Zmagania o tożsamość i chrześcijańskiego ducha Europy.
Refleksje na kanwie myśli kardynała Josepha Ratzingera/Benedykta XVI o historii i przyszłości naszego kontynentu
Abstrakt
Niemiecki kardynał Joseph Ratzinger, później papież Benedykt XVI, należy do najwybitniejszych teologów katolickich XX i XXI wieku. Główną dziedziną jego teologicznej aktywności jest teologia fundamentalna, która pojmuje on jako płaszczyznę szeroko pojętego dialogu o wiarygodności chrześcijaństwa we współczesnym świecie. Niniejszy artykuł podejmuje próbę analizy poglądów Josepha Ratzingera/Benedykta XVI dotyczących chrześcijańskiej tożsamości Europy. Poszczególne zagadnienia tego opracowania są następujące: Europa jako zjawisko kulturowej interakcji; Prawo do miejsca chrześcijaństwa w Europie jutra; Europejski kryzys wartości; Europejski homo oeconomicus a Ewangelia; Pożegnać dawny eurocentryzm; Odwaga w zmaganiach nowe oblicze chrześcijańskiej Europy. W zakończeniu autor wskazuje na aktualność myśli Josepha Ratzingera/Benedykta XVI na temat przyszłości Europy w kontekście bieżących przemian w Unii Europejskiej i kryzysu migracyjnego.
Słowa kluczowe:
Joseph Ratzinger, Benedykt XVI, Europa, historia, kultura, wartości, chrześcijaństwo, przyszłość.Bibliografia
Benedykt XVI, Encyklika Caritas in veritate, 29.06.2009 r.
Beyerhaus P., Padberg L. E., von (Hg.), Eine Welt – eine Religion? Die synkretistische Bedrohung unseres Glaubens im Zeichen von New Age, Asslar: Verlag Herold 1988
Bokwa I., Teologia w warunkach nowoczesności i ponowoczesności, Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu 2010, s. 249-263
Brown P., Divergent Christendoms: The Emergence of a Christian Europe, 200 – 1000 AD, Oxford 1995
Chiavacci E., Die ökonomische Realität Europas und die Konzeption des Christentums, w: P. Hünermann (Hg.), Gott – ein Fremder in unserem Haus? Die Zukunft des Glaubens in Europa, Freiburg-Basel-Wien: Herder 1996, s. 123-133
Conciliorum Oecumenicorum Decreta, Centro di Documentazione, Bologna: Istituto per le Scienze Religiose 1973
Dal Pra M. (ed.), L’Europa cristiana nel rapporto con le altre culture nel secolo XVII, Firenze: Ed. La Nuova 1978
Ducquoc C., Jesus Christus, Mittelpunkt des Europa von morgen, w: P. Hünermann (Hg.), Das neue Europa. Herausforderungen für Kirche und Theologie, Freiburg-Basel-Wien: Herder 1993, s. 100-110.
Dussel E., Die Priorität der Ethik der Befreiung gegenüber der Diskursethik, w: E. Arens (Hg.), Anerkennung der Anderen. Eine theologische Grunddimension interkultureller Kommunikation, Freiburg-Basel-Wien: Herder 1995, s. 113-137
Dylus A. (red.), Europa – fundamenty jedności, Warszawa: Fundacja ATK 1998.
Gollwitzer H., Europa, Abendland, w: J. Ritter u.a. (Hg.), Historisches Wörterbuch der Philosophie II, Basel: Schwabe Verlag 1972, kol. 824-826
Góźdź K., Chrześcijańska wizja Europy według Konrada Adenauera, w: Konrad Adenauer - Europa chrześcijańska. Dokumentacja polsko-niemieckiej sesji naukowej 15-16 grudnia 1994, A. Podgórski, J. Kononowicz, A. Materna, W.A. Niemirowski (red.), Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1995, s. 109-124 (także tekst niem.)
Habermas J., Ratzinger J., Dialektik der Säkularisierung. Über Vernunft und Religion, 4. Aufl., Freiburg-Basel-Wien: Herder 2005
Hay D., Europe – The Emergence of an Idea, Edinburgh University: Press 1957
Hazard P., La crise de la conscience européenne et changement 1680-1715, Paris: Fayard 1961
Headrick D.R., I tentacoli del progresso. Il trasferimento tecnologico nell’età dell’imperialismo (1850-1940), Bologna: Ed. Il Mulino 1991.
http://marcellopera.it/index.php/it/ (dostęp: 12.06.2017).
