Studia Prawnicze KUL

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Dylematy wokół konstytucyjnej pozycji samorządów”, Szczecin, 7 grudnia 2023 r. (webinarium)

Agata Pyrzyńska — 2025-03-31

Sprawozdanie z uroczystości rozstrzygnięcia „Konkursu na najlepszą pracę dyplomową i doktorską w dziedzinie wysiedleń przymusowych oraz uchodźstwa”, Lublin, 15 grudnia 2023 r.

Agnieszka Parol — 2025-03-31

Sprawozdanie z XII Zjazdu Prawników-Administratywistów nt. ,,Administracyjnoprawne aspekty ograniczania konstytucyjnych praw i wolności”, Lublin, 18-19 kwietnia 2024 r.

Angelika Wydra — 2025-03-31

Sprawozdanie z IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt. „Z dziejów bankowości – w setną rocznicę powstania Banku Polskiego S.A.”, Radom, 17 maja 2024 r.

Julia Michałek — 2025-03-31

Skutki prawne doręczenia decyzji administracyjnej pełnomocnikowi pocztowemu – glosa do wyroku NSA z dnia 8 lutego 2023 r., I OSK 2545/19

Andrzej Krasuski — 2025-03-31

Glosa do wyroku NSA z dnia 8 lutego 2023 r., I OSK 2545/19, przedstawia uwagi do wykładni przepisów prawa materialnego i procesowego, dotyczących sytuacji prawnej małżonka i jednocześnie wspólnika spółki cywilnej utworzonej przez małżonków, który bez wiedzy został włączony do postępowania administracyjnego w charakterze strony. Uwagi te przedstawione zostały na tle problematyki doręczenia oraz weryfikacji decyzji organu pierwszej instancji poprzez ustanowionego pełnomocnika pocztowego, do której odnosiła się sprawa rozpoznana kasacyjnie. Glosa zawiera, z jednej strony, aprobujące stanowisko dotyczące rozstrzygnięcia NSA poprzez uchylenie wyroku WSA w Szczecinie z dnia 30 maja 2019 r., II SA/Sz 124/19. Z drugiej prezentuje krytyczne stanowisko dotyczące uzasadnienia wyroku NSA, w zakresie wyróżnionych w niej zagadnień. Prezentowane w glosie stanowisko zostało oparte na metodzie formalno-dogmatycznej.

Rozumienie pojęcia "przeznaczenie" w odniesieniu do terenu, nieruchomości, obiektu budowlanego oraz gruntu na podstawie wybranych aktów prawnych

Lidia Piotrowska — 2025-03-31

Przedmiotem artykułu jest analiza rozumienia terminu przeznaczenie w odniesieniu do terenu, nieruchomości, obiektu budowlanego oraz gruntu na podstawie takich aktów prawnych, jak ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawa o gospodarce nieruchomościami, ustawa o podatkach i opłatach lokalnych czy ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi na to, iż we wskazanych regulacjach występują rożne rodzaje przeznaczeń, mogące być rożnie interpretowane, a definicji legalnej terminu przeznaczenie brak, podjęto próbę analizy tego terminu w kontekście rodzajów przeznaczeń, które zostały wymienione w wybranych aktach prawnych, w celu wypracowania jednego znaczenia pojęcia przeznaczenie. Autorka przedstawiła własne rozumienie tego terminu oraz to wywiedzione z przepisów prawa czy też orzecznictwa. Wskazała ponadto, czy przeznaczenie jest jednolite i jaki akt prawny je określa. Zastosowano następujące metody badawcze: metoda analizy przepisów prawa, metoda analizy orzecznictwa, metoda analizy uchwał, umów, decyzji i dokumentów.

Nietykalność archiwów Europejskiego Banku Centralnego przechowywanych przez krajowe banki centralne państw członkowskich – uwagi na tle wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie C-316/19, Komisja przeciwko Słowenii

Marek Zieliński — 2025-03-31

Celem prezentowanego artykułu jest dokonanie analizy wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 17 grudnia 2020 r. w sprawie C-316/19, Komisja przeciwko Słowenii. W dokumencie Trybunał Sprawiedliwości sformułował definicję „archiwów Unii” dla celów stosowania art. 2 Protokołu (nr 7) w sprawie przywilejów i immunitetów Unii Europejskiej, który ustanawia immunitet ich nietykalności. Definicja ta ma bardzo szeroki zakres, obejmujący także archiwa Unii przechowywane przez krajowe banki centralne państw członkowskich. Co więcej, pojęcie „archiwa Unii” odnosi się również do dokumentów, których autorami są krajowe banki centralne i które dotyczą realizacji zadań Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Eurosystemu. Zdaniem Trybunału Sprawiedliwości taki stan rzeczy jest wynikiem „szczególnie ścisłych stosunków” pomiędzy Europejskim Bankiem Centralnym a krajowymi bankami centralnymi. Jednym ze skutków wyroku w sprawie C-316/19 jest to, że w potencjalnym postępowaniu dotyczącym odpowiedzialności konstytucyjnej Prezesa Narodowego Banku Polskiego sprzęt elektroniczny wykorzystywany przez niego dla celów służbowych może być chroniony unijnym immunitetem nietykalności.

