"Świat to ciało Boga". Granice metafory z punktu widzenia doktryny katolickiej
Abstrakt
„Świat to ciało Boga” jest metaforą rozwijaną na gruncie teologii feministycznej. Niniejszy tekst stara się zbadać tę metaforę przez pryzmat nauczania Kościoła katolickiego. W tym celu mierzy się z pytaniem o właściwe rozumienie relacji pomiędzy Bogiem a światem, rozumienie Wcielenia, natury człowieka. Artykuł próbuje również ukazać założenia, na jakich budowana jest metafora „świat to ciało Boga” oraz nazwać błędy, do jakich może prowadzić, nie zapominając przy tym o jej pozytywnych stronach.
Słowa kluczowe:
ciało Boga, panenteizm, teologia feministycznaBibliografia
Adamiak E., Macierzyństwo Boga i Maryi w teologii feministycznej, „Salvatoris Mater” 1999, nr 1.
Adamiak E., Macierzyństwo w Bogu, „Studia Bobolanum” 2004, nr 1.
Adiprasetya J., Following Jesus the Clown, „Theology Today January” 2013, vol. 69, no. 4.
Augustyn, Wyznania, Warszawa 1987.
Bardski K., Bóg jako sprawiedliwy sędzia w symbolicznej ikonosferze biblijnej starożytności chrześcijańskiej i średniowiecza, „Verbum Vitae” 2014, nr 26.
Case-Winters A., Toward a Theology of Nature: Preliminary Intuitions, „Religiologiques” 1995, no 11.
Czaja A., Traktat o Kościele, w: Dogmatyka, t. 2, Warszawa 2006.
Dziadkowiec J., Racjonalność Boga w teologii procesu. Przyczynek do relacji nauka–wiara, „Racjonalia” 2011, nr 1.
Franciszek, Encyklika „Laudato si”, 2015.
Gawecki B. J., Filozofia rozwoju. Zarys stanowiska filozoficznego, Warszawa 1967.
Gomola A., Bóg kobiet. Studium językoznawczo-teologiczne, Tarnów 2010.
Hough A.M., God is Not „green”: A Re-examination of Eco-theology, Leominster 1997.
Isherwood L., McEwan D., Introducing feminist theology, Sheffield 2001.
Janzten G., God’s World, God’s Body, Philadelphia 1984.
Jantzen G., Feminism in the philosophy of religion, w: Companion Encyclopedia of Theology, eds. P. Byrne, L. Houlden, London–New York 1995.
Katechizm Kościoła katolickiego, 1992.
Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Dominus Iesus”. O jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła, 2000.
Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów o niektórych zagadnieniach dotyczących, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/kongregacje/kdwiary/zbior/t_1_35.html [dostęp: 3 II 2016].
Levine M.P., Pantheism, Etics and Ecology, „Enviromental Values” 1994, no 2.
Linzey A., Teologia zwierząt, Kraków 2010.
Maliszewska A., Pierwsza Osoba Trójcy Świętej w teologii Elizabeth A. Johnson. Analiza „She Who Is...” na tle tendencji teologii feministycznej, „Teologia w Polsce” 5 (2011), nr 1.
Maliszewska A., Krytyka twórczości teologicznej Elizabeth A. Johnson przez Konferencję Episkopatu Stanów Zjednoczonych. Studium przypadku, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 2015, t. 48, nr 1.
McFague S., The Ethic of God as Mother, Lover and Friend, w: A. Loades, Feminist Theology: A Reader, Louisville–London 1990.
McFague S., The Body of God, Minneapolis 1993.
McFague S., Super, Natural Christians: How We Should Love Nature, Minneapolis 1997.
McFague S., Life Abundant: Rethinking Ecology and Economy for a Planet in Peril, Minneapolis 2001.
McFague S., The World as God’s Body, „Concilium” 2002, nr 2: The Body and Religion, eds. R. Ammicht-Quinn, E. Tamez. McFague S., Is God In Charge? Creation and Providence, w: In Essentials of Christian Theology, ed. W. C. Placher, Louisville 2003.
McFague S., The Scope of the Body: The Cosmic Christ, w: This Sacred Earth: Religion, Nature, Environment, ed. R. S. Gottlieb, New York–London 2004.
McFague S., A New Climate for Theology: God, World, and Global Warming, Minneapolis 2008.
Pius XII, Encyklika „Mystici corporis Christi”, 1943.
Rahner K., Podstawowy wykład wiary, Warszawa 1987.
Ross S.A., The Physical and Social Context for Feminist Theology and Spirituality, w: Feminist Theology: Review of Literature, „Theological Studies” 1995, vol. 56.
Ruether R.R., Gaia & God: An Ecofeminist Theology of Earth Healing, San Francisco 1992.
Sobór Laterański IV, Konstytucja „O błędzie opata Joachima” 2,7, w: Dokumenty Soborów Powszechnych, t. 2, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2004.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, 1964.
Strzelczyk G., O cierpieniu Boga. Głos w dyskusji, w: W poszukiwaniu sensu cierpienia. Dialog interdyscyplinarny, red. A. Bartoszek, Katowice 2006.
Volf M., After Our Likeness: The Church as the Image of the Trinity, Grand Rapids 1998.
