Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II

The World of Values of Polish and Hungarian Students – A Comparative Study

Rafał Cekiera — Fri, 28 Jun 2024 00:00:00 +0200

W artykule zaprezentowane zostały wyniki badań porównawczych dotyczących świata wartości studentów polskich i węgierskich uczelni wyższych. Podczas kwerendy badawczej wykorzystano narzędzie pozwalające zarówno na aksjologiczne autoidentyfikacje badanych, jak i wyrażenie opinii na temat budzących społeczne emocje zagadnień. Projekt badawczy pozwolił zidentyfikować zarówno podobieństwa, jak i interesujące różnice w systemie wartości studentów dwóch analizowanych państw. Studenci węgierscy rzadziej deklarowali się jako wierzący i mniejszą wagę przydawali religii, równocześnie znacznie częściej niż polscy uznając, że chrześcijański system wartości powinien być podstawowym fundamentem dla Europy. Inną interesującą kwestią może być zidentyfikowana różnica pomiędzy różnymi wymiarami świata wartości kobiet i mężczyzn. Zarówno w Polsce, jak i na Węgrzech, to studentki są bardziej światopoglądowo liberalne – natomiast studenci konserwatywni i odwołujący się częściej do tradycji.

Osoby rozwijające się według autystycznego wzorca: ich jakość życia i warunkujące ją komponenty zdrowotne. Perspektywa samorzeczników autyzmu

Maja Drzazga-Lech, Monika Kłeczek — Fri, 28 Jun 2024 00:00:00 +0200

W artykule zaprezentowaliśmy dane zgromadzone w trakcie realizacji socjologicznych badań jakościowych z dorosłymi autystami. Przeprowadziłyśmy wywiady rozumiejące z osobami posiadającymi diagnozę medyczną, którzy definiują się jako samorzecznicy autyzmu. Nasze zainteresowania koncentrują się wokół ich ról jako ekspertów społecznych – osób wypowiadających się w imieniu swojej mniejszości neurorozwojowej. Celem badań było skonstruowanie modelu obrazującego subiektywnie odczuwalną jakość życia z uwzględnieniem wpływających nań komponentów zdrowotnych, na które wskazali uczestnicy badania. Wyniki mogą być przydatne dla osób w spektrum, ich opiekunów, terapeutów, współpracowników oraz pracodawców.

Nasilenie wymiarów konstytuujących postawę wobec edukacji a percepcja źródeł własnej skuteczności u osób odbywających karę pozbawienia wolności

Fri, 28 Jun 2024 00:00:00 +0200

W ramach niniejszej pracy podjęto problematykę wyzwań i perspektyw edukacji w kontekście systemu więziennego, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb więźniów oraz dostępnych zasobów i możliwości. Celem badania było określenie relacji między nasileniem różnych aspektów postawy wobec edukacji u więźniów a percepcją własnej skuteczności. Badanie przeprowadzono na 115 osobach odbywających karę pozbawienia wolności w jednostkach penitencjarnych Okręgu Lubelskiego Służby Więziennej. Analizy empiryczne wykazały istotne korelacje między emocjonalnym aspektem postawy wobec edukacji a percepcją własnych sukcesów i porażek, poziomem odczuwanego stresu oraz perswazjami ze strony innych osób. Intensywność poznawczego wymiaru postawy wobec edukacji istotnie koreluje z poziomem percepcji perswazji ze strony innych osób, z kolei intensywność wymiaru behawioralnego koreluje z poziomem doświadczanego stresu. Więźniowie mogą równocześnie wykazywać sprzeczne przekonania na temat edukacji, które mogą być zarówno pozytywne, jak i negatywne, jednocześnie doświadczając dużego poziomu stresu, co wskazuje na straty zasobów, oraz odnosząc sukcesy, co odbija się na zyskach kapitałowych.

Nieformalne sieci wparcia rodziny w warunkach kryzysowych na przykładzie pandemii COVID-19

Maria Gagacka, Agnieszka Zaborowska — Fri, 28 Jun 2024 00:00:00 +0200

Celem artykułu jest ukazanie sieci nieformalnego wsparcia rodzin w okresie pandemii i ich trwałości w okresie post pandemicznym. Empiryczną podstawą artykułu są badania własne autorek, przeprowadzone na przełomie 2022 i 2023 roku na próbie 548 respondentów. W badaniach zdiagnozowano czynniki determinujące udział w sieciach wsparcia w warunkach kryzysowych oraz trwałość nowych form współpracy sieciowej. W opracowaniu wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego. Zebrane dane opracowano statystycznie z wykorzystaniem programu Statistica 8.0. Przeprowadzono miary tendencji centralnej i wyznaczono różnice między średnimi arytmetycznymi badanych cech oraz analizę czynnikową. Na jej podstawie skonstruowano model pomiarowy czynników determinujących uczestnictwo w sieci wsparcia i jej trwałość.

