Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

Rec.: K. Chałas, A. Maj, K. Ostrowska, A. Badora, Dydaktyka akademicka w uniwersytecie katolickim. T. 4. Edukacja przez służbę przyszłych nauczycieli, Wydawnictwo „Scriptum”, Kraków 2023, s. 343.

Grzegorz Godawa — Mon, 31 Mar 2025 00:00:00 +0200

Rodzaje stylów życia i związek z pozycją klasową

Henryk Domański — Mon, 31 Mar 2025 00:00:00 +0200

Przedmiotem tej analizy jest stratyfikacja kultury rozumianej jako styl życia. Moim celem jest odtworzenie w miarę całościowej mapy wzorów spędzania czasu wolnego w Polsce: od czytania książek, rekreacji sportowej i chodzenia do muzeów, do tańczenia na dyskotece i oglądania programów telewizyjnych. Opierając się na danych z badania ogólnopolskiego przeprowadzonego w 2019 roku, odpowiem na pytanie, czy w społeczeństwie polskim występują odrębne wzory spędzania czasu i w jakim stopniu zależy to od pozycji klasowej. Potwierdza się, że styl życia jest zróżnicowany. Nie wyodrębniają się w miarę spójne syndromy aktywności z wyjątkiem preferencji do „wyższej kultury”, w której gustują specjaliści i kadry kierownicze wyższego szczebla, a więc kategorie o wyższym statusie społecznym. Tylko te formy aktywności związane są w miarę silnie z pozycją klasową jednostek.

Prawo do strajku – kompletne czy ułomne prawo człowieka?

Andrzej Marian Świątkowski — Mon, 31 Mar 2025 00:00:00 +0200

Celem autora jest przedstawienie socjologicznego ujęcia praw człowieka Adama Podgóreckiego, w tym jego rozróżnienia praw kompletnych i ułomnych, oraz przedstawienie i ocena z tej perspektywy prawa do strajku w Europie. Akcje strajkowe organizowane przez osoby świadome istnienia praw człowieka, ich potencjału i znaczenia są niemal zawsze skierowane przeciwko rządowi sprawującemu władzę. Szereg państw członkowskich Rady Europy jest uznawanych przez Europejski Komitet Praw Socjalnych, który działa jako organ nadzorujący „kompletność, a nie niedoskonałość” tych praw, za instytucje szkodzące wizerunkowi demokracji w Europie. Autor, opierając się na swoich doświadczeniach jako były członek i wiceprzewodniczący Europejskiego Komitetu Praw Socjalnych Rady Europy, pisze o prawach pracowników do podejmowania działań zbiorowych – legalnych strajkach, ich ograniczaniu przez władze państw europejskich oraz obowiązkach kierowania sporów zbiorowych do decyzji organów państwowych. W uwagach końcowych autor przywołuje badania nad postawami Polaków wobec prawa do strajku i wskazuje na specyfikę jego wykonywania w Polsce.

Wybrane formy oddziaływań duchowych jako alternatywa dla tradycyjnych form terapii osób cierpiących z powodu uzależnień

Beata Hoffmann, Marek Adam Motyka — Mon, 31 Mar 2025 00:00:00 +0200

W artykule podjęto się przedstawienia roli oddziaływań duchowych, oferowanych osobom cierpiącym z powodu uzależnienia od narkotyków w wybranych placówkach na terenie Polski. Przybliżono pionierskie oddziaływania mające na celu wsparcie egzystencjalne pacjentów zarówno w Polsce, jak i w innych miejscach na świecie. Zwrócono uwagę na możliwości wynikające z zadbania o stabilizację zdruzgotanej uzależnieniem sfery duchowej. Podano przykłady oddziaływań placówek, które w ramach usług terapeutyczno-rehabilitacyjnych oferują zadbanie o ten istotny dla zmagających się z uzależnieniem wymiar. Osoby z uzależnieniem od używania substancji wielokrotnie bezskutecznie podejmują próby zmiany swojej życiowej sytuacji. Dla wielu z nich ośrodki te mogą stanowić istotną alternatywę w dotychczasowych zmaganiach. Dla osób wyznających wartości religijne mogą być dodatkowym źródłem wzmocnienia bądź motywacji do podjęcia procesu leczenia.

Elementy moralne w sporcie i ich medialne odzwierciedlenie

Andrzej Tarczyński — Mon, 31 Mar 2025 00:00:00 +0200

Sport jako zjawisko społeczne zakłada istnienie reguł i norm regulujących zachowania jednostek ludzkich. Obok reguł technicznych bądź zwyczajowych, także w sporcie – jak w każdej sferze ludzkich działań – mamy do czynienia z wartościami i regułami moralnymi. Z kolei ujęcie reguł moralnych w formie powinności, podane wraz z odpowiednim uzasadnieniem, daje w rezultacie etykę – ogólną lub szczegółową, jeśli odnosi się do wyróżnionej dziedziny życia. Tekst jest poświęcony wybranym problemom etycznym występującym w sporcie wyczynowym. Jednocześnie przyjęte w tekście ujęcie problematyki uwzględnia przy tym okoliczność, iż doniesienia z aren sportowych, ogólny obraz sportu jako takiego (oraz występujących w nim problemów), a wreszcie sama jego popularność, są obecnie w znaczącej mierze rezultatem działania środków komunikowania masowego, co z kolei rzutuje także na kondycję moralną społeczeństwa. Praktyka społeczna, jej obraz medialny oraz świadomość moralna (tj. wyznawane przez ludzi przekonania i zasady) tworzą wzajemnie powiązaną całość.

Etos i profesjonalizm w trosce o godność pacjenta

Paweł Prüfer — Mon, 31 Mar 2025 00:00:00 +0200

W naukach społecznych i medycznych uwidacznia się, zwłaszcza w ostatnim czasie, szerokie i wieloproblemowe zainteresowanie problematyką dotyczącą pacjenta, jego kondycji psychofizycznej i poczucia dobrostanu. Opublikowana niedawno publikacja dotycząca psychospołecznych uwarunkowań opieki nad pacjentem, przygotowana z dużą starannością przez autorów i redaktorów naukowych, zasadniczo reprezentujących nauki medyczne, stanowi wartościowy przykład wspomnianego zainteresowania. Niniejszy tekst jest próbą zaprezentowania wspomnianej monografii, przede wszystkim wydobycia i ukazania walorów poznawczych i praktycznych. W tekście pojawia się także pewna perspektywa nieco polemiczna w odniesieniu do niektórych rozstrzygnięć i analiz. W przeważającej jednak części jest to próba – przyjmująca charakter artykułu recenzyjnego – przedstawienia dużych walorów tego naukowego, interpretacyjnego przedsięwzięcia, z wyakcentowaniem wielu potencjalnych korzyści płynących z lektury tomu oraz z prób jego wykorzystania w praktyce medycznej oraz w zarządzaniu podmiotami leczniczymi. Nie pomija się tu także podkreślenia obecności w treściach książki elementów aksjologicznych.