Ubóstwo w dobie globalizacji w perspektywie nauczania społecznego Benedykta XVI oraz nauk społecznych
Marcin Lisak
Abstrakt
Głównym tematem artykułu jest analiza nauczania społecznego Benedykta XVI, wyrażonego w encyklice „Caritas in veritate”, na temat ubóstwa. Papieskie nauczanie ujęte jest w formie refleksji antropologicznej i teologicznej. Jednocześnie w encyklice zostaje zastosowana interdyscyplinarna perspektywa charakterystyczna dla katolickiej nauki społecznej. Dzięki takiemu podejściu metodologicznemu chrześcijańska refleksja dotycząca problematyki ubóstwa, nierówności, wykluczenia i przemian globalnych może zostać zestawiona z wynikami badań społecznych. Papież wskazuje na rosnące w dobie globalizacji nierówności ekonomiczne, ale potwierdza także pozytywny wpływ współpracy gospodarczej. Artykuł identyfikuje również teorie rozwoju społecznego, które Benedykt XVI stosuje w swej diagnozie społecznej. Dzięki zestawieniu papieskiej refleksji społecznej oraz badań z zakresu ekonomii, socjologii i politologii autor artykułu dokonuje analizy swoistego interdyscyplinarnego sprzężenia pomiędzy katolicką nauką społeczną a innymi naukami społecznymi.
Słowa kluczowe:
katolicka nauka społeczna, nauczanie społeczne Kościoła, interdyscyplinarność, nauki społeczne, teorie zmiany społecznej, globalizacja, ubóstwo, nierównościBibliografia
Amenta E., State-Centered and Political Institutional Theories in Political Sociology: Retrospect and Prospect, w: Handbook of Political Sociology, pod red. R. Alford, A. Hicks, T. Janoski, M. Schwartz, New York 2005, s. 96-114.
Baddeley M., Convergence or Divergence? The Impacts of Globalisation on Growth and Inequality in Less Developed Countries, „International Review of Applied Economics” 20 (2006) nr 3, s. 391-410.
Borutka T., Społeczne nauczanie Kościoła. Teoria i zastosowanie, Kraków 2004.
Bosch D., Oblicza misji chrześcijańskiej. Zmiany paradygmatu w teologii misji, tłum. M. Wilkosz, Katowice 2010.
Brady B.V., Essential Catholic Social Thought, Maryknoll 2008.
Chen S., Ravallion M., The developing world is poorer than we thought, but no less successful in the fight against poverty, New York 2008. http://elibrary.worldbank.org/doi/book/10.1596/1813-9450-4703 [dostęp: 01.05.2013 r.].
D. Drenzer, All Politics is Global: Explaining International Regulatory Regimes, New York 2007.
Dollar D., Kray A., Growth is Good for the Poor, Washington 2001.
Dreher A., Does Globalization Affect Growth? Evidence from a new Index of Globalization, „Applied Economics” 38 (2006) nr 10, s. 1091-1110.
Dylus A., Globalizacja. Refleksje etyczne, Wrocław-Warszawa-Kraków 2005.
Dylus A., Globalny rynek i jego granice, Warszawa 2001.
Fontagné L., Winners and Losers of Economic Globalisation, w: Social Justice in the Global Age, pod red. O. Cramme, P. Diamond, Cambridge-Boston 2009, s. 61-76.
Gallup J., Radelet S., Warner A., Economic Growth and the Income of the Poor, Cambridge 1998.
Giddens A., Trzecia droga. Odnowa socjaldemokracji, tłum. H. Jankowska, Warszawa 1999.
Hettne B., Development theory and the three worlds, Harlow 1990.
Hornsby-Smith M.P., An Introduction to Catholic Social Thought, Cambridge 2006.
http://globalization.kof.ethz.ch [dostęp: 01.05.2013 r.].
Juros H., Kościół – Kultura – Europa. Katolicka nauka społeczna wobec współczesności, Lubin-Warszawa 1997.
Klein N., No logo, tłum. H. Pustuła, Izabelin 2004.
Kundera E., Ład społeczny i gospodarczy w doktrynie ordoliberalizmu niemieckiego, w: Regulowana gospodarka rynkowa. Wybór materiałów do studiowania polityki gospodarczej, red. U. Kalina-Prasznic, Kraków 2007, s. 53-73.
Leonhardt H., Kartelltheorie und Internationale Beziehungen. Theoriegeschichtliche Studien, Hildesheim 2013.
Linden I., Global Catholicism. Diversity and Change Since Vatican II, London 2009.
Lisak M., Benedykta XVI rozumienie globalizacji a chrześcijaństwo w wymiarze globalnym, w: Dominikanie o prawdzie. Studia interdyscyplinarne, red. T. Gałuszka, Poznań: W Drodze 2010, s. 189-218.
Lisak M., Global Solidarity Mission Impossible in Sociological Perspective, w: Solidarity, Memory and Identity, red. M. Cremasco, W. Owczarski, Cambridge 2014, s. 10-27.
