Prawo i obowiązek przetwarzania danych osobowych byłych wyznawców przez kościoły i inne związki wyznaniowe

Konrad Dyda

Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, , Polska
https://orcid.org/0000-0002-2061-7839


Abstrakt

Konstytucja RP poręcza kościołom i innym związkom wyznaniowym autonomię i niezależność – zasada ta ma na celu zagwarantowanie swobodnej realizacji prawa do wolności religijnej jednostki. Aby móc w pełni urzeczywistniać swoje cele związek wyznaniowy musi m.in. przetwarzać dane osobowe swoich członków. Jednak w praktyce powstaje problem, czy wraz z formalnym wystąpieniem z kościoła należy zaprzestać przetwarzania danych osobowych byłego wyznawcy. Jak dotąd w doktrynie i orzecznictwie ukształtowano różnorodne rozwiązania tej kwestii. W artykule podjęto próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy konstytucyjna pozycja związków wyznaniowych uprawnia do przetwarzania danych osobowych byłych wyznawców. Kanwą dla przeprowadzonych analiz stało się postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 maja 2018 roku. Autor pozytywnie odpowiadając na tak postawione pytanie wskazał, że jest to niezbędne zarówno dla realizacji wolności religijnej innych wyznawców danej wspólnoty wyznaniowej, jak i konieczne ze względu na przepisy prawa powszechnie obowiązującego. Zgodnie bowiem z ustawą o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach dane byłych członków związku wyznaniowego stanowią Narodowy Zasób Archiwalny, stąd każdy kościół jest zobowiązany je chronić i nie ma prawa dokonywać jakichkolwiek zmian w ich treści. Dlatego apostata nie ma prawa do skutecznego żądania wykreślenia jego danych ze zbiorów prowadzonych przez kościoły i inne związki wyznaniowe. Dokonanie takiej czynności przez administratora danych mogłoby narazić go na odpowiedzialność prawną.

Słowa kluczowe:

przetwarzanie danych osobowych, RODO, apostazja, autonomia i niezależność, związek wyznaniowy, kościoły i inne związki wyznaniowe, prawo wyznaniowe, kościoły i związki wyznaniowe, ochrona danych osobowych

Barta, Janusz, Paweł Fajgielski, Ryszard Markiewicz. 2015. Komentarz do art. 43 ustawy o ochronie danych osobowych, Lex/el.

Bielecki, Marek. 2017. „Przetwarzanie danych osobowych przez Świadków Jehowy”. Przegląd Prawno-Ekonomiczny 40: 280.

Borecki, Paweł. 2017. „Znamiona państwa wyznaniowego: uwagi na kanwie dorobku współczesnego konstytucjonalizmu”. Studia z Prawa Wyznaniowego 20: 223-248.

Czelny, Michał. 2018. „Procedura wystąpienia z Kościoła katolickiego w kontekście obowiązku aktualizacji danych osobowych”. Przegląd Praw Wyznaniowego 10: 197-2018.

Dariusz, Dudek. 2004. „Równouprawnienie kościołów i związków wyznaniowych na tle konstytucyjnych zasad prawa wyznaniowego”. W: Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego, red. Artur Mezglewski, 199-206. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Garlicki, Lech. 2016. Komentarz do art. 25 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Lex/el.

Góralski, Wojciech. 2015. „Problem wystąpienia z Kościoła Katolickiego w Republice Federalnej Niemiec”. Prawo Kanoniczne 1: 3-21.

Hucał, Michał. 2017. „Ochrona danych osobowych w związkach wyznaniowych w świetle unijnego rozporządzenia nr 2016/679”. Studia z Prawa Wyznaniowego 20: 185-222.

Hucał, Michał. 2018. „Orzecznictwo sądów administracyjnych w sprawach dotyczących przetwarzania danych osobowych przez związki wyznaniowe”. Przegląd Prawa Wyznaniowego 10: 5-23.

Konstankiewicz, Marek, Adrian Niewęgłowski. 2016. Narodowy zasób archiwalny i archiwa. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.

Mezglewski, Artur. 2007. „Działalność związków wyznaniowych a ochrona danych osobowych”. Studia z Prawa Wyznaniowego 10: 5-21.

Mezglewski, Artur. 2008. „Administrowanie danymi osobowymi”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 207-211. Warszawa: C.H. Beck.

Mezglewski, Artur. 2017. „Opinia prawna w sprawie uprawnień informacyjnych oraz rektyfikacyjnych członków związków wyznaniowych w odniesieniu do danych osobowych przetwarzanych przez związki wyznaniowe w ramach ich działalności statutowej”. Studia z Prawa Wyznaniowego 20: 373-382.

Olszówka, Marcin. 2016.Wpływ Konstytucji RP z 1997 roku na system źródeł prawa wyznaniowego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Uczelni Łazarskiego.

Sarnecki, Paweł. 2016. „Komentarz do art. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom I, wyd. II, red. Lech Garlicki, Marek Zubik, 135-140. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Sobczyk, Paweł. 2010. „Ograniczenia praw podmiotów ze względu na przetwarzanie danych osobowych dotyczących przekonań religijnych i przynależności wyznaniowej. Studia z Prawa Wyznaniowego 13: 143-159.

Stanisz, Piotr. 2008. „Naczelne zasady instytucjonalnych relacji państwo-kościół”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 76-77. Warszawa: C.H. Beck.

Stanisz, Piotr. 2015. „Konstytucyjne zasady określające relacje państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi: autonomia i niezależność oraz współdziałanie”. W: Katolickie zasady relacji państwo-Kościół a prawo polskie, red. Józef Krukowski, Mirosław Sitarz, Henryk Stawniak, 158-170. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Szymanek, Jarosław. 2005 „Klauzule wyznaniowe w Konstytucji RP”. Studia z Prawa Wyznaniowego 8: 5-43.

Walencik, Dariusz. 2013. „Przetwarzanie danych osobowych przez związki wyznaniowe a uprawnienia Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych”. Forum Prawnicze 2: 8-22.

Wentz, Wiesław. 2010. „Apostazja i formalny akt wystąpienia z Kościoła: zasady postępowania w świetle norm kanonicznych”. Studia Salvatoriana Polonica 4: 129-151.

Zeidler, Kamil. 2004. „Pojęcie «dziedzictwa narodowego» w Konstytucji RP i jego prawna ochrona”. Gdańskie Studia Prawnicze 12: 343-353.

Zeidler, Kamil. 2007. Prawo ochrony dziedzictwa kultury. Warszawa: Wolters Kluwer.

Pobierz

Opublikowane
18-12-2018


Dyda, K. (2018). Prawo i obowiązek przetwarzania danych osobowych byłych wyznawców przez kościoły i inne związki wyznaniowe. Studia Z Prawa Wyznaniowego, 21, 369–389. https://doi.org/10.31743/spw.200

Konrad Dyda  konrad.dyda@gmail.com
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II,

Mgr lic., doktorant w Katedrze Prawa Wyznaniowego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin.

https://orcid.org/0000-0002-2061-7839



Licencja

  1. Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
  2. Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
  3. Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
  4. Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji). 
  5. Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).

Inne teksty tego samego autora