When did the old age begin in ancient times?
Jerzy Jurkiewicz
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie , PolandAbstract
When does man begin to be old: when he is sixty, sixty-five and perhaps seventy? Nothing is more uncertain than the beginning of the old age. Is man`s age the matter of his heart, brain, mood, or chronological time? In the ancient world, there was no clear understanding regarding the beginning of the old age. We have different classifications of the stages of human life, but there was no specified year, which would mark the old age. It was a year between 46 and 60 years of age. Today the age of 46 is not the beginning of the old age. In the ancient world, life was much shorter, so it is not surprising that 46 years old was regarded as the beginning of old age. There were two trends in ancient Greece and Rome. One represented by Plato and Cicero: older people are wise, experienced, worthy of reverence and respect. The second trend represented by Aristotle: older people are quarrelsome, greedy, cowardly. The life of old people was different. The rich lived very well, but in general the old age in ancient times was a difficult time.
Keywords:
ancient times, old ageReferences
Amerise K., Girolamo e la senectus, Roma 2008
Antologia liryki greckiej, oprac. W. Steffen, Wrocław 1955
Aristophanes, Acharnenses, tłum. S. Srebrny: Komedie: Acharniacy, Rycerze, Chmury, Warszawa 1962
Aristoteles, Ethica Nicomachaea, tłum. D. Gromska: Arystoteles, Etyka Nikomachejska, Warszawa 1956
Aristoteles, Politica, tłum. L. Piotrowicz: Arystoteles, Polityka, Biblioteka Klasyków Filozofii 74, Warszawa 1964
Aristoteles, Rhetorica, tłum. H. Podbielski: Arystoteles, Retoryka – Poetyka, Biblioteka Klasyków Filozofii 155, Warszawa 1988
Beauvoir S. de, La vieillesse, Paris 1970
Boll B., Die Lebensalter. Ein Beitrag zur antiken Ethologie und zur Geschichte der Zahlen, „Neue Jahrbücher für das klassische Altertum” 31 (1913) 89-145
Bouché G., The age of man, „Ktema” 18 (1993) 159-169
Brandt H., Wird auch silbern mein Haar. Eine Geschichte des Alters in der Antike, München 2002
Cambridge Ancient History, II/2B, Cambridge 1975
Censorinus, De die natali, ed. F. Hultsch, Lipsiae 1867
Cicero, Cato Maior de senectute, tłum. A. Twardecki, w: Cyceron – Plutarch, Katon Starszy o starości – Czy stary człowiek powinien się zajmować się polityką, Warszawa 1996
Cokayne K., Experiencing old age in ancient Rome, London 2003
Diogenes Laertios,Vitae philosophorum, tłum. W. Olszewski, Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Biblioteka Klasyków Filozofii 89, Warszawa 1982
Ellul J., Histoire des institutions de l’Antiquité, Paris 1961
Encyclopedia of Religion and Ethics, ed. J. Hastings, Edinburgh 1917
Eyben E., Die Einteilung des menschlichen Lebens im römischen Altertum, „Rheinisches Museum” 116 (1973) 150-190
Falkner T.M., The politics and the poetics of time in Solon’s ten ages, „Classical Journal” 86 (1990) 1-15
Gellius, Noctes Atticae
Govey H.C., The defini¬tions of the beginning of old age in history, „International Journal of aging and human development” 34 (1992) 325-337
Grasby R.D., The age, ancestry and career of Gordian I, „Classical Quarterly” 25 (1975) 123-130
Haynes M.S., The supposedly Golden Age for the aged in ancient Greece. A study of liter¬ary concepts of old age, „The Gerontologist” 2 (1962) f. 2