Wpływ zasady kolegialności na funkcjonowanie Najwyższej Izby Kontroli

Michał Jędrzejczyk — 2025-03-31

Przedmiotem artykułu jest kolegialność jako istota działalności Najwyższej Izby Kontroli. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej określa sposób funkcjonowania NIK w oparciu o zasadę kolegialności (art. 202 ust. 3 Konstytucji RP). Wymóg ten został jednak ujęty w sposób bardzo ogólny, bez doprecyzowania treści i formy jego realizacji, ale ze wskazaniem, że organizację oraz tryb działania Najwyższej Izby Kontroli określa ustawa (art. 207 Konstytucji RP). Co ciekawe, koncepcja ta została zapisana już w ustawie z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli, tj. dwa lata przed uchwaleniem Konstytucji RP, i w niezmiennej formie obowiązuje do dziś. W niniejszym artykule dokonano analizy zasady kolegialności, a więc istotnej ustrojowo i funkcjonalnie kwestii dla działalności NIK, z uwzględnieniem silnej pozycji kierowniczej Prezesa NIK. Opracowanie zmierza do wykazania, że realizacja konstytucyjnej zasady kolegialności NIK nie ogranicza się jedynie do pracy funkcjonującego w Izbie gremialnego organu, jakim jest Kolegium NIK, lecz zobowiązuje do zespołowego wykonywania zadań na różnych etapach postępowania kontrolnego.

Przedmiot artykułu przesądził o wyborze metody badawczej i układzie opracowania. Podstawową zastosowaną metodą badawczą jest metoda formalno-dogmatyczna związana z analizą aktów prawnych odnoszących się do badanej problematyki, tj. Konstytucji RP i ustawy o NIK. Dokonano również analizy standardów opracowanych przez Międzynarodową Organizację Najwyższych Organów Kontroli, odnoszących się do formy działania tych organów. Z uwagi na to, że zasada kolegialności określa sposób funkcjonowania Izby od pierwszego dnia jej powołania, zastosowano również metodę historyczną.

Prawo własności jako konstytucyjne prawo podmiotowe a zasada proporcjonalności – zagadnienia administracyjnoprawne

Anna Barczak — 2025-03-31

Niniejsze opracowanie przedstawia zagadnienie oddziaływania konstytucyjnej zasady proporcjonalności na prawo własności, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu jednego z czynników, jakim jest ochrona środowiska. Opracowanie zmierza do udzielenia odpowiedzi na pytanie: jakie relacje zachodzą między prawem własności a zasadą proporcjonalności, w szczególności w związku z ochroną środowiska. Po przeprowadzeniu badań stwierdzono, że wymagania ochrony środowiska są czynnikami wpływającymi w poważnym stopniu na ograniczenia prawa własności, a relacje między nimi są złożone.

Skutki wszczęcia postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie rozstrzygnięcia sporu kompetencyjnego (na przykładzie sprawy Kpt 1/20)

Czesław Kłak — 2025-03-31

Przedmiotem artykułu jest analiza skutków złożenia wniosku o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego, o którym mowa w art. 189 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., a jego celem jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w świetle Konstytucji RP i ustawy regulującej tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym organy pozostające w sporze kompetencyjnym – w zakresie wynikającym z wniosku o jego rozstrzygnięcie – dysponują możliwością oceny (samodzielnej), czy spór ma charakter realny (rzeczywisty), a w konsekwencji czy mogą uchylić się od ustawowego skutku zainicjowanego postępowania. Problem badawczy dotyczy zatem istoty i charakteru art. 86 ust. 1 ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym oraz sytuacji prawnej organów pozostających w sporze kompetencyjnym, a szerzej – pozycji ustrojowej Trybunału Konstytucyjnego, jako wyłącznie legitymowanego do rozstrzygania sporów kompetencyjnych, o których mowa w art. 189 Konstytucji RP. Autor prezentuje pogląd, iż wszczęcie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym na podstawie wniosku o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego (co następuje z mocy prawa) powoduje automatycznie (z mocy prawa) zawieszenie postępowań przed organami, które prowadzą spór kompetencyjny, a organy te nie dysponują kompetencją do oceny, czy spór w rzeczywistości zachodzi.

