Kraina niepodobieństwa. J. Ratzinger/Benedykt XVI o (po)nowoczesnej destabilizacji etosu
Jerzy Szymik
Abstrakt
Interpretując ewangeliczną przypowieść Łk 15,11–32 o marnotrawnym synu i miłosiernym ojcu, J. Ratzinger/Benedykt XVI pokazuje istotę największych problemów współczesnego (zwłaszcza zachodniego) społeczeństwa. Wyprawa młodszego syna w dalekie od ojca strony, symbolizująca zasadniczy rozbrat współczesności z Bogiem, choć obiecywała życie w szczęśliwej niezależności, okazuje się jedynie człowiek upadlać. Ślepe kwestionowanie zastanego porządku (w tym porządku stworzenia!), apoteoza zmienności i aprioryczne założenie wyższości nowego nad starym nieuchronnie prowadzi do dezorientacji, a relatywizm staje się „moralnym” umocowaniem i kryterium wszelkiego działania. Ostatecznie: rozgoryczenie i bunt generujące przemoc, pustka szukająca zaspokojenia w narkotycznej ekstazie, człowiek postrzegany jako niszczyciel i wróg natury. Wyjściem jest walka duchowa i metanoia – powrót do Ojca.
Słowa kluczowe:
Biblia, wiara, ponowoczesność, etos, relatywizm, konsumpcjonizm, sens, narkomania, anarchia, stworzenie, metanoiaBibliografia
Benedykt XVI, Jan Paweł II. Mój umiłowany Poprzednik, tłum. wstępu i dodatku R. Łobko, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2007.
Benedykt XVI, Katechezy o św. Pawle, red. i tłum. „L’Osservatore Romano” Kraków 2009.
Benedykt XVI, Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne, cz. 1 (Opera Omnia, t. 8/1, red. Pol. K. Góźdź, M. Górecka), tłum. W. Szymona, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
Benedykt XVI, Myśli duchowe, tłum. W. Szymona, W Drodze, Poznań 2008.
Benedykt XVI, Nauczmy się wierzyć. Niezwykłe przesłanie Ojca Świętego skierowane do Kościoła, tłum. W. Szymona, Esprit, Kraków 2013.
Benedykt XVI, Radość wiary, red. G. Vigini, red. pol. M. Romanowski, Wydawnictwo Światło-Życie, Częstochowa 2012.
Benedykt XVI, Szukajcie tego, co w górze, tłum. M. Rodkiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
Benedykt XVI, Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu [rozm. P. Seewald], tłum. P. Napiwodzki, Znak, Kraków 2011.
Gilson E., „Regio dissimilitudinis” de Platon à Saint Bernard de Clairvaux, Villanova University Press, Paris 1947.
Mistrzowie duchowi. Ojcowie i pisarze średniowiecza, tłum. „L’Osservatore Romano”, Poznań 2011.
Mistrzynie duchowe, tł. „L’Osservatore Romano”, Poznań 2012.
Ratzinger J., Demokracja w Kościele. Możliwości i ograniczenia [współautor: H. Maier], tłum. M. Labiś, Salwator, Kraków 2004.
Ratzinger J., Biffi G., Danneels G. i in., Oni wybrali papieża [rozm. N. Bończa-Tomaszewski i in.], Fronda, Warszawa 2005.
Ratzinger J., Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach [rozm. P. Seewald], tłum. G. Sowinski, Znak, Kraków 2001.
Ratzinger J., Chrystus i Jego Kościół, tłum. W. Szymona, Augustana, Kraków 2005².
Ratzinger J., Czas przemian w Europie. Miejsce Kościoła i świata, tłum. M. Mijalska, Znak, Kraków 2001.
Ratzinger J., Eucharystia. Bóg blisko nas, red. S.O. Horn, V. Pfnür, tłum. M. Rodkiewicz, Wydawnictwo M, Kraków 2005.
Ratzinger J., Europa Benedykta w kryzysie kultur, tłum. W. Dzieża, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2005.
Ratzinger J., Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, tłum. S. Czerwik, Jedność, Kielce 2005.
