Zabronione zachowania męża pokrzywdzonego cudzołóstwem „Pasterz” Hermasa a lex Iulia de adulteriis
Dorota Stolarek
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-5799-4873
Abstrakt
Analizie poddane zostały fragmenty „Pasterza” Hermasa oraz wyimki z „regulacji julijskich”, wyinterpretowane ze źródeł jurydycznych pochodzących z Digestów justyniańskich, przede wszystkim z tytułu Ad legem Iuliam de adulteriis coërcendis (D. 48, 5), celem ustalenia ewentualnych podobieństw i rozbieżności w zakresie odpowiedzialności męża pokrzywdzonego cudzołóstwem, tolerującego naruszenie obowiązku wierności. Badania skoncentrowane zostały na strukturze grzesznych, przestępnych zachowań męża cudzołożnicy, warunkach wykluczających grzeszność i przestępność oraz na zakazie zawierania ponownego związku małżeńskiego, związanym z cudzołóstwem.
Słowa kluczowe:
cudzołóstwo, cudzołożnica, grzech, przestępstwo, lenocinium, powtórne małżeństwo, Pasterz Hermasa, lex Iulia de adulteriis coërcendisBibliografia
Amielańczyk K., Dolus Malus – Animus Occidendi. The Problem of Guilt in the Lex Cornelia de Sicariis et Veneficis, [w:] Au-delà des frontières. Mélanges de droit romain offerts à Witold Wołodkiewicz, t. 1, Varsovie 2000.
Amielańczyk K., Rzymskie prawo karne w reskryptach cesarza Hadriana, Lublin 2006.
Andréev M., La lex Iulia de adulteriis coercendis, „Studii Clasice” 1963 (5).
Astolfi R., La lex Iulia et Papia, Padova 1970.
Biondi B., La poena adulterii da Augusto a Giustiniano, [w:] B. Biondi, Scritti giuridici, t. 2, Milano 1965.
Bojarski W., Remarks on Textual Reconstruction in Roman Law, [w:] W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka (red.), Le droit romain et le monde contemporain. Mélanges à la mémoire de Henryk Kupiszewski, Varsovie 1996.
Cieśluk M., Święty Augustyn o nierozerwalności małżeństwa w „De coniugiis adulterinis”, [w:] A. Dębiński, M. Wójcik (red.), Apud Patres. Prawo rzymskie w literaturze wczesnochrześcijańskiej, Lublin 2011.
Corbett P.E., The Roman Law of Marriage, Oxford 1969.
Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009.
Dębiński A., Rzymskie prawo prywatne. Kompendium, Warszawa 2009.
Dyjakowska M.H., Publiusz Owidiusz Nazo wobec przestępstw obyczajowych w epoce Augusta, [w:] M. Kuryłowicz (red.), Crimina et mores. Prawo karne i obyczaje w starożytnym Rzymie, Lublin 2001.
Galinsky K., Augustus’ Legislation on Morals and Marriage, „Philologus” 125(1981), z. 1.
Kuryłowicz M., Prawo i obyczaje w starożytnym Rzymie, Lublin 1994.
Litewski W., Rzymski proces karny, Kraków 2003.
McGinn T.A.J., Concubinage and the Lex Iulia on Adultery, „Transactions of the American Philological Association” 1991, nr 121.
Misztal-Konecka J., Bigamia w prawie rzymskim, Lublin 2011.
Misztal-Konecka J., Incestum w prawie rzymskim, Lublin 2007.
Myszor W., Małżeństwo i rozwód w ocenie pisarzy chrześcijańskich II i III wieku, [w:] J. Jundziłł (red.), Rodzina w społeczeństwach antycznych i wczesnym chrześcijaństwie. Literatura, prawo, epigrafika, sztuka, Bydgoszcz 1995.
Rizzelli G., Il crimen lenocinii, „Archivio Giuridico” 1990 (210).
Rizzelli G., Lex Iulia de adulteriis. Studi sulla disciplina di adulterium, lenocinium, stuprum, Bari 1997.
Rotondi G., Leges publicae populi Romani, Milano 1912.
Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa, red. J.M. Szymusiak, M. Starowieyski, Poznań 1971.
Stolarek D., Quasi adultera. Rozważania na gruncie lex Iulia de adulteriis coërcendis, „Roczniki Nauk Prawnych” 2010, nr 2.
Szulc F., Hermas, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin 1993.
Szulc F., Spór o „Pasterza” Hermasa, „Vox Patrum” 1982, z. 3.
Treggiari S., Roman Marriage. Iusti Coniuges from the Time of Cicero to the Time of Ulpian, Oxford 1991.
Urbanik J., Formalność rozwodu w rzymskim prawie klasycznym: D. 24, 2, 9 i Augustowskie divortiis modum imponere, „Zeszyty Prawnicze [UKSW]” 2009, nr 9.1.
Volterra E., Alcune innovazioni giustinianee al sistema classico di repressione dell’adulterio, [w:] Scritti giuridici, t. 1, Famiglia e successioni, Napoli 1991.
Volterra E., Per la storia del reato di bigamia, [w:] Studi in memoria di U. Ratti, Milano 1934.
Wołodkiewicz W., Zabłocka M., Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 2005.
Zabłocka M., Ius trium liberorum w ustawodawstwie dynastii julijsko-klaudyjskiej, „Prawo Kanoniczne” 1986, nr 1-2.
Zabłocka M., Przemiany prawa osobowego i rodzinnego w ustawodawstwie dynastii julijsko-klaudyjskiej, Warszawa 1987.
Zabłocka M., Zmiany w ustawach małżeńskich Augusta za panowania dynastii julijsko-klaudyjskiej, „Prawo Kanoniczne” 1987, nr 1-2.
Licencja
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
