Formy zatrudnienia duchownego w instytucjach kościelnych po II wojnie światowej

Tadeusz Stanisławski

Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Zielonogórski, , Polska
https://orcid.org/0000-0002-0843-0633


Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest wskazanie istniejących możliwości zatrudniania osób duchownych w ramach organizacji kościelnej, tzn. przede wszystkim przez tzw. kościelnych pracodawców. W pierwszej części opracowania przedstawiona została sytuacja w tym zakresie w czasie od zakończenia II wojny światowej do przełomu roku 1989. W tym okresie ścierały się stanowiska władz państwowych i kościelnych, a władze państwowe traktowały instrumentalnie kwestie zatrudnienia duchownych, podobnie jak ich ubezpieczenie społeczne czy też opodatkowanie. W przedstawieniu tematyki sięgnięto do aktów prawnych oraz źródeł archiwalnych ilustrujących ówczesny sposób stosowania prawa. Po roku 1989 kontekst społeczno–ekonomiczny uległ zasadniczym zmianom. Jednostki kościelne mogą zatrudniać duchownych bez przeszkód na podstawie stosunku pracy. Wybór sposobu zatrudnienia pozostaje w kwestii samych duchownych oraz zatrudniających ich podmiotów kościelnych. Przedstawienie tych możliwości oraz zarysowanie płynących z tej sytuacji korzyści oraz zagrożeń stanowi cel drugiej części niniejszego opracowania.

Słowa kluczowe:

praca, wynagrodzenie, zatrudnianie duchownych, duchowny, formy zatrudnienia, pracodawca kościelny, związek wyznaniowy, Kościół katolicki, relacje państwo-kościół, PRL, Kościół w PRL, osoba duchowna

Garlicki, Leszek (red.). 2003. Konstytucja Rzeczypospolitej polskiej. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Goździewicz, Grzegorz, Tadeusz Zieliński. 2017. „Komentarz do art. 22 Kodeksu pracy”. Ludwik Florek (red.), Dorota Dzienisiuk, Katarzyna Gonera, Grzegorz Goździewicz, Monika Latos-Miłkowska, Łukasz Pisarczyk, Jacek Skoczyński, Joanna Unterschutz, Barbara Wagner, Piotr Wojciechowski, Tadeusz Zieliński. Kodeks Pracy. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. Lex nr 542519.

Liskowski, Mariusz. 2016. „Pojęcie wynagrodzenia za pracę w Kodeksie pracy”. Pracownik i Pracodawca 2, nr 2: 32-42.

Nurzyńska-Wereszczyńska, Edyta. 2017. „Dobrowolne nieodpłatne świadczenia pracodawcy na rzecz pracownika w kontekście przychodu podatkowego ze stosunku pracy”. Roczniki Administracji i Prawa 17 (tom specjalny): 429-444.

Raina, Peter. 1994. Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989. T. 1: lata 1945-59. Poznań: Wydawnictwo „W drodze”.

Stanisz, Piotr. 2005. „Rola przepisów regulujących ubezpieczenie społeczne duchownych w realizacji polityki wyznaniowej państwa w latach 1945-1989”. W: Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej: materiały II Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 26-28 października 2004), red. Artur Mezglewski, Piotr Stanisz, Marta Ordon, 271-295. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Świto, Lucjan. 2010. „Charakter prawny posługi duszpasterskiej proboszczów i wikariuszy w parafiach rzymskokatolickich w świetle prawa polskiego”. Seminare 27: 41-50.

Walencik, Dariusz. 2007. „Prawo duchownych do utrzymania w unormowaniach Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku”. Roczniki Nauk Prawnych 17, nr 1: 187-209.
Pobierz

Opublikowane
18-12-2018


Stanisławski, T. (2018). Formy zatrudnienia duchownego w instytucjach kościelnych po II wojnie światowej. Studia Z Prawa Wyznaniowego, 21, 239–254. https://doi.org/10.31743/spw.196

Tadeusz Stanisławski 
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Zielonogórski,

Ks. dr hab., prof. UZ, Katedra Prawa Administracyjnego i Finansowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Zielonogórski, pl. Słowiański 9, 65-069 Zielona Góra.

https://orcid.org/0000-0002-0843-0633



Licencja

  1. Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
  2. Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
  3. Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
  4. Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji). 
  5. Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).

Inne teksty tego samego autora