https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/issue/feed Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie 2025-03-05T14:30:04+01:00 Marlena Matysek-Nawrocka mnawrocka@wsns.pl Open Journal Systems <p>Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Lublinie ukazują się od 2014 r. i mają na celu upowszechnianie oraz popularyzowanie dorobku naukowo-badawczego z zakresu nauk społecznych, nauk medycznych i nauk o zdrowiu, jak również dyscyplin pokrewnych. Zeszyty Naukowe WSNS są czasopismem otwartym, w którym prace mogą publikować zarówno pracownicy Wyższej Szkoły Nauk Społecznych w Lublinie, jak i autorzy zewnętrzni. Zeszyty Naukowe WSNS ukazują się raz w roku. Wersją pierwotną czasopisma jest wersja drukowana.</p> https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18298 Janusz Mariański, Nowe problemy bioetyczne w narracji społecznej, Wydawnictwo: Akademia Nauk Społecznych i Medycznych w Lublinie ‒ Akademia Nauk Stosowanych, Lublin 2023, ss. 269. 2025-02-13T13:10:12+01:00 Wojciech Świątkiewicz mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18299 Mirosław Patalon (red.), Religijne uwarunkowania pracy socjalnej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2014, ss. 306. 2025-02-13T13:15:49+01:00 Krystyna Leśniak-Moczuk mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18300 Tomasz Peciakowski, Listy (nie)pokornych. Intelektualiści w polskiej przestrzeni publicznej, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2019, ss. 496. 2025-02-13T13:17:32+01:00 Mariusz Zemło mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18301 Janusz Mariański, Scenariusze przemian religijności i Kościoła katolickiego w społeczeństwie polskim. Studium diagnostyczno-prognostyczne, Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie, Lublin 2021, ss. 200. 2025-02-13T13:32:33+01:00 Marek Marczewski mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18309 Gerd Bodo von Carlsburg, Annette Miriam Stroß (red.), (Un)pädagogische Visionen für das 21. Jahrhundert / (Non-)Educational Visions for the 21st Century. Geistes- und sozialwissenschaftliche Entwürfe nach dem Ende der ,großen’ Menschheitsgeschichte 2025-02-14T11:58:58+01:00 Cyprian Rogowski mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18310 Mariusz Zemło (red.), Małe Miasta. Ruch i zmiana, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok−Dębica−Supraśl 2024, ss. 832 (seria: Acta Collegii Suprasliensis, t. XXXIV) 2025-02-14T12:03:51+01:00 Jan Mazur OSPPE mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18311 Janusz Mariański, Godność ludzka, praca, bezrobocie i braterstwo w nauczaniu społeczno-moralnym Papieża Franciszka, Akademia Nauk Społecznych i Medycznych w Lublinie – Akademia Nauk Stosowanych, Lublin 2024, ss. 296. 2025-02-14T12:05:45+01:00 Krystyna Leśniak-Moczuk mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18312 Piotr Mazurkiewicz, Piotr Burgoński, Kamil Sulej, Janusz Węgrzecki, Artur Wysocki (red.), Słownik katolickiej nauki społecznej, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2024, ss. 432. 2025-02-14T12:38:25+01:00 Jan Mazur OSPPE mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18313 Luigi Andrea Berto, Sudditi di un altro Dio. Cristiani sotto la Mezzaluna, musulmani sotto la Croce, Salerno Editrice, Roma 2022, ss. 231 2025-02-18T21:13:28+01:00 Paweł Prüfer mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18314 Bernhard Grümme, Manfred L. Pirner (red.), Religionsunterricht weiterdenken: Innovative Ansätze für eine zukunftsfähige Religionsdidaktik, Kohlhammer Verlag, Stuttgart 2023, ss. 315 2025-02-14T13:29:17+01:00 Cyprian Rogowski mnawrocka@ansim.pl 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18291 Nowoczesne zabiegi przeciwstarzeniowe jako przykład rozwoju kosmetologii 2025-03-05T14:28:50+01:00 Maria Bernat mnawrocka@ansim.pl Agnieszka Żukowska mnawrocka@ansim.pl <p>Współczesna kosmetologia estetyczna stanowi fascynujące pole dynamicznego rozwoju, którego celem jest nie tylko poprawa wyglądu zewnętrznego, lecz także wzmacnianie pewności siebie i komfortu psychicznego klientów. Wraz z postępem technologicznym i ciągłym udoskonalaniem technik, dzisiejsze zabiegi przeciwstarzeniowe oferują niezwykłe możliwości rewitalizacji skóry oraz odmładzania wyglądu. Zabiegi te nie tylko zwalczają istniejące objawy starzenia się skóry, takie jak zmarszczki czy utrata jędrności, ale także zapobiegają dalszemu procesowi starzenia się, umożliwiając zachowanie młodzieńczego wyglądu na dłużej.