Ratzinger J., Głosiciele Słowa i słudzy Waszej radości. Teologia i duchowość sakramentu święceń (Opera Omnia, t. 12), red. K. Góźdź, M. Górecka, tłum. M. Górecka, M. Rodkiewicz (współpraca J. Kobienia, D. Petruk), Wydawnictwo KUL, Lublin 2012.
Ratzinger J., Kościół – Ekumenizm – Polityka, red. i tłum. L. Balter i in., Pallottinum, Poznań-Warszawa 1990.
Ratzinger J., Kościół. Pielgrzymująca wspólnota wiary, tłum. W. Szymona, Wydawnictwo M, Kraków 2005.
Ratzinger J., Nowa pieśń dla Pana. Wiara w Chrystusa a liturgia dzisiaj, tłum. J. Zychowicz, Znak, Kraków 1999.
Ratzinger J., Raport o stanie wiary [rozm. V. Messori], tłum. Z. Oryszyn, Michalineum, Kraków–Warszawa-Struga 1986.
Ratzinger J., Słudzy waszej radości. Chrześcijaństwo, apostolstwo, kapłaństwo, tłum. T.
Jaeschke, K. Wójtowicz, Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław 1990.
Ratzinger J., Sól ziemi. Chrześcijaństwo i Kościół katolicki na przełomie tysiącleci (rozm. P. Seewald), tłum. G. Sowinski, Znak, Kraków 1997.
Ratzinger J., Theologie Prinzipienlehre. Bausteine zur Fundamentaltheologie, E. Wewel, Donauwörth 2005.
Ratzinger J., W drodze do Jezusa Chrystusa, tłum. J. Merecki, Salwator, Kraków 2004.
Ratzinger J., Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, tłum. R. Zajączkowski, Jedność, Kielce 2004.
Ratzinger J., Wykłady bawarskie z lat 1963-2004, tłum. A. Czarnocki, PAX, Warszawa 2009.
Ratzinger J./Benedykt XVI, Bóg Jezusa Chrystusa. Medytacje o Bogu Trójjedynym, tłum. J. Zychowicz, Znak, Kraków 1995.
Ratzinger J./Benedykt XVI, Formalne zasady chrześcijaństwa. Szkice do teologii fundamentalnej, tłum. W. Szymona, W Drodze, Poznań 2009.
Ratzinger J./Benedykt XVI, Moje życie, oprac. i tłum. W. Wiśniowski, Częstochowa 20053.
Ratzinger J./Benedykt XVI, Na początku Bóg stworzył… Cztery kazania o stworzeniu i upadku. Konsekwencje wiary w stworzenie, tłum. J. Merecki, Salwator, Kraków 2006.
Ratzinger J./Benedykt XVI, W czas Bożego Narodzenia, tłum. K. Wójtowicz, Alleluja, Kraków 2001.
Rowland T., Wiara Ratzingera. Teologia Benedykta XVI, tłum. A. Gomola, WAM, Kraków 2010.
Św. Augustyn, Wyznania, tłum. Z. Kubiak, PAX, Warszawa 1978.
Valli A.M., Ratzinger na celowniku. Dlaczego go atakują? Dlaczego jest słuchany?, tłum. M. Masny, Św. Stanisława BM, Kraków 2011.
Kapłan Archidiecezji Katowickiej, profesor nauk teologicznych, poeta. W latach 1986-2008 związany z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, od roku 2005 wykłada teologię dogmatyczną na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Obszary badawcze to m.in.: metodologia teologii i metateologia, chrystologia integralna, topika teologiczna, metodologia teologii, teologia kultury, teologia J. Ratzingera/Benedykta XVI, prowadzi też interdyscyplinarne badania pogranicza teologiczno-kulturowego, , Od 2004 do 2014 był członkiem watykańskiej Międzynarodowej Komisji Teologicznej. Autor przeszło 50 książek naukowych, poetyckich, eseistycznych. Opublikował m.in. Czułość, siła i drżenie, Katowice 2009; Teologia na usługach wiary, bliższa życiu… w 30 lat później, Lublin 2011; Chodzi o Boga, Katowice 2012; Theologia benedicta, t. 1–2, Katowice 2010–2012).
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