Lisiak A., Kulturoznawstwo porównawcze Stevena Tötösy’ego, „Porównania” 4 (2007), s. 53-60.
Łużyński W., Chrześcijańska inspiracja w życiu społecznym. Refleksje na podstawie encykliki „Caritas in veritate”, „Studia Gnesnensia” 26 (2012), s. 187-199.
Czasopismo
Mendieta E., Society’s Religion: The Rise of Social Theory, Globalization, and the Invention of Religion, w: Religions/Globalizations. Theories and Cases, red. D. Hopkins i inni, Durnham-London: Duke University Press 2001, s. 46-65.
Papieska Rada „Iustitia et Pax”, Per una riforma del sistema finanziario e monetario internazionale nella prospettiva di un’autorità pubblica a competenza universale, Vatican 2011.
Peters R.T., In search of the good life: the ethics of globalization. New York-London 2004.
Pezzuto I., Predictable and Avoidable: Repairing Economic Dislocation and Preventing the Recurrence of Crisis, London-Burlington 2013.
Pfeffermann G., Paths Out of Poverty: The Role of Private Enterprise in Developing Countries, Washington 2000.
Płaszczewska O., O interdyscyplinarności komparastyki, „Studia Europea Gnesnensia” 8 (2013), s. 97-112.
Possenti V., The Governance of Globalization: Global Political Authority, Solidarity and Subsidiarity, w: Pontifical Academy of Social Sciences, Crisis in a Global Economy. Re-planning the Journey, pod red. J. Raga, M. Glendon, Vatican 2011, s. 424-441.
Prüfer P., Katolicka nauka społeczna a socjologia. Interdyscyplinarne sprzężenie, Zielona Góra 2011.
Putnam R.D., Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, tłum. J. Szacki, Kraków 1995.
Pyszka S., Katolicka nauka społeczna, w: Słownik społeczny, pod red. B. Szlachta, Kraków 2004, s. 514-544.
Sachs J., Warner A., Natural Resource Abundance and Economic Growth, Cambridge1997.
Share P., Tovey H., Corcoran M., A Sociology of Ireland, Dublin 2007.
Stiglitz J., Globalizacja, tłum. H. Simbierowicz, Warszawa 2005.
Stryker S., The Rationalization of the Political Field: Beyond the State- and Society-Centered Theories of Policy Change, Berkely 1997, http://www.irle.berkeley.edu/culture/papers/Stryker.pdf [dostęp: 01.05.2013 r.].
Strzeszewski C., Katolicka nauka społeczna, Lublin 1994.
Thompson J.M., Introducing Catholic social thought, Maryknoll 2010.
Toso M., Antropologiczne i etyczne przesłanki „global governance”, „Społeczeństwo” 52 (2002) nr 6, s. 729-754.
Toso M., Globalizacja, powszechne dobro wspólne i sprawiedliwość społeczna, „Społeczeństwo” 84 (2008) nr 2, s. 171-187.
United Nations Development Program, 2007 Human Development Report, New York 2007.
United Nations, The Millennium Development Goals. Report 2007, New York 2007, http://www.un.org/millenniumgoals/pdf/mdg2007.pdf [dostęp: 01.05.2013 r.].
Villaverde J., Maza A., Globalisation and growth: are we heading for convergence, w: Globalizacja, europejska integracja a kryzys gospodarczy, red. J. Kundera, Wrocław 2011, s. 235-262.
Villaverde J., Maza A., Globalisation, Growth and Convergence, „The World Economy” 34 (2011) nr 6, s. 952-971.
Wallerstein I., Analiza systemów-światów. Wprowadzenie, tłum. K. Gawlicz, M. Starnawski, Warszawa 2007.
Warleigh A., In defence of intra-disciplianrity: ‘European studies’, the ‘New Regionalism’, and the issue of democratization, „Cambridge Review of International Affairs” 17 (2004) nr 2, s. 301-318.
Wnuk-Lipiński E., Świat międzyepoki, Kraków 2004.
Ur. w 1975 r., dominikanin. Dr, od 2008 r. adiunkt na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, prowadzi wykłady z katolickiej nauki społecznej i socjologii w Kolegium Filozoficzno-Teologicznym Dominikanów w Krakowie, w latach 2010-2012 wykładowca na Papieskim Uniwersytecie św. Tomasza z Akwinu (Angelicum) w Rzymie, w 2013 r. prowadził wykłady w Graduate Theological Union w Berkeley w Kalifornii. Specjalizuje się w socjologii religii i migracji oraz w katolickiej nauce społecznej i etyce społecznej. Ważniejsze publikacje: Katolicki liberalizm. Etyka społeczna Michaela Novaka (2008), współredakcja z M. Grubką Polscy migranci w Irlandii: wokół środowiska duszpasterstwa polonijnego. Szkice teologiczne i społeczne (2010). Adres do korespondencji: marcinlisak@yahoo.com.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
