Eklezjologia komunii jako klucz do zrozumienia relacji pomiędzy Kościołem powszechnym a lokalnym
Justyna Kapłańska
Uniwersytet Śląski, Wydział Teologiczny , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1602-4774
Abstrakt
Cyklicznie powracające do głównego nurtu teologicznych rozważań zagadnienie relacji Kościoła powszechnego i Kościołów lokalnych pozostaje wciąż otwarte na nowe pytania i problemy badawcze. Ostatnie lata przyniosły mu na nowo rozgłos za sprawą debaty kardynałów Josepha Ratzingera i Waltera Kaspera, których poróżniło spojrzenie na ontologiczne i czasowe pierwszeństwo Kościoła powszechnego przed Kościołami lokalnymi. Punktem wspólnym ich rozważań stało się communio – pojęcie uznawane za klucz do zrozumienia soborowej eklezjologii. Stąd zasadna wydaje się analiza adekwatności użycia tego pojęcia dla określenia relacji między Kościołem powszechnym a lokalnym głównie na podstawie tekstów Magisterium Kościoła, ale także współczesnych artykułów naukowych.
Słowa kluczowe:
communio, Kościół powszechny, Kościół lokalny, Kościół partykularny, communio EcclesiarumBibliografia
Balthasar H.U. von, Communio – założenia programowe, „Communio” 1 (1981), 1–2, s. 10–29.
Benedykt XVI, Posynodalna adhortacja apostolska „Sacramentum caritatis”, Kraków 2007.
Biela B., Koinonia, w: Encyklopedia katolicka, Lublin 2002, s. 302.
Biela B., Struktura eklezjalnej wspólnoty we współczesnym nauczaniu Kościoła, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 44 (2011), 2, s. 529–546.
Blachnicki F., Istotne cechy ruchu eklezjalnego, w: Charyzmat Światło-Życie. Teksty podstawowe, Lublin 1996.
Blachnicki F., Teologia pastoralna ogólna, cz. 2: Eklezjologiczna dedukcja teologii pastoralnej, Lublin 1971.
Communio w chrześcijańskiej refleksji o Kościele, ed. A. Czaja, M. Marczewski, Lublin 2004.
Czaja A., Benedykta XVI wizja Kościoła jako komunii, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 13 (2008), s. 47–58.
Czaja A., Eklezjologia jedności – perspektywa rzymskokatolicka, „Roczniki Teologii Ekumenicznej” 57 (2010), 2, s. 5–20.
Czaja A., Traktat o Kościele, w: Dogmatyka, t. II, Warszawa 2006.
Franciszek, Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium” o głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie, Kraków 2013.
Glemp J., Problem identyfikacji Kościoła lokalnego i partykularnego, „Prawo Kanoniczne” 21 (1978), 3–4, s. 23–39.
Jagodziński M., Eklezjalne kształty komunii, Radom 2012.
Jagodziński M., „Communio” dzięki komunikacji. Teologiczny wymiar teorii komunikatywnego działania w eklezjologii Medarda Kehla SJ, Radom 2002.
Jagodziński M., Komunijna wizja Kościoła według Medarda Kehla SJ, Kraków 2009.
Jagodziński M., Trynitarne podstawy Kościoła jako komunii, „Studia Theologica Varsaviensia” 42 (2004), 1, s. 51–79.
Jan Paweł II, List apostolski „Novo millenio inneunte”, Poznań 2001.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska „Christifideles laici”. O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie, Wrocław 2017.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska „Pastores gregis” o biskupie słudze Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata, Kraków 2003.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska „Pastores dabo vobis” o formacji kapłanów we współczesnym świecie, Wrocław 1995.
Kasper W., Relacja między Kościołem powszechnym a Kościołem lokalnym. Przyjacielska polemika z krytyką kard. Josepha Ratzingera, „Przegląd Powszechny” 10 (2001), s. 25–39.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
Kodeks prawa kanonicznego, Poznań 2008.
Komisja Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski, W komunii z Bogiem. Kościół domem i szkołą komunii. Program duszpasterski Kościoła w Polsce na lata 2010–2013, Poznań 2010.
Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów Kościoła katolickiego o niektórych aspektach Kościoła pojętego jako komunia „Communionis notio”, Rzym 1992.
Kościół kierowany przez Słowo Boże sprawuje tajemnice Chrystusa dla zbawienia świata: Nadzwyczajny Synod Biskupów 1985 (Relatio finalis), Wrocław 1986.