Preferowana forma życia osobistego młodych dorosłych

Dorota Ruszkiewicz — Fri, 28 Jun 2024 00:00:00 +0200

Artykuł jest poświęcony formom życia osobistego preferowanym przez młodych dorosłych. W postępowaniu badawczym zwrócono uwagę na następujące kwestie: forma życia osobistego, w jakiej badani chcieliby żyć w przyszłości; w przypadku wskazania na związek małżeński – rodzaj ślubu, jaki młodzi dorośli chcieliby zawrzeć w przyszłości; stosunek respondentów do kohabitacji przedmałżeńskiej; opinia ankietowanych na temat wieku, w jakim najlepiej jest zawrzeć związek małżeński oraz na temat instytucji małżeństwa. Badaniami objęto 204 osoby w okresie wczesnej dorosłości, tj. w wieku 18–19 lat. W badaniach posłużono się metodą sondażu diagnostycznego i techniką ankiety. Wyniki badań dowiodły, że większość młodych dorosłych chce w przyszłości zawrzeć związek małżeński, w tym ponad połowa w formie konkordatowej. Wstępem do legalizacji związku małżeńskiego miałaby być kohabitacja przedmałżeńska trwająca od roku do dwóch lat. Zdaniem maturzystów optymalny wiek na zawarcie małżeństwa to wiek między 25. a 30. rokiem życia. Badani wyrazili pogląd, że małżeństwo ma i zawsze będzie mieć duże znaczenie, chociaż obecnie jest postrzegane inaczej niż w przeszłości.

Kondycja finansowa Polaków i zadowolenie z życia po pandemii

Teresa Jadwiga Zbyrad — Fri, 28 Jun 2024 00:00:00 +0200

Celem artykułu jest ukazanie jakości życia Polaków i ich kondycji finansowej oraz stopnia zadowolenia z życia po pandemii. Treść artykułu koncentruje się wokół zagadnień związanych z jakością życia, na które składają się budżety domowe, wydatki, zadowolenie z życia, samopoczucie, ale też lęki i obawy. Ważnym staje się pytanie, jaki jest stopień zadowolenia z życia pomimo nadszarpniętych domowych budżetów? Na co Polaków stać, a na co nie stać? Co nas cieszy, a co napawa lękiem? Źródłem danych są badania przeprowadzone w latach 2022–2023 w ramach ogólnopolskiej diagnozy społecznej pt. „Diagnoza życia, postaw, planów i aspiracji społeczeństwa polskiego” oraz badania CBOS. Uzyskane wyniki badań dowodzą, że kondycja finansowa Polaków nie jest imponująca i większość nie osiąga wysokich dochodów, a mimo to radzą sobie z bieżącymi wydatkami. Ponadto zadowolenie z życia nie spada, a jego źródłem są wartości pozamaterialne jak rodzina, małżeństwo i relacje międzyludzkie.

Słowa klucze: jakość życia, dochody, kondycja finansowa, wydatki, zadowolenie z życia

Zjawisko technostresu w pracy – przegląd koncepcji badawczych z perspektywy badań pracowników zdalnych

Aleksandra Dudek — Fri, 28 Jun 2024 00:00:00 +0200

W artykule podjęto problem technostresu w pracy zdalnej. Zadanie to ma szczególny charakter ze względu na szeroki zakres zagadnienia oraz jego interdyscyplinarność, jak również z uwagi na kontekst – dynamiczny rozwój nowoczesnych technologii oraz ich wpływ na sferę pracy. Celem artykułu jest określenie problemów związanych z opracowaniem koncepcji technostresu w pracy zdalnej oraz jej zastosowaniem w badaniach socjologicznych. Jako materiał źródłowy wykorzystano literaturę naukową i publikacje prezentujące wyniki badań społecznych dotyczących technostresu oraz badania własne. Przegląd literatury umożliwił opis definicji pojęcia „technostres” i powiązanych z nim kluczowych kategorii (kreatory technostresu, inhibitory), a także obszarów prowadzonych badań, podejść badawczych i uzyskiwanych rezultatów. Następnie omówiono propozycję koncepcji badania technostresu w pracy, w tym konceptualizację i elementy operacjonalizacji. Metodologię badań własnych opracowano w ramach podejścia ilościowego: zastosowano metodę sondażu (technika – CAWI, kwestionariusz o wysokim stopniu standaryzacji). Projekt został zrealizowany w 2023 roku i objął pracowników biurowych (księgowych) pracujących w trybie zdalnym. Mimo limitacji badania dostarczyły interesujących danych na temat technostresu, w tym najbardziej dotkniętych nim obszarów (tempo świadczenia pracy, obciążenie zadaniami, ciągła łączność z miejscem pracy). Zidentyfikowano czynniki technostresu (rodzaj stanowiska, częstotliwość pracy zdalnej, forma zatrudnienia) oraz czynniki posiadające największe znaczenie w łagodzeniu stresu (wysoki poziom kompetencji cyfrowych, satysfakcjonująca praca).