane przez „dostosowywanie” tego systemu do norm prawa międzynarodowego. Nie zmienia to jednak faktu, że ustawodawca watykański zasadniczą rolę w systemie prawnym Państwa Watykańskiego nadal przyznaje prawu kanonicznemu. Można przyjąć, że prawo kanoniczne przede wszystkim określa naturę Państwa Watykańskiego, jest podstawowym źródłem prawa, pierwszym kryterium interpretacji ustaw, przesłanką recepcji prawa włoskiego oraz granicą „dostosowywania” się prawa watykańskiego do norm prawa międzynarodowego, a także wyznacza podstawowe zasady watykańskiego porządku prawnego, zwłaszcza w obszarze prawa procesowego. Ostatni ze wskazanych obszarów jest o tyle ciekawy, że w Państwie Watykańskim obowiązują różnorakie ustawy regulujące kwestie proceduralne – od recypowanych z włoskiego prawa, po wydane specjalnie dla Państwa Watykańskiego (Kodeks postępowania cywilnego).

Metodyzm w Polsce Ludowej – spojrzenie z perspektywy Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego

2025-09-30T13:07:34+02:00

Przedmiotem opracowania jest relacja Kościoła metodystycznego z władzami Polski Ludowej, ukazana z perspektywy polskich metodystów. W artykule dokonano analizy szeregu zagadnień polityki wyznaniowej Polski Ludowej przedstawionych w literaturze przedmiotu, przy wykorzystaniu wspomnień i świadectw pozyskanych od osób, które aktywnie działały na rzecz Kościoła metodystycznego, a także znały osoby piastujące najwyższe stanowiska kościelne w okresie Polski Ludowej. Wspomnienia te rzucają nowe światło na niektóre wydarzenia związane z Kościołem, jak również pozwalają zobrazować podejście do nich polskich metodystów. Nie wszystkie poruszane tematy można uznać za najważniejsze dla funkcjonowania konfesji metodystycznej w realiach Polski Ludowej, niemniej pozwalają one bliżej scharakteryzować pozycję tego Kościoła i stanowisko jego przedstawicieli. Artykuł wypełnia istniejącą lukę w literaturze przedmiotu i ma charakter przyczynku do dalszych badań. Wskazać trzeba, że poczynione ustalenia badawcze zasługują na dalsze opracowania naukowe.

Glosa krytyczna do wyroku C-814/21 Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

2025-09-30T13:07:29+02:00

Przedmiotem komentarza jest analiza wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 listopada 2024 r. w sprawie C-814/21, dotyczącego prawa obywateli Unii Europejskiej niebędących obywatelami Polski do przynależności do partii politycznych funkcjonujących w Polsce. Celem glosy jest ocena zgodności tego orzeczenia z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, analiza wyroku w kontekście zasady przyznania kompetencji wywodzącej się z Traktatu o Unii Europejskiej oraz weryfikacja możliwości stosowania jego postanowień w ramach polskiego porządku prawnego. W komentarzu zastosowano metodę dogmatyczno-prawną. Ujęte zostało orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, przepisy Konstytucji RP, ustaw i traktatów oraz przekrój stanowisk przedstawicieli doktryny. Wskazano także ewentualne skutki aprobaty wyroku w polskim porządku prawnym. Na podstawie przeprowadzonej analizy należy stwierdzić, iż orzeczenie TSUE wykracza poza przyznane kompetencje (stanowi działanie ultra vires), a stosowanie jego postanowień godziłoby w postanowienia Konstytucji RP, w szczególności art. 11 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 (zasada nadrzędności konstytucji). Zwrócono uwagę na problemy wynikające z tego typu orzecznictwa. W konkluzji podkreślono kluczowe znaczenie kontroli konstytucyjnej oraz suwerennego wyznaczania granic integracji przez państwa członkowskie.

Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2024 r., III OSK 1136/22

2025-09-30T13:07:22+02:00

Komentowany wyrok dotyczył zagadnienia związanego z orzeczeniem, o którym mowa w art. 135fa ust. 1 ustawy o Policji. Wykazano, że postępowanie dyscyplinarne w trybie art. 135fa ust. 1–2 ustawy o Policji jest szczególnym trybem postępowania dyscyplinarnego, które nie jest inicjowane postanowieniem, o którym mowa w art. 134i ust. 5 ustawy o Policji. Argumentowano, że intencją ustawodawcy nie było stworzenie extraordynaryjnego trybu, w którym można by wydawać orzeczenia dyscyplinarne bez przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego, ale trybu szczególnego postępowania dyscyplinarnego, zredukowanego wyłącznie do wydania orzeczenia. Zatem zasadne było uznanie, wbrew stanowisku wymienionego Sądu, że orzeczenie wydane bez wszczynania postępowania dyscyplinarnego inicjuje i jednocześnie kończy postępowanie dyscyplinarne w danej sprawie. Nie jest natomiast orzeczeniem wydanym w ogóle bez przeprowadzenia postępowania dyscyplinarnego. Założenie przeciwne umożliwiałoby bowiem wszczęcie i przeprowadzenie postępowania dyscyplinarnego, a następnie wydanie orzeczenia wobec tego samego policjanta w odniesieniu do tego samego czynu, wobec którego uprzednio zostało już wydane orzeczenie w trybie art. 135fa ust. 1 ustawy o Policji. Skoro postępowanie dyscyplinarne w sprawie tego samego czynu i tego samego policjanta nie zostałoby prawomocnie zakończone wydaniem orzeczenia w trybie, o którym mowa w art. 135fa ust. 1 ustawy o Policji, nie istniałaby przeszkoda, o której mowa w art. 135 ust. 1 pkt 3 ustawy o Policji, uniemożliwiająca jego wszczęcie. Brak byłoby także podstaw do wzruszenia prawomocnego orzeczenia, o którym mowa w art. 135fa ust. 1 ustawy o Policji, w trybie nadzwyczajnym wznowienia postępowania dyscyplinarnego, o którym mowa art. 135r oraz art. 135s ustawy o Policji. Jeżeli orzeczenie, o którym mowa w art. 135fa ust. 1 ustawy o Policji, zostało wydane w ramach postępowania dyscyplinarnego, to zasadne jest również przyjęcie, że takie prawomocne orzeczenie materializuje przesłankę zawartą w art. 110 ust. 5 pkt 2 ustawy o Policji, która obliguje do obniżenia policjantowi nagrody rocznej za dany rok kalendarzowy.

Wybrane problemy zakresu ochrony immunitetowej sędziego i prokuratora

2025-09-30T13:07:33+02:00

W artykule omówione zostały mające źródła konstytucyjne uregulowania związane z zakresem obowiązywania immunitetu sędziowskiego. Z uwagi na to, że na poziomie ustawowym immunitet dotyczy też prokuratorów, przedstawiono również normy obejmujące tę grupę zawodową, uwzględniając ponadto istniejące odmienności normatywne. Autor zaprezentował poglądy doktryny i orzecznictwa związane z momentem, od i do którego obowiązuje ochrona immunitetowa. Dokonał również szczegółowej analizy nieporuszanej dotąd szerzej w literaturze kwestii podstaw orzekania przez sąd dyscyplinarny w sprawach o wyrażenie zgody na zatrzymanie sędziego, a także odnośnie do możliwości objęcia immunitetem przedmiotów lub pomieszczeń należących do sędziego lub prokuratora, opatrując te kwestie własnym komentarzem.