Kościół lokalny w Kościele Chrystusa, red. R. Kantor, Kraków 2015.
Krukowski J., Relacje między Kościołem powszechnym a Kościołami partykularnymi w nauczaniu i ustawodawstwie Jana Pawła II, „Roczniki Nauk Prawnych” XVII (2007), 1, s. 107–119.
Majewski J., Ecclesia „in” et „ex” ecclesiis: teologiczna debata między Walterem Kasperem i Josephem Ratzingerem o relację między Kościołem powszechnym i Kościołem lokalnym, „Forum Teologiczne” 8 (2007), s. 31–44.
McDonnell K., The Ratzinger/Kasper Debate: The Universal Church And Local Churches, „Theological Studies” 63 (2002), s. 227–250.
Międzydykasterialna instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów „Ecclesiae de mysterio”, w: Prawo sakramentów. Wybór źródeł Kościoła łacińskiego, red. E. Szczot, S. Kwiatkowski, W. Lech, Lublin 2017.
Możejko J., Komunia święta i jej wspólnototwórczy wymiar w życiu Kościoła, „Seminare” 36 (2015), 1, s. 105–115.
Napiórkowski S.C., Poziomy wspólnoty eklezjologii „communio” w dokumentach Magisterium Kościoła, „Zeszyty Historyczno-Teologiczne” 12 (2006), s. 117–132.
Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, w: Mszał Rzymski dla diecezji polskich, Poznań 1986.
Papieski Komitet Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych, „Eucharystia: komunia z Chrystusem oraz między nami”. Teologiczne i pastoralne refleksje przygotowawcze do 50. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, Dublin 2012.
Porosło K., Teologia „communio” według kard. Josepha Ratzingera (Benedykta XVI) i pytanie o urzędy/posługi w polskim duszpasterstwie parafialnym, „Roczniki Teologiczne” LXII (2015), 8, s. 131–143.
Proniewski A., Józefa Ratzingera recepcja Soboru Watykańskiego II, „Rocznik Teologii Katolickiej” XII (2013), 1, s. 131–143.
Ratzinger J., Kościół. Pielgrzymująca wspólnota wiary, Kraków 2005.
Ratzinger J., Kościół. Wspólnota w drodze, Kielce 2009.
Słomka J., Historia duchowości. Czas ojców Kościoła, Katowice 2017.
Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
Szymik J., Kościół w sercu Boga. Wybrane wątki J. Ratzingera/Benedykta XVI eklezjologii „communio”, „Studia Gnesnensia” XXVII (2013), s. 59–80.
Wielebski T., Diecezjalne i parafialne struktury komunijne w Polsce, „Teologia Praktyczna” 13 (2012), s. 53–69.
Zuberbier A., [hasło] Wspólnota, w: Słownik teologiczny, Katowice 1998.
Żurowski M., Kościół partykularny jednostką podstawowo-twórczą we wspólnocie wspólnot, „Prawo Kanoniczne” 22 (1979), 1–2, s. 25–32.
Benedykt XVI, Posynodalna adhortacja apostolska „Sacramentum caritatis”, Kraków 2007.
Biela B., Koinonia, w: Encyklopedia katolicka, Lublin 2002, s. 302.
Biela B., Struktura eklezjalnej wspólnoty we współczesnym nauczaniu Kościoła, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 44 (2011), 2, s. 529–546.
Blachnicki F., Istotne cechy ruchu eklezjalnego, w: Charyzmat Światło-Życie. Teksty podstawowe, Lublin 1996.
Blachnicki F., Teologia pastoralna ogólna, cz. 2: Eklezjologiczna dedukcja teologii pastoralnej, Lublin 1971.
Communio w chrześcijańskiej refleksji o Kościele, ed. A. Czaja, M. Marczewski, Lublin 2004.
Czaja A., Benedykta XVI wizja Kościoła jako komunii, „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 13 (2008), s. 47–58.
Czaja A., Eklezjologia jedności – perspektywa rzymskokatolicka, „Roczniki Teologii Ekumenicznej” 57 (2010), 2, s. 5–20.
Czaja A., Traktat o Kościele, w: Dogmatyka, t. II, Warszawa 2006.
Franciszek, Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium” o głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie, Kraków 2013.
Glemp J., Problem identyfikacji Kościoła lokalnego i partykularnego, „Prawo Kanoniczne” 21 (1978), 3–4, s. 23–39.
Jagodziński M., Eklezjalne kształty komunii, Radom 2012.