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18292 Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych 2025-03-05T14:28:48+01:00 Sylwia Kowalska-Myśliwiecka mnawrocka@ansim.pl Kamila Metera mnawrocka@ansim.pl <p>Współczesność przynosi istotne zmiany w rozumieniu niepełnosprawności. Zmiany, które wpływają nie tylko na społeczne spostrzeganie osób z niepełnosprawnościami determinują również współczesne podejście do zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami, uwzględniając poszanowanie indywidualności, podmiotowości czy też godności każdego człowieka a nawet prawo do integracji społecznej i zawodowej. Artykuł jest próbą analizy funkcjonowania zawodowego osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy praca jest skutecznym narzędziem rehabilitacji dla osób z niepełnosprawnością oraz czy zachęca do dalszej aktywności w wielu obszarach życia.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18293 Świadomość pielęgniarek operacyjnych na temat zagrożeń związanych z pracą zawodową na stanowisku pielęgniarki instrumentariuszki 2025-03-05T14:30:04+01:00 Aneta Pudło mnawrocka@ansim.pl Magdalena Bielacz mnawrocka@ansim.pl Marlena Matysek-Nawrocka mnawrocka@ansim.pl <p>Celem pracy jest ocena świadomości pielęgniarek instrumentariuszek na temat czynników szkodliwych, niebezpiecznych i uciążliwych występujących na ich stanowiskach pracy. Do realizacji badań posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, którą zrealizowano za pomocą techniki ankietowej. W badaniu wzięło udział 100 pielęgniarek operacyjnych, pracujących w salach operacyjnych czterech szpitali znajdujących się na terenie województwa lubelskiego. Narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety składający się z 52 pytań, dotyczących zagadnień związanych z zagrożeniem czynnikami niebezpiecznymi, szkodliwymi i uciążliwymi, oddziaływającymi na pielęgniarkę instrumentariuszkę podczas wykonywania czynności zawodowych. Wyniki badań wykazały, iż badane osoby były świadome istnienia zagrożeń występujących na ich stanowiskach pracy, posiadały wiedzę na poziomie dobrym na temat źródeł i skutków czynników szkodliwych i niebezpiecznych, istniejących na stanowiskach pracy. Największe zagrożenie dla badanych pielęgniarek operacyjnych stanowił kontakt ze sprzętem i narzędziami ostrymi oraz krwiopochodna droga zakażenia. Za najbardziej niebezpieczny czynnik szkodliwy, ankietowane osoby uznały zakażenie wirusem HCV, a za najbardziej uciążliwy stres.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18297 Etyczne podstawy polityki ekologicznej 2025-03-05T14:28:45+01:00 Jacek Leszek Łapiński mnawrocka@ansim.pl Ewa Albińska mnawrocka@ansim.pl <p>W artykule zwraca się uwagę na politykę ekologiczną, szczególnie realizowaną w XX oraz XXI wieku. Rozważania odnoszą się do kwestii etycznych podstaw działalności politycznej, chroniącej środowisko przyrodnicze. W tym kontekście, artykuł koncentruje się na dwóch grupach zasad: przyjętych regulacji prawno-politycznych (dotyczących polityki ekologicznej) oraz unormowań etycznych (w ramach etyki ogólnej i stosowanej, w tym ekologicznej), zestawiając je ze sobą. Analizy przedstawionych treści zostaną dokonane w odniesieniu do sytuacji obserwowanej w Polsce.