Wojtysiak J., Panenteizm. W związku z poglądami Józefa Życińskiego, Charlesa Hartshorne’a i innych przedstawicieli „zwrotu panenteistycznego”,„Roczniki Filozoficzne” 2012, t. 60, nr 4.
Woźniak R., Przyszłość, teologia, społeczeństwo, Kraków 2007.
[b.a.] Process Theism, w: Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/process-theism/ [dostęp: 8 IV 2016].
Adamiak E., Macierzyństwo w Bogu, „Studia Bobolanum” 2004, nr 1.
Adiprasetya J., Following Jesus the Clown, „Theology Today January” 2013, vol. 69, no. 4.
Augustyn, Wyznania, Warszawa 1987.
Bardski K., Bóg jako sprawiedliwy sędzia w symbolicznej ikonosferze biblijnej starożytności chrześcijańskiej i średniowiecza, „Verbum Vitae” 2014, nr 26.
Case-Winters A., Toward a Theology of Nature: Preliminary Intuitions, „Religiologiques” 1995, no 11.
Czaja A., Traktat o Kościele, w: Dogmatyka, t. 2, Warszawa 2006.
Dziadkowiec J., Racjonalność Boga w teologii procesu. Przyczynek do relacji nauka–wiara, „Racjonalia” 2011, nr 1.
Franciszek, Encyklika „Laudato si”, 2015.
Gawecki B. J., Filozofia rozwoju. Zarys stanowiska filozoficznego, Warszawa 1967.
Gomola A., Bóg kobiet. Studium językoznawczo-teologiczne, Tarnów 2010.
Hough A.M., God is Not „green”: A Re-examination of Eco-theology, Leominster 1997.
Isherwood L., McEwan D., Introducing feminist theology, Sheffield 2001.
Janzten G., God’s World, God’s Body, Philadelphia 1984.
Jantzen G., Feminism in the philosophy of religion, w: Companion Encyclopedia of Theology, eds. P. Byrne, L. Houlden, London–New York 1995.
Katechizm Kościoła katolickiego, 1992.
Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja „Dominus Iesus”. O jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła, 2000.
Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów o niektórych zagadnieniach dotyczących, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WR/kongregacje/kdwiary/zbior/t_1_35.html [dostęp: 3 II 2016].
Levine M.P., Pantheism, Etics and Ecology, „Enviromental Values” 1994, no 2.
Linzey A., Teologia zwierząt, Kraków 2010.
Maliszewska A., Pierwsza Osoba Trójcy Świętej w teologii Elizabeth A. Johnson. Analiza „She Who Is...” na tle tendencji teologii feministycznej, „Teologia w Polsce” 5 (2011), nr 1.
Maliszewska A., Krytyka twórczości teologicznej Elizabeth A. Johnson przez Konferencję Episkopatu Stanów Zjednoczonych. Studium przypadku, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 2015, t. 48, nr 1.
McFague S., The Ethic of God as Mother, Lover and Friend, w: A. Loades, Feminist Theology: A Reader, Louisville–London 1990.
McFague S., The Body of God, Minneapolis 1993.
McFague S., Super, Natural Christians: How We Should Love Nature, Minneapolis 1997.
McFague S., Life Abundant: Rethinking Ecology and Economy for a Planet in Peril, Minneapolis 2001.
McFague S., The World as God’s Body, „Concilium” 2002, nr 2: The Body and Religion, eds. R. Ammicht-Quinn, E. Tamez. McFague S., Is God In Charge? Creation and Providence, w: In Essentials of Christian Theology, ed. W. C. Placher, Louisville 2003.
McFague S., The Scope of the Body: The Cosmic Christ, w: This Sacred Earth: Religion, Nature, Environment, ed. R. S. Gottlieb, New York–London 2004.
McFague S., A New Climate for Theology: God, World, and Global Warming, Minneapolis 2008.
Pius XII, Encyklika „Mystici corporis Christi”, 1943.
Rahner K., Podstawowy wykład wiary, Warszawa 1987.
Ross S.A., The Physical and Social Context for Feminist Theology and Spirituality, w: Feminist Theology: Review of Literature, „Theological Studies” 1995, vol. 56.
Ruether R.R., Gaia & God: An Ecofeminist Theology of Earth Healing, San Francisco 1992.
Sobór Laterański IV, Konstytucja „O błędzie opata Joachima” 2,7, w: Dokumenty Soborów Powszechnych, t. 2, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2004.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, 1964.
Strzelczyk G., O cierpieniu Boga. Głos w dyskusji, w: W poszukiwaniu sensu cierpienia. Dialog interdyscyplinarny, red. A. Bartoszek, Katowice 2006.
Volf M., After Our Likeness: The Church as the Image of the Trinity, Grand Rapids 1998.
Wojtysiak J., Panenteizm. W związku z poglądami Józefa Życińskiego, Charlesa Hartshorne’a i innych przedstawicieli „zwrotu panenteistycznego”,„Roczniki Filozoficzne” 2012, t. 60, nr 4.
Woźniak R., Przyszłość, teologia, społeczeństwo, Kraków 2007.
[b.a.] Process Theism, w: Stanford Encyclopedia of Philosophy, http://plato.stanford.edu/entries/process-theism/ [dostęp: 8 IV 2016].
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