Haynes M.S., The supposedly Golden Age for the aged in ancient Rome, „The Gerontologist” 3 (1963) f. 2
Herodotus, Historiae, tłum. S. Hammer: Herodot, Dzieje, Warszawa 2005
Hesiodus, Opera et dies, tłum. W. Steffen: Hezjod, Prace i dnie, BN II 71, Wrocław 1952
Heurgon J., Życie codzienne Etrusków, tłum. Z. Cierniakowa, Warszawa 1966
Hieronimus, Contra Joannem Hierosolymitanum, PL 23
Hieronimus, Epistula, PL 22
Hieronimus, In Galatas, PL 26
Hieronimus, In Isaiam, PL 24
Hieronimus, Tractatus in Psalmum, CCL 78
Horatius, Saturae
Isidorus, Etymologiae, PL 82
Klemens Aleksandryjski, Stromata, tłum. J. Niemirska- Pliszczyńska: Kobierce, t. 2, Warszawa 1994
Lamirande E., Les ages de l’homme d’après Saint Ambroise de Milan, „Cahiers des Etudes Anciennes” 14 (1982)
Lane Fox R., Alexander the Great, London 1973
Linea J., Esiodo, w: Senectus. La vecchiaia nel mondo classico, ed. U. Mattioli, vol. 1: Grecia, Bologna 1995
Livius, Ab urbe condita
Lucianus, Dialogi mortuorum, tłum. K. Bogucki: Lukian, Dialogi, t. 1, Wrocław 1960
Mansfeld J., The pseudo-hippocratic tractatus peri hebdomadon, Assen 1971
Mattioli U., Ambigua aetas, w: Senectus. La vecchiaia nel mondo classico, ed. U. Mattioli, vol. 1: Grecia, Bologna 1995
Minois G., Historia starości. Od antyku do renesansu, tłum. K. Marczewska, Warszawa 1995
Mommsen T., Römische Geschichte, I, Berlin 1903
Musti D., La teoria delle età e i passaggi di status in Solone, „Mélanges de l’Ecole Française de Rome. Antiquité” 102 (1990) 11-35
Néraudau J.P., La junesse dans la littérature et les institutions de la Rome republicaine, Paris 1979
Owidiusz, por. Metamorphoses, tłum. B. Kiciński: Owidiusz, Przemiany, BN II 76, Wrocław 1953
Parkin T., Old age in the Roman World, Baltimore – London 2003
Philo Alexandrinus, De opificio mundi, tłum. L. Joachimowicz: Filon Aleksandryjski, Pisma, Warszawa 1986
Plautus, Menaechmi, tłum. G. Przychodzki: T. Maccius Plautus, Bracia, w: te¬goż, Komedie, t. 1, Kraków 1931
Plato, Criton, tłum. W. Witwicki: Platon, Eutyfron. Obrona Sokratesa. Kriton, Warszawa 1958
Plato, Leges, tłum. M. Maykowska : Platon, Prawa, Biblioteka Klasyków Filozofii 61, Warszawa 1960
Plutarchus, An seni respublica gerenda, tłum. A. Twardecki, w: Cyceron – Plutarch, Katon Starszy o starości – Czy stary człowiek powinien zajmować się polityką, Warszawa 1996
Ptolomaeus C., Apotelesmatica, ed. F. Boll – E. Boer, Leipzig 1940
Richardson B.E., Old age among the ancient Greek, Baltimore 1958
Roscher W.H., Die hippokratische Schrift von der Siebenzahl in ihrer vierfachen Überlieferung, Paderborn 1913
Roscher W.H., Über Alter, Ursprung und Bedeutung der hippokratischen Schrift von der Siebenzahl, Leipzig 1911
Santini L., Tra ironia ed elegia: Luciano di Samosata, w: Senectus. La vecchiaia nel mondo classico, ed. U. Mattioli, vol. 1: Grecia, Bologna 1995
Schmidt J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, tłum. B. Sęk, Katowice 1993
Slusanski D., Le vocabulaire latin des gradus aetatum, „Revue Roumaine de Linguistique” 19 (1974)
Słownik łacińsko-polski, red. M. Plezia, t. 5, Warszawa 1999
Solon, Fragmenta, ed. M.L. West, Iambi et elegi Graeci, vol. 2, Oxford 1972
Suder W., On age classifications in Roman Imperial Literature, „Classical Bulletin” 55 (1978)