Hünermann P. (Hg.), Das neue Europa. Herausforderungen für Kirche und Theologie, Freiburg-Basel-Wien: Herder 1993.
Hünermann P. (Hg.), Gott – ein Fremder in unserem Haus? Die Zukunft des Glaubens in Europa, Freiburg-Basel-Wien: Herder 1996.
Jan Paweł II, List do VI Konferencji Rady Episkopatów Europy, 2 stycznia 1986 r.
Jones E. L., The European Miracle: Environments, Economies and Geopolitics in the History of Europe and Asia, Cambridge: Cambridge University Press 1981.
Juros H. (red.), Europa i Kościół, Warszawa: Fundacja ATK 1997.
Kawecki W., Kościół i kultura w dialogu (od Leona XIII do Jana Pawła II), Kraków: Homo Dei 2008.
Kennedy P., Ascesa e declino delle grandi potenze, Milano: Garzanti Libri 1990.
Koslowski P. (red.), Europa jutra. Europejski rynek wewnętrzny jako zadanie kulturalne i gospodarcze, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1994.
Légrand N. H., Les éveques d’Europe et la nouvelle evangelisation, Paris 1991.
Mendelssohn K., La scienza e il dominio dell’Occidente, Roma: Editori Riuniti 1981.
Nossol A., Nasz wkład w budowę jedności europejskiej jako „wspólnoty ducha", w: http://gazeta.us.edu.pl/node/232461 (dostęp: 12.06.2017).
Pera M., Ratzinger J., Ohne Wurzeln. Der Relativismus und die Krise der europäischen Kultur, Augsburg: Verlag Sankt Ulrich 2005.
Ratzinger J., Wendezeit für Europa? Diagnosen und Prognosen zur Lage der Kirche und der Welt, 2. Aufl., Einsiedeln-Freiburg: Johannes Verlag 1992.
Ratzinger J., Werte in Zeiten des Umbruchs. Die Herausforderungen der Zukunft bestehen, Freiburg-Basel-Wien: Herder 2005.
Rizzi A., L’Europa e l’altro. Abbozzo di una teologia europea della liberazione, Milano: Cinisello Balsamo Ed. Paoline 1991.
Schlier H., Der Geist und die Kirche, Freiburg/Br.: Herder 1980.
Spaemann R., Universalismus oder Eurozentrismus, w: K. Michalski (Hg.), Europa und die Folgen, Stuttgart: Klett-Cotta 1988, s. 313-322.
Valadier P., Europa und seine Götter. Eine kritische Gegenwartsanalyse, w: P. Hünermann (Hg.), Gott – ein Fremder in unserem Haus? Die Zukunft des Glaubens in Europa, Verlag Herder, Freiburg-Basel-Wien 1996, s. 15-29, tu: s. 23-27.
Ignacy Bokwa (ur. 1957), kapłan Diecezji Radomskiej (1982), doktor habilitowany nauk teologicznych w zakresie teologii dogmatycznej (1998), profesor tytularny nauk teologicznych (2011), profesor zwyczajny na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie. Członek Societas Oecumenica i Görres-Gesellschaft oraz Towarzystwa Teologów Dogmatyków (TTD), od września 2014 roku prezes TTD na kadencję 2014-17. Stały współpracownik Redakcji Katolickiej Polskiego Radia od 1992 r. W latach 1999-2012 członek Senatu UKSW; Ekspert Narodowego Centrum Nauki; Członek redakcji "Studia Theologica Varsaviensia" (od 1994). Prowadzi zajęcia w WSD w Radomiu oraz na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie, Instytut Dialogu Kultury i Religii. Obszary badawcze: teologia dogmatyczna, teologia kultury, teologia religii. Opublikował m.in.: Teologia w warunkach nowoczesności i ponowoczesności (2010), wraz z M. Jagodzińskim (red.), Wobec nowego ateizmu (2011) oraz Wiara wobec współczesności, Warszawa 2014. Adres do korespondencji: ignacybokwa@interia.pl
https://orcid.org/0000-0003-3731-740X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
