Lutra nauczanie o usprawiedliwieniu jako imputatio i deificatio
Abstrakt
Artykuł prezentuje nauczanie Marcina Lutra na temat usprawiedliwienia w kontekście jego soteriologicznych i antropologicznych konsekwencji, które na poziomie werbalnym wyznaczają pojęcia imputatio i deificatio. Zasadniczą prezentację głównych aspektów tego nauczania poprzedza szkic historycznego tła jego sfomułowania, gdzie istotną rolę odgrywał zarówno spór o odpusty, jak i mistyczne inspiracje teologii Lutra. Wittenberski Reformator ujmował usprawiedliwienie zarówno jako przypisanie wierzącemu sprawiedliwości Chrystusa, jak i ścisłe zjednoczenie z Nim. Owa jedność, której obrazem jest małżeństwo, polega na commercium sacrum między człowiekiem a Chrystusem. Uczestnictwo wierzącego w sprawiedliwości Chrystusa objawia się więc jako rodzaj „przejścia” w Chrystusa. W tym sensie egzystencja usprawiedliwionego staje się egzystencją „ekstatyczną”, extra se, czyli w Bogu, skutkując tym samym nowym – przebóstwionym (vergottet) – życiem.
Słowa kluczowe:
Luter, nauka o usprawiedliwieniu, wiara, iustitia imputa, luteranizm.Bibliografia
Barth U., Die Geburt religiöser Autonomie. Martin Luthers Ablassthesen von 1517, w: A. von Scheliha, M. Schröder (red.), Das protestantische Prinzip. Historische und systematische Studien zum Protestantismusbegriff, Stuttgart: Kohlhammer 1998, s. 3-37.
Dieter T., ,,Aus Liebe zur Wahrheit”. Martin Luthers 95 Thesen zum Ablass und ihre Kritiker – und wir?, w: S. Kopp, W. Thönissen (red.), Mehr als friedvoll getrennt? Ökumene nach 2017, Freiburg im Br. – Basel – Wien: Herder 2017, s. 121–140.
Dola T., Marcina Lutra soteriologiczna teoria „radosnej wymiany i konfliktu”, „Studia Oecumenica” 17 (2017), s. 133-147.
Hamm B., Ablass und Reformation. Erstaunliche Kohärenzen, Tübingen: Mohr Siebeck 2016.
Leppin V., Die fremde Reformation. Luthers mystische Wurzeln, München: C.H. Beck 2016.
Leppin V., Kontinuität und Neuanfang in Luthers Biographie, w: W. Thönissen, J. Freitag, A. Sander (red.), Luther: Katholizität und Reform. Wurzeln – Wege – Wirkungen, Paderborn: Bonifatius – Leipzig: Evangelische Verlagsanstalt 2016, s. 132-133.
Lersch M., Der Ablass – nicht mehr der ökumenischen Rede wert?, „Catholica” 70 (2016), s. 247-265.
Mannermaa T., Der im Glauben gegenwärtige Christus. Rechtfertigung und Vergottung. Zum ökumenischen Dialog, Hannover: Lutherisches Verlagshaus 1989.
Marshall B.D., Justification as Declaration and Deification, “International Journal of Systematic Theology” 4 (2002) 1, s. 3-28.
Matošević L., „Die ganze Kirche ist voller Vergebung der Sünde”. Die reformatorische Rede vom Ablass und vom Gnadenschatz der Kirche, „Concilium” 53 (2017) 2, s. 164-172.
Napiórkowski A. A., Usprawiedliwienie naczelnym kryterium reformacyjnej odnowy Kościoła, w: Reformatorzy a Kościół rzymski, red. A. A. Napiórkowski, Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJPII 2017, s. 113-137.
Posset F., Luther und der letzte der Kirchenväter, Bernhard von Clairvaux. Der Bernhardfaktor in Luthers Leben und Wirken, w: Luther: Katholizität und Reform. Wurzeln – Wege – Wirkungen, red. W. Thönissen, J. Freitag, A. Sander, Paderborn: Bonifatius – Leipzig: Evangelische Verlagsanstalt, s. 29-59.
Stegmann A., Luthers Auffassung vom christlichen Leben, Tübingen: Mohr Siebeck 2014.
Thönissen W., Von der impliziten zur expliziten Rezeption. Katholische Lutherforschung heute, „Catholica” 71 (2017), s. 153-170.
Unterburger K., Turmerlebnis und Thesenanschlag: Luthers Gedankensystem entsteht. Hintergründe aus Theologie und Frömmigkeit, w: Neu hinsehen: Luther. Katholische Perspektiven – ökumenische Horizonte, red. S. Mokry, R. Grütz, L. Nagel, Paderborn: Bonifatius – Leipzig: Evangelische Verlagsanstalt 2016, s. 26-42.
Unterburger K., Unter dem Gegensatz verborgen. Tradition und Innovation in der Auseinandersetzung des jungen Martin Luther mit seinen theologischen Gegnern, Münster: Aschendorff 2015.
Uniwersytet Opolski
Rajmund Porada, duchowny Kościoła Rzymskokatolickiego, prezbiter Diecezji Opolskiej, doktor habilitowany nauk teologicznych w zakresie teologii ekumenicznej, kierownik Katedry Zasad Ekumenizmu w Instytucie Ekumenizmu i Badań nad Integracją na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego, sekretarz Komitetu Nauk Teologicznych PAN, redaktor naczelny czasopisma naukowego Studia Oecumenica, członek Towarzystwa Teologów Dogmatyków. Obszary badawcze: dialog ekumeniczny, problematyka ekumeniczna w zakresie soteriologii, eklezjologii i eschatologii. Opublikował m.in.: Ekumeniczne rozumienie sukcesji apostolskiej. Studium dokumentów dialogów doktrynalnych (2008), (red.) Ekumenizm duchowy – duchowość pojednania (2012). Adres do korespondencji: porada@uni.opole.pl
https://orcid.org/0000-0003-2054-0824
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