Venini P., La vecchiaia nel «De senectute» di Cicerone, „Atenaeum” 38 (1960) 98-117
Vitruvius, De architectura, tłum. K. Kumaniecki: Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, Warszawa 1956
Wattendorf G., Die Bezeichnung der Altersstufen bei den Griechen, Heidelberg 1919
West M.L., The cosmology of Hippocrates „De hebdomadibus”, „Classical Quarterly” 21 (1971) 365-388
Xenophon, Apologia Socratis, tłum. L. Joachimowicz, w: Ksenofont, Pisma sokratyczne, Warszawa 1967
Antologia liryki greckiej, oprac. W. Steffen, Wrocław 1955
Aristophanes, Acharnenses, tłum. S. Srebrny: Komedie: Acharniacy, Rycerze, Chmury, Warszawa 1962
Aristoteles, Ethica Nicomachaea, tłum. D. Gromska: Arystoteles, Etyka Nikomachejska, Warszawa 1956
Aristoteles, Politica, tłum. L. Piotrowicz: Arystoteles, Polityka, Biblioteka Klasyków Filozofii 74, Warszawa 1964
Aristoteles, Rhetorica, tłum. H. Podbielski: Arystoteles, Retoryka – Poetyka, Biblioteka Klasyków Filozofii 155, Warszawa 1988
Beauvoir S. de, La vieillesse, Paris 1970
Boll B., Die Lebensalter. Ein Beitrag zur antiken Ethologie und zur Geschichte der Zahlen, „Neue Jahrbücher für das klassische Altertum” 31 (1913) 89-145
Bouché G., The age of man, „Ktema” 18 (1993) 159-169
Brandt H., Wird auch silbern mein Haar. Eine Geschichte des Alters in der Antike, München 2002
Cambridge Ancient History, II/2B, Cambridge 1975
Censorinus, De die natali, ed. F. Hultsch, Lipsiae 1867
Cicero, Cato Maior de senectute, tłum. A. Twardecki, w: Cyceron – Plutarch, Katon Starszy o starości – Czy stary człowiek powinien się zajmować się polityką, Warszawa 1996
Cokayne K., Experiencing old age in ancient Rome, London 2003
Diogenes Laertios,Vitae philosophorum, tłum. W. Olszewski, Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów, Biblioteka Klasyków Filozofii 89, Warszawa 1982
Ellul J., Histoire des institutions de l’Antiquité, Paris 1961
Encyclopedia of Religion and Ethics, ed. J. Hastings, Edinburgh 1917
Eyben E., Die Einteilung des menschlichen Lebens im römischen Altertum, „Rheinisches Museum” 116 (1973) 150-190
Falkner T.M., The politics and the poetics of time in Solon’s ten ages, „Classical Journal” 86 (1990) 1-15
Gellius, Noctes Atticae
Govey H.C., The defini¬tions of the beginning of old age in history, „International Journal of aging and human development” 34 (1992) 325-337
Grasby R.D., The age, ancestry and career of Gordian I, „Classical Quarterly” 25 (1975) 123-130
Haynes M.S., The supposedly Golden Age for the aged in ancient Greece. A study of liter¬ary concepts of old age, „The Gerontologist” 2 (1962) f. 2
Haynes M.S., The supposedly Golden Age for the aged in ancient Rome, „The Gerontologist” 3 (1963) f. 2
Herodotus, Historiae, tłum. S. Hammer: Herodot, Dzieje, Warszawa 2005
Hesiodus, Opera et dies, tłum. W. Steffen: Hezjod, Prace i dnie, BN II 71, Wrocław 1952
Heurgon J., Życie codzienne Etrusków, tłum. Z. Cierniakowa, Warszawa 1966
Hieronimus, Contra Joannem Hierosolymitanum, PL 23
Hieronimus, Epistula, PL 22
Hieronimus, In Galatas, PL 26
Hieronimus, In Isaiam, PL 24
Hieronimus, Tractatus in Psalmum, CCL 78
Horatius, Saturae
Isidorus, Etymologiae, PL 82
Klemens Aleksandryjski, Stromata, tłum. J. Niemirska- Pliszczyńska: Kobierce, t. 2, Warszawa 1994