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18255 Aksjologiczny wymiar przyrody 2025-03-05T14:29:07+01:00 Stanisław Zięba mnawrocka@ansim.pl <p>Przyroda zadecydowała o biologicznym zaistnieniu człowieka, w niej kształtuje się nasze życie nie tylko biologiczne. Przyroda stała się podstawą budowania wiedzy o świecie. Każdy organizm wnosi do przyrody swój specyficzny wkład. W przyrodzie nie występują pojedyncze elementy, lecz na zasadzie różnych powiązań niejednakowego typu tworzą one spójną całość. Złożoność to podstawowa własność przyrody – układów ją budujących biotycznych i abiotycznych, od podstawowych struktur kosmosu po złożone systemy biologiczne. Życie jest kompleksem elementów odpowiednio zorganizowanych. Układy biotyczne składają się z trzech elementów: materii, energii i informacji. Materia i energia mogą ulegać różnym przemianom, informacja natomiast decyduje o trwałości układu. Przyroda sama w sobie zawiera takie jakości, taką organizację, że jest czymś wyjątkowym, a tym samym winna być przedmiotem refleksji w aspekcie sensu. Przyroda istnieje niezależnie od nas. Odznacza się swoistą organizacją, od której bezpośrednio lub pośrednio zależymy. Wymiar wspólnotowy to jedna z zauważalnych cech kompleksu przyrodniczego. Pomijanie przez naukę wartości zawartych w przyrodzie nie jest równoznaczne z ich negacją. Zjawiska po prostu zachodzą, wartości kryją się w tym, co się dzieje. Wartość to cecha lub zespół cech właściwych danej osobie lub rzeczy, cecha specyficzna, jakościowa, to szczególna kwalifikacja przedmiotu, to sens esencjalny, jaki zawiera w sobie dany przedmiot, układ, kompleks. Strategia badawcza wpływa na pole badawcze, które z kolei rzutuje na kwestie aksjologii. Trzeba rozróżnić wartości nadawane przedmiotom przez podmiot od wartości tkwiących w przedmiocie niezależne od podmiotu poznającego. Przyroda sama w sobie zawiera jakość życia, taką organizację, że jest czymś wyjątkowym, a tym samym jest wartością. Jeśli wartość jest realna, to winna wpływać na nasze postępowanie. Aby można dokonać aksjologicznego ujęcia systemów przyrodniczych, należy przyjąć systemową strategię badawczą. Myślenie aksjologiczne stanowi narzędzie poznania umożliwiające wejście w ten rejon rzeczywistości, który jest niedostępny dla doświadczenia empirycznego. Człowiek wie, że przyroda warunkuje jego życie. Rozsądek nie zawsze jednak jest widoczny w ludzkim działaniu względem przyrody.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18256 Sens i bezsens życia w narracji społecznej 2025-03-05T14:29:05+01:00 Janusz Mariański mnawrocka@ansim.pl <p>Socjologowie koncentrują się na społeczno-kulturowych uwarunkowaniach sensu życia w jego aspektach świadomościowych i behawioralnych. Dostarczają wielu diagnoz dotyczących zmian w wartościach, także w tych związanych z sensem życia, niekiedy zaniku wartości i kształtowania się bezsensu życia. W opracowaniu Autor przedstawia sens życia jako fakt społeczny, następnie bezsens życia w narracji społecznej i w końcu omawia wybrane wyniki badań socjologicznych dotyczących sensu i bezsensu życia w świadomości młodzieży polskiej. W świetle danych empirycznych można by określić świadomość egzystencjalną wielu młodych Polaków jako dość ambiwalentną, oscylującą między sensem i bezsensem życia. Tym niemniej około połowa młodzieży polskiej deklaruje, że życie ma sens i daje jej zadowolenie.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18264 Ku nowemu ustrojowi społecznemu 2025-03-05T14:29:02+01:00 Mariusz Zemło mnawrocka@ansim.pl <p>Przedmiotem prezentowanego tekstu są autorytety młodzieży uczącej się w białostockich szkołach. Podstawą jego napisania są badania empiryczne przeprowadzone wśród uczniów 7 i 8 klasy szkół podstawowych, szkół branżowych, techników i liceów w listopadzie i grudniu 2022 roku. Do obróbki statystycznej zaklasyfikowano 3612 ankiet. Podczas prezentacji wyników uwzględniono następujący zestaw zmiennych niezależnych: płeć, rodzaj szkoły, miejsce zamieszkania, średnią z ocen uzyskaną przez respondentów na koniec ostatniego roku przed badaniami, autodeklaracja wiary. Referowane dane są wzbogacone interpretacjami dokonanych przez młodzież wyborów. Preferencje młodzieży przedstawiono w ujęciu statycznym i diachronicznym. Drugie ujęcie pozwoliło zbudować opinię na temat trwałości ustroju społecznego.