Herezja jako grzech przeciwko świętości Kościoła.
Uwagi na temat przepisów synodalnych późnego antyku
Abstrakt
Herezję zwykle definiuje się jako błąd dotyczący treści wiary. W artykule chodzi o pokazanie jej jako grzechu, który wymaga pokuty i nawrócenia, a nie tylko odwołania poglądów. Przykładem tego jest porównywanie grzechu herezji do cudzołóstwa lub bałwochwalstwa i przypisywanie za to takiej samej pokuty (np. Synod w Elwirze z roku 306, kanon 22). Znamienny też jest tekst oficjalnego potępienia Nestoriusza z Efezu (341), gdzie akcent położony jest na znieważenie Jezusa Chrystusa, a nie na błędne koncepcje. Wskazują na to również inwektywy częste w formułach potępienia heretyków, gdzie często występują takie terminy jak contaminatio, sacrilegium czy perfidia, raczej przynależne do świata moralności, niż do intelektualnych sporów i różnic.
Słowa kluczowe:
herezja, świętokradztwo, grzech, błąd, potępienie, akta synodalne.Bibliografia
Hieronim ze Strydonu, Listy 1 (1-50), tekst łaciński i polski oprac. M. Ożóg, H. Pietras, Seria „Źródła Myśli Teologicznej” 54, Kraków 2010.
Pietras H., Les prescriptions synodales ou sujet des hérésies (IIe-Ve siècles), w: Des hairesies aux hérésies. Constructions de l’hérésie dans le christianisme antique, Colloque International organisé par E. Norelli, A. Nagy et C. Zamagni, Genève 8-9 juin 2012, Université de Genève, Faculté Autonome de Théologie Protestante, tekst w trakcie publikacji.
Pietras H., List Konstantyna do Kościoła Aleksandrii oraz List soborowy do Egipcjan (325) – falsyfikaty nieznane Atanazemu?, „Vox Patrum” 28(2008) z. 52/2, s. 855-869.
Pietras H., Ortodoksja, herezja, schizma w Kościele starożytnym, red. F. Drączkowski i in., Lublin 2012, s. 35-45.
Pietras H., Początek „kontrowersji ariańskiej”, „Studia Religiologica” 39 (2006), s. 57-79.
Pietras H., List Konstantyna do Aleksandra i Ariusza a zwołanie Soboru Nicejskiego, „Vox Patrum” 26(2006), s. 531-547.
Pietras H., Spór o wyznanie wiary w IV w., „Teologia Patrystyczna” 4 (2007), s. 35-50.
Rakover N., Law and the Noahides: law as a universal value, Library of Jewish Law, Jerozolima 1998.
Słomka J., Nowe proroctwo. Historia i doktryna montanizmu, Katowice 2007.
Stachura M., Wrogowie porządku publicznego, Kraków 2010.
Synodes et Collectiones Legum, t. 1-6, oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2006-2011.
Akademia Ignatianum w Krakowie
Henryk Pietras SJ ‒ ur. w 1954 r., jezuita, profesor patrologii. W latach 1992-2010 dyrektor Wydawnictwa WAM, od 2010 rektor Akademii Ignatianum w Krakowie, gdzie jest kierownikiem Katedry Historii Kultury Chrześcijańskiej. Członek Komisji Filologii Klasycznej PAU i Komitetu Nauk Teologicznych PAN, autor wielu prac naukowych, kierownik zespołów badawczych wydających serię Synodi et Collectiones Legum (z Arkadiuszem Baronem, dotąd 6 tomów). Ważniejsze publikacje: Eschatologia Kościoła pierwszych czterech wieków, Wydawnictwo WAM 2007, Początki teologii Kościoła, wyd. 2 uzupełnione, Wydawnictwo WAM 2007, łacińsko-polskoe wydanie listów św. Hieronima (z Moniką Ożóg)
https://orcid.org/0000-0002-9844-6822Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