Jagodziński M., „Communio” dzięki komunikacji. Teologiczny wymiar teorii komunikatywnego działania w eklezjologii Medarda Kehla SJ, Radom 2002.
Jagodziński M., Komunijna wizja Kościoła według Medarda Kehla SJ, Kraków 2009.
Jagodziński M., Trynitarne podstawy Kościoła jako komunii, „Studia Theologica Varsaviensia” 42 (2004), 1, s. 51–79.
Jan Paweł II, List apostolski „Novo millenio inneunte”, Poznań 2001.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska „Christifideles laici”. O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie, Wrocław 2017.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska „Pastores gregis” o biskupie słudze Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata, Kraków 2003.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska „Pastores dabo vobis” o formacji kapłanów we współczesnym świecie, Wrocław 1995.
Kasper W., Relacja między Kościołem powszechnym a Kościołem lokalnym. Przyjacielska polemika z krytyką kard. Josepha Ratzingera, „Przegląd Powszechny” 10 (2001), s. 25–39.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
Kodeks prawa kanonicznego, Poznań 2008.
Komisja Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski, W komunii z Bogiem. Kościół domem i szkołą komunii. Program duszpasterski Kościoła w Polsce na lata 2010–2013, Poznań 2010.
Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów Kościoła katolickiego o niektórych aspektach Kościoła pojętego jako komunia „Communionis notio”, Rzym 1992.
Kościół kierowany przez Słowo Boże sprawuje tajemnice Chrystusa dla zbawienia świata: Nadzwyczajny Synod Biskupów 1985 (Relatio finalis), Wrocław 1986.
Kościół lokalny w Kościele Chrystusa, red. R. Kantor, Kraków 2015.
Krukowski J., Relacje między Kościołem powszechnym a Kościołami partykularnymi w nauczaniu i ustawodawstwie Jana Pawła II, „Roczniki Nauk Prawnych” XVII (2007), 1, s. 107–119.
Majewski J., Ecclesia „in” et „ex” ecclesiis: teologiczna debata między Walterem Kasperem i Josephem Ratzingerem o relację między Kościołem powszechnym i Kościołem lokalnym, „Forum Teologiczne” 8 (2007), s. 31–44.
McDonnell K., The Ratzinger/Kasper Debate: The Universal Church And Local Churches, „Theological Studies” 63 (2002), s. 227–250.
Międzydykasterialna instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów „Ecclesiae de mysterio”, w: Prawo sakramentów. Wybór źródeł Kościoła łacińskiego, red. E. Szczot, S. Kwiatkowski, W. Lech, Lublin 2017.
Możejko J., Komunia święta i jej wspólnototwórczy wymiar w życiu Kościoła, „Seminare” 36 (2015), 1, s. 105–115.
Napiórkowski S.C., Poziomy wspólnoty eklezjologii „communio” w dokumentach Magisterium Kościoła, „Zeszyty Historyczno-Teologiczne” 12 (2006), s. 117–132.
Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, w: Mszał Rzymski dla diecezji polskich, Poznań 1986.
Papieski Komitet Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych, „Eucharystia: komunia z Chrystusem oraz między nami”. Teologiczne i pastoralne refleksje przygotowawcze do 50. Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego, Dublin 2012.
Porosło K., Teologia „communio” według kard. Josepha Ratzingera (Benedykta XVI) i pytanie o urzędy/posługi w polskim duszpasterstwie parafialnym, „Roczniki Teologiczne” LXII (2015), 8, s. 131–143.
Proniewski A., Józefa Ratzingera recepcja Soboru Watykańskiego II, „Rocznik Teologii Katolickiej” XII (2013), 1, s. 131–143.
Ratzinger J., Kościół. Pielgrzymująca wspólnota wiary, Kraków 2005.
Ratzinger J., Kościół. Wspólnota w drodze, Kielce 2009.
Słomka J., Historia duchowości. Czas ojców Kościoła, Katowice 2017.
Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
Szymik J., Kościół w sercu Boga. Wybrane wątki J. Ratzingera/Benedykta XVI eklezjologii „communio”, „Studia Gnesnensia” XXVII (2013), s. 59–80.
Wielebski T., Diecezjalne i parafialne struktury komunijne w Polsce, „Teologia Praktyczna” 13 (2012), s. 53–69.
Zuberbier A., [hasło] Wspólnota, w: Słownik teologiczny, Katowice 1998.
Żurowski M., Kościół partykularny jednostką podstawowo-twórczą we wspólnocie wspólnot, „Prawo Kanoniczne” 22 (1979), 1–2, s. 25–32.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
