Główne tezy teologii muzyki Josepha Ratzingera/Benedykta XVI

Tomasz Samulnik




Abstrakt

Joseph Ratzinger w swojej myśli teologiczno-liturgicznej podejmuje próbę poszukiwania równowagi między wyrażoną w sprawowanej liturgii wiarą a sztuką, do której zalicza się muzyka. Pragnie tak zintegrować tę rzeczywistość, aby przede wszystkim zwrócić uwagę na prymat Boga, któremu człowiek – uczestnik sprawowanego kultu – winien jest cześć i chwałę. Sztuka, w tym muzyka, jak twierdzi bawarski teolog, stanowią wewnętrzny wymóg samego chrześcijaństwa (są z chrześcijaństwem organicznie, nierozerwalnie złączone). Wszelka twórczość muzyczna, która pragnie służyć sprawie kultu, powinna czerpać swoją inspirację właśnie z liturgii. W tak rozumianej teologii muzyki zawiera się także jej egzystencjalne zakorzenienie wyrażone w starożytnej maksymie: lex orandi – lex credendi – lex vivendi. Owo lex vivendi (czyli życie chrześcijanina zgodne z wiarą wyrażającą się w modlitwie) jest w myśli J. Ratzingera niczym innym jak prawem naśladowania Jezusa Chrystusa. W niniejszym artykule przedstawiono główne tezy teologii muzyki Josepha Ratzingera/ papieża Benedykta XVI: jej biblijne i patrystyczne źródła oraz teologiczno-systematyczne (chrystologiczne, pneumatologiczne, eschatologiczne) podstawy. W ostatniej części opisano wypływające z podjętej refleksji konsekwencje i wskazówki natury teologiczno-estetycznej, liturgicznej i pastoralnej.

Słowa kluczowe:

Joseph Ratzinger, Benedykt XVI, muzyka, liturgia, wiara, piękno

Augustyn z Hippony, Objaśnienia Psalmów, tłum. J. Sulowski, oprac. E. Stanula, Warszawa 1986 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, t. XXXVII–XLII).
Balthasar H.U. von, Rozwój idei muzycznej, w: Pisma wybrane, t. II, tłum. M.
Urban, D. Jankowska, Kraków 2007.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska „Sacramentum caritatis” (2007), wyd. pol. Poznań 2007.
Benedykt XVI, Kościół ma być wizerunkiem Bożego piękna, „L’Osservatore Romano” 32 (2011), nr 1, s. 34.
Benedykt XVI, Ojcowie Kościoła. Od Klemensa Rzymskiego do Augustyna, przekład i opracowanie redakcyjne za polską edycją L’Osservatore Romano, Poznań 2008.
Guardini R., O duchu liturgii, tłum. M. Wolicki, Kraków 1996.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
Nuovo Dizionario di Liturgia, red. D. Sartore, A.M. Triacca, Roma 1984.
Ratzinger J., Duch liturgii, tłum. E. Piecul, Poznań 2002.
Ratzinger J., Nowa pieśń dla Pana, tłum. J. Zychowicz, Kraków 2005.
Ratzinger J., Opera omnia, t. XI: Teologia liturgii, tłum. W. Szymona, Lublin 2012.
Ratzinger J., Sakrament i misterium. Teologia liturgii, tłum. A. Głos, Kraków 2011.
Ratzinger J., Szukajcie tego, co w górze, tłum. M. Rodkiewicz, Kraków 2007.
Ratzinger J., Śpiewajcie Panu pieśń nową. Kazanie na dzień św. Cecylii, tłum. J. Merecki, w: Muzyka w służbie Bogu i człowiekowi. Materiały I Diecezjalnego Kongresu Muzyki Liturgicznej, Gliwice, 14–16.10.2005 oraz wykłady formacyjne dla muzyków kościelnych, red. F. Koenig, Gliwice 2006 (Studia i Materiały Diecezji Gliwickiej, t. 1).
Ratzinger J., W drodze do Jezusa Chrystusa, tłum. J. Merecki, Kraków 2005.
Seewald P., Benedykt XVI. Portret z bliska, tłum. G. Popek, Kraków 2006.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium” (1964), wyd. pol. Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
Sobór Watykański II, Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum concilium” (1963), wyd. pol. Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
Szymik J., Theologia benedicta, t. I, Katowice 2012.
Szymik J., Theologia benedicta, t. II, Katowice 2014.
Pobierz

Opublikowane
2020-03-24



Tomasz Samulnik 



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.