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18265 Religia i polityka w Ameryce a konflikt w sferze publicznej 2025-03-05T14:29:00+01:00 Anna Daszewska mnawrocka@ansim.pl <p>Niniejszy artykuł ukazuje podział religijny w Stanach Zjednoczonych na konserwatystów, umiarkowanych i liberałów, który uformował się po II wojnie światowej i zmienił religijne oblicze kraju przez jego upolitycznienie. Rozłam jest podtrzymywany przez dominujące partie polityczne republikanów i demokratów, które prezentują inne podejście do kwestii społecznych, w ten sposób przyciągając do siebie zwolenników oraz przez liderów organizacji religijnych, którzy chcą mieć swoich reprezentantów w polityce. W tych obozach religijnych tworzą się konflikty i negatywne stereotypy na temat pozostałych grup. W pracy ukazano krótki rys historyczny religijno-politycznego rozłamu, amerykańskie wyniki badań społecznych dotyczące grup konserwatystów, umiarkowanych i liberałów oraz wnioski końcowe i bibliografię.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18284 Definicja artysty w ujęciu socjologicznym i prawnym 2025-03-05T14:28:57+01:00 Urszula Łobaczewska mnawrocka@ansim.pl <p>Niniejszy artykuł stanowi próbę ukazania potrzeby sięgania przez prawników, szczególnie na etapie postępowania sądowego, do definicji pojęcia artysta z innych dziedzin naukowych. Brak definicji legalnej zapisanej w ustawie sprawia, iż trudno jest oprzeć wyrok o cząstkowe definicje artysty zapisane w ustawie o ubezpieczeniach społecznych, czy też w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Rodzi to potrzebę sięgania do definicji konstruowanych przez badaczy różnych dziedzin. Opisano szczególne połączenie pomiędzy definicjami artysty konstruowanymi przez socjologów, a wykorzystaniem ich w prawie, szczególnie w momencie tworzenia uzasadnień do wyroków sądów. Na tej podstawie przedstawiono wnioski dotyczące potrzeby stworzenia definicji legalnej pojęcia artysta, odpowiadającej sztuce tworzonej w dzisiejszych czasach, ze szczególnym uwzględnieniem definicji socjologicznych, gdyż obecnie to one są główną opoką polskich prawników.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18285 Religia i polityka wśród wartości życiowych Słowaków 2025-03-05T14:28:55+01:00 Ondrej Štefaňak mnawrocka@ansim.pl <p>Dla socjologii religii i socjologii władzy bardzo interesujące jest pytanie, na ile są dla współczesnych ludzi ważne takie wartości, jak religia lub polityka? Poszukują odpowiedzi na pytanie, jakie jest miejsce tych wartości wśród innych wartości życia codziennego? Te dyscypliny naukowe interesują także różnice w tej sprawie między poszczególnymi kategoriami ludności ze względu na cechy demograficzne lub społeczne (np. płeć, wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania, region itp.). Na te i inne pytania stara się odpowiadać prezentowane studium empiryczne, które oprócz innych opiera się przede wszystkim na wynikach reprezentatywnych badań socjologicznych nad wartościami życiowymi Słowaków z 2019 roku.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie https://czasopisma.kul.pl/index.php/zns/article/view/18286 Performatywne nauczanie religii w szkole z perspektywy niemieckiej 2025-03-05T14:28:53+01:00 Cyprian Rogowski mnawrocka@ansim.pl <p>Niniejszy artykuł traktuje o performatywnym nauczaniu religii w szkole z perspektywy niemieckiej. Zwrócimy w nim uwagę na tę koncepcję nauczania religii zarówno w środowisku ewangelickim i katolickim, ponieważ pedagogika religii w tych właśnie środowiskach poszukuje ciągle nowych rozwiązań dla lekcji religii, aby uczynić ją bardziej atrakcyjną i akceptowalną przez dzieci i młodzież. Trudności w nauczaniu lekcji religii wynikają z tego, że dzieci bez wcześniejszego doświadczenia religijnego w rodzinie nie są w stanie zrozumieć, czym ona jest, jeśli przekaz religijny ma tylko wymiar intelektualny. Od dłuższego czasu performatywna koncepcja dydaktyki religii stara się zapewnić, aby lekcja religii była zrozumiała, a tym samym owocna w treści dla dzieci i młodzieży. Wyniesienie jej do poziomu w sensie performatywnej dydaktyki religii, tworzy równowagę między doświadczaniem a refleksją (opcja katolicka), między inscenizacją a refleksją (opcja ewangelicka). Konkluzje zawarte w podsumowaniu, dotyczące zróżnicowanych modeli performatywnej lekcji religii z perspektywy ewangelickiej i katolickiej, wydają się relewantne dla nauczania religii w środowisku szkolnym w Polsce.</p> 2024-10-01T00:00:00+02:00 Prawa autorskie (c) 2024 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie