Herkunft und Zukunft von Nostra aetate. Fünfzig Jahre nach der Konzilserklärung
Rudolf Kutschera
Achim Buckenmaier
Abstrakt
Soborowa deklaracja Nostra aetate została wprawdzie oficjalnie zasadniczo wcielona w życie, jednak potrzebne wydaje się jej docenienie i dalszy rozwój. Jako niezmiennie aktualne należy uznać jej zakorzenienie w Rz 9-11, jak też fakt, że mimo silnych sprzeciwów w trakcie jej przygotowania została w ogóle ogłoszona. Wśród wielu komentarzy na płaszczyźnie Kościoła powszechnego na szczególne docenienie zasługuje nr 528 Katechizmu Kościoła Katolickiego: trzej magowie z opowiadania o Epifanii Jezusa poganom, są przykładowymi przedstawicielami religii pogańskich, które muszą zwrócić się do Żydów, by „przyjąć obietnicę mesjańską”. Zrozumienie tego koryguje romantyzujący pluralizm religijny, który manifestuje się np. w pojęciu trzech „religii abrahamowych”. Niezbędny dzisiaj dalszy rozwój Nostra aetate zawiera dwa dezyderaty. Po pierwsze należy przezwyciężyć zawężenie Judaizmu i Chrześcijaństwa do rangi „religii” bez związku z takimi rzeczywistościami jak „ziemia”. Po drugie należy teologicznie pogłębić obecne w stwierdzeniu „lud Boży” ukierunkowanie chrześcijaństwa na judaizm.
Słowa kluczowe:
Nostra aetate, judaizm, Żydzi, antyjudaizm, pluralistyczna teologia religii, pluralism religijny, lud Boży, Drugi Sobór Watykański, katechizm, żydowskie korzenie chrześcijaństwa, żydowsko-chrześcijańskie dziedzictwoBibliografia
Czopf T., Neues Volk Gottes? Zur Geschichte und Problematik eines Syntagmas (MThSt 78), St. Ottilien: EOS-Verlag 2016.
Elchinger L.A. in: J. Chr. Hampe (hrsg.), Die Autorität der Freiheit. Gegenwart des Konzils und Zukunft der Kirche im ökumenischen Disput, Bd. III, München: Kösel 1967
Erneuerung in Christus. Das Zweite Vatikanische Konzil (1962-1965) in Dokumenten, Fotos und Texten. Begleitheft zur Ausstellung in der Kirche Santa Maria della Pietà Vatikanstadt, Regensburg: Schnell & Steiner 2015.
Freiburger Rundbrief 26, „Richtlinien und Hinweise für die Durchführung der Konzilserklärung Nostra Aetate, Nr. 4“, Zeitschrift für christlich-jüdische Begegnung, Freiburg 1974.
Füllenbach E. H.: Das katholisch-jüdische Verhältnis im 20. Jahrhundert. Katholische Initiativen gegen den Antisemitismus und die Anfänge des christlich-jüdischen Dialogs in Deutschland. in: R. Boschki und A. Gerhards (Hrsg.): Erinnerungskultur in der pluralen Gesellschaft. Neue Perspektiven für den christlich-jüdischen Dialog, Paderborn: Schöningh 2010.
Garrigues J.-M., Le dessein de Dieu à travers ses alliances. Catéchèses pour adultes, Paris: Ed. de l'Emmanuel 2003.
Hengel M., Der Sohn Gottes. Die Entstehung der Christologie und die jüdisch-hellenistische Religionsgeschichte, Tübingen: Mohr 21977.
Kinzer M. S., Searching Her Own Mystery. Nostra Aetate, the Jewish People and the Identity of the Church. Foreword by Christoph Cardinal Schönborn, Eugene: Cascade Books, 2015.
Lohfink G., Was unterscheidet das Christentum von den Religionen?, in: ders., Gegen die Verharmlosung Jesu, Freiburg - Basel – Wien: Herder 2013.
Lustiger J. M. Gotteswahl. Gespräche mit Jean-Louis Missika und Dominique Wolton, aus dem Frz. übers. v. Thorsten Schmidt, München: Piper 1992.