Wykorzystanie skargi międzypaństwowej w konflikcie armeńsko-azerbejdżańskim o Górski Karabach

Jarosław Kowalski — 2025-03-31

Przedmiotem artykułu jest skarga międzypaństwowa unormowana w art. 33 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Środek ten w pierwotnym założeniu miał za zadanie chronić prawa i wolności zawarte w Konwencji. Analiza jego stosowania prowadzi do konstatacji, że stopniowej zmianie ulega cel, dla którego rzeczony środek prawny jest stosowany. Analizując ostatnie skargi międzypaństwowe Armenii i Azerbejdżanu, można wyciągnąć wniosek, że środek ten jest obecnie dodatkowym narzędziem realizacji polityki międzynarodowej przez skonfliktowane państwa, niekoniecznie zaś środkiem ochrony praw i wolności konwencyjnych.

Wybrane aspekty postępowania w sprawie ustalania i nakładania korekt finansowych w związku z nieprawidłowościami związanymi z udzielaniem zamówień w perspektywie finansowej na lata 2021–2027

Przemysław Krzykowski — 2025-03-31

Artykuł stanowi analizę unormowań prawnych na poziomie UE oraz prawa krajowego obowiązujących w perspektywie finansowej lat 2021–2027, dotyczących ustalania i nakładania korekt finansowych. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: czy obecny ustawowy mechanizm podejmowania przez instytucję udzielającą dofinansowania działań korygujących, w którym w sposób istotny różnicuje się prawa procesowe beneficjentów ze względu na czas, w którym doszło do stwierdzenia wystąpienia nieprawidłowości indywidulnej (przed lub po zatwierdzeniu wniosku o płatność), jest uzasadniony i spełnia podstawowe kryteria sprawiedliwości proceduralnej. W konkluzji opowiedziano się za potrzebą udoskonalenia obecnych rozwiązań prawnych.

O potrzebie ustawowego doformalizowania charakteru prawnego wojewódzkiej ewidencji zabytków

Tomasz Sienkiewicz — 2025-03-31

Zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wojewódzki konserwator zabytków prowadzi wojewódzką ewidencję zabytków w formie kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się na terenie województwa. Ewidencja ta w czasie ostatnich lat przeszła ewolucję od materialnotechnicznego spisu do ewidencji, która wywołuje skutki prawne, zwłaszcza dla właściciela zabytku. Z punktu widzenia odbiorcy systemu ochrony zabytków jest to o tyle zastanawiające, że równolegle istnieje rejestr zabytków prowadzony przez ten sam organ administracji publicznej – wojewódzkiego konserwatora zabytków. W związku ze zmianą charakteru ww. ewidencji zasadne jest odnotowanie poglądów sądów administracyjnych z nią związanych. Zatem prawne pole badawcze wyznaczać będzie ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, zwłaszcza w zakresie art. 21 i art. 22, oraz wybrane orzecznictwo sądów administracyjnych związane z wojewódzką ewidencją zabytków. Celem artykułu jest ukazanie charakteru prawnego wojewódzkiej ewidencji zabytków poprzez odwołanie do norm prawnych dotyczących wyłączania budynku z tej ewidencji. W artykule wykorzystano głównie metodę dogmatyczną.

Problemy prawne związane z nadzorem nad spółką ważną dla rozwoju gminy

Dominik Tyrawa — 2025-03-31

Celem artykułu jest analiza przyczyn nieefektywnego nadzoru nad komunalnymi spółkami na przykładzie spółek gminnych, w zakresie przedmiotu działalności tychże spółek i jego niezgodności z przepisami samorządowymi, tj. ustawą o gospodarce komunalnej w związku z ustawą o samorządzie gminnym. Gmina, jako jednostka samorządu terytorialnego, najbliższa człowiekowi zamieszkującemu na jej terytorium, działa m.in. w oparciu o konstytucyjną zasadę pomocniczości i decentralizacji. Gmina jest de facto urzeczywistnieniem tych konstytucyjnych zasad. Jednostka ta wykonując zadania z zakresu użyteczności publicznej, korzysta z szeregu uprawnień i instytucji dedykowanych do realizacji tych zadań. Taka działalność jest możliwa zarówno w ramach sfery użyteczności publicznej, jak i poza nią. Szereg wyjątków, wskazanych w ustawie o gospodarce komunalnej, jak również niejednoznaczność przepisów powoduje, że gminy w ramach prowadzonej działalności niejednokrotnie dokonują interpretacji tych przepisów w sposób rozszerzający i niemający podstaw prawnych. Jednocześnie system nadzoru nad takim działaniem budzi szereg wątpliwości faktycznych i prawnych, co przekłada się na brak efektywności w tym zakresie.

Diariusz. Kalendarium ważniejszych wydarzeń naukowych z udziałem pracowników Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL kwiecień - czerwiec 2024 r.

Paweł Bucoń — 2025-03-31

Bibliografia pracowników naukowych Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II za rok 2021

Tymon Markiewicz — 2025-03-31

Ustawa Gruzji. O jawności wpływów zagranicznych

Andrzej Pogłódek — 2025-03-31