Lamirande E., Les ages de l’homme d’après Saint Ambroise de Milan, „Cahiers des Etudes Anciennes” 14 (1982)
Lane Fox R., Alexander the Great, London 1973
Linea J., Esiodo, w: Senectus. La vecchiaia nel mondo classico, ed. U. Mattioli, vol. 1: Grecia, Bologna 1995
Livius, Ab urbe condita
Lucianus, Dialogi mortuorum, tłum. K. Bogucki: Lukian, Dialogi, t. 1, Wrocław 1960
Mansfeld J., The pseudo-hippocratic tractatus peri hebdomadon, Assen 1971
Mattioli U., Ambigua aetas, w: Senectus. La vecchiaia nel mondo classico, ed. U. Mattioli, vol. 1: Grecia, Bologna 1995
Minois G., Historia starości. Od antyku do renesansu, tłum. K. Marczewska, Warszawa 1995
Mommsen T., Römische Geschichte, I, Berlin 1903
Musti D., La teoria delle età e i passaggi di status in Solone, „Mélanges de l’Ecole Française de Rome. Antiquité” 102 (1990) 11-35
Néraudau J.P., La junesse dans la littérature et les institutions de la Rome republicaine, Paris 1979
Owidiusz, por. Metamorphoses, tłum. B. Kiciński: Owidiusz, Przemiany, BN II 76, Wrocław 1953
Parkin T., Old age in the Roman World, Baltimore – London 2003
Philo Alexandrinus, De opificio mundi, tłum. L. Joachimowicz: Filon Aleksandryjski, Pisma, Warszawa 1986
Plautus, Menaechmi, tłum. G. Przychodzki: T. Maccius Plautus, Bracia, w: te¬goż, Komedie, t. 1, Kraków 1931
Plato, Criton, tłum. W. Witwicki: Platon, Eutyfron. Obrona Sokratesa. Kriton, Warszawa 1958
Plato, Leges, tłum. M. Maykowska : Platon, Prawa, Biblioteka Klasyków Filozofii 61, Warszawa 1960
Plutarchus, An seni respublica gerenda, tłum. A. Twardecki, w: Cyceron – Plutarch, Katon Starszy o starości – Czy stary człowiek powinien zajmować się polityką, Warszawa 1996
Ptolomaeus C., Apotelesmatica, ed. F. Boll – E. Boer, Leipzig 1940
Richardson B.E., Old age among the ancient Greek, Baltimore 1958
Roscher W.H., Die hippokratische Schrift von der Siebenzahl in ihrer vierfachen Überlieferung, Paderborn 1913
Roscher W.H., Über Alter, Ursprung und Bedeutung der hippokratischen Schrift von der Siebenzahl, Leipzig 1911
Santini L., Tra ironia ed elegia: Luciano di Samosata, w: Senectus. La vecchiaia nel mondo classico, ed. U. Mattioli, vol. 1: Grecia, Bologna 1995
Schmidt J., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, tłum. B. Sęk, Katowice 1993
Slusanski D., Le vocabulaire latin des gradus aetatum, „Revue Roumaine de Linguistique” 19 (1974)
Słownik łacińsko-polski, red. M. Plezia, t. 5, Warszawa 1999
Solon, Fragmenta, ed. M.L. West, Iambi et elegi Graeci, vol. 2, Oxford 1972
Suder W., On age classifications in Roman Imperial Literature, „Classical Bulletin” 55 (1978)
Venini P., La vecchiaia nel «De senectute» di Cicerone, „Atenaeum” 38 (1960) 98-117
Vitruvius, De architectura, tłum. K. Kumaniecki: Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, Warszawa 1956
Wattendorf G., Die Bezeichnung der Altersstufen bei den Griechen, Heidelberg 1919
West M.L., The cosmology of Hippocrates „De hebdomadibus”, „Classical Quarterly” 21 (1971) 365-388
Xenophon, Apologia Socratis, tłum. L. Joachimowicz, w: Ksenofont, Pisma sokratyczne, Warszawa 1967
Jurkiewicz, J. (2011). Kiedy w starożytności rozpoczynała się starość?. Vox Patrum, 56, 185–197. https://doi.org/10.31743/vp.4215
Jerzy Jurkiewicz
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
License
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