Oesterreicher J., Die Wiederentdeckung des Judentums durch die Kirche, Meitingen: Kyrios Verlag 1971.
Oesterreicher J., in: Dorothee Recker, Die Wegbereiter der Judenerklärung des Zweiten Vatikanischen Konzils, Johannes XXIII., Kardinal Bea und Prälat Oesterreicher - eine Darstellung ihrer theologischen Entwicklung, Paderborn: Bonifatius Verlag 2007.
Oesterreicher J., Kommentierende Einleitung zur Erklärung über das Verhältnis der Kirche zu den nichtchristlichen Religionen, in: LThK2 Erg.Bd. II, Freiburg: Herder 1995.
Päpstliche Bibelkommission, Die Interpretation der Bibel in der Kirche (VAS 115), Bonn: Sekretariat der deutschen Bischofskonferenz 1993.
Ratzinger J., Israel, die Kirche und die Welt, in: JRGS 8/2, Regensburg : Herder.
-Ratzinger J., Benedikt XVI., Ansprache bei der Begegnung mit dem Klerus der Diözese Rom am 14. Februar 2013; in: AAS 105, 2013.
Siebenrock R., Theologischer Kommentar zur Erklärung über die Haltung der Kirche zu den nichtchristlichen Religionen. Nostra aetate, in: P. Hünermann u. a. (hrsg.), Herders Theologischer Kommentar zum Zweiten Vatikanischen Konzil. Band 3, Freiburg - Basel – Wien: Herder 2005.
Spaemann R., Gott ist kein Bigamist, in: FAZ Nr. 91, Fankfurt, 20. April 2009.
Ur. 1960, prezbiter katolicki. Studiował w Salzburgu oraz Frankfurcie nad Menem. Wieloletni duszpasterz młodzieży w Wiedniu/Austria oraz nauczyciel gimnazjalny w szkołach katolickich St. Anna Schulverbund w Monachium. Doktorat w 2003 r. w Innsbrucku na temat Das Heil kommt von den Juden (Joh 4,22). Untersuchungen zur Heilsbedeutung Israels. Docent w Akademii Teologii Ludu Bożego (Akademie für die Theologie des Volkes Gottes) w Grottaferrata pod Rzymem. Od 2015 jest tutorem przedmiotu Teologia Ludu Bożego na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie oraz docentem dogmatyki na amerykańskim „Loyola University” w Rzymie. Opublikował m.in. wiele artykułów w czasopiśmie Heute in Kirche und Welt. Blätter zur Unterscheidung des Christlichen, także: Kardinal Joseph Ratzinger/Papst Benedikt XVI und die Katholische Integrierte Gemeinde: 30 Jahre Wegbegleitung, Forum Teologiczne 8 (2007), s. 69-81. Adres do korespondencji: kutschera@pul.it
Ur. 1959, kapłan katolicki. Studiował we Fryburgu Brysgowijskim oraz Paryżu. Od 1990 r jest członkiem wspólnoty kapłanów w Katolickiej Wspólnocie Zintegrowanej (Katholische Integrierte Gemeinde). Z jej ramienia pracował w Tanzanii. Prezes sieci szkół o orientacji katolickiej (St. Anna Schulverbund) w Monachium. Od 2003 r. docent w Akademii Teologii Ludu Bożego w Grottaferrata pod Rzymem, a od 2008 docent oraz (od 2011) kierownik Katedry Teologii Ludu Bożego w Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Rzymie. Jest członkiem Nowego Kręgu Uczniów Jozepha Ratzingera/Papieża Benedykta XVI, konsultorem przy Radzie ds. Nowej ewangelizacji oraz Kongregacji Nauki Wiary. Opublikował m.in. Moses. Geschichte einer Rettung, Augsburg 2005; Universale Kirche vor Ort. Zum Verhältnis von Universalkirche und Ortskirche, Regensburg 2009; Ist das noch unsere Kirche?, Regensburg 2012. Adres do korespondencji: a.buckenmaier@pul.it
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
