Objawienie w ujęciu radykalnej ortodoksji

Sławomir Zatwardnicki

Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu , Polska
https://orcid.org/0000-0001-7597-6604


Abstrakt

Rozległemu zakresowi zainteresowań teologicznych radykalnej ortodoksji odpowiada szerokie rozumienie objawienia. W artykule zaprezentowano, jakim ujęciom sprzeciwiają się, a jakie interpretacje objawienia proponują zwolennicy ruchu. Podążając za Tomaszem z Akwinu, reprezentanci radykalnej ortodoksji przyjmują, że objawienie jest wydarzeniem, w którym łączą się oświecenie intelektu, interpretacja rzeczywistości w tym świetle oraz wewnętrzna przemiana duszy. Taki punkt widzenia wiąże się z odrzuceniem nowożytnej koncepcji objawienia (dziedzictwo Suáreza). Zdaniem reprezentantów radykalnej ortodoksji powrót do patrystyki i średniowiecza, zwłaszcza do metafizyki partycypacji, ma pozwolić na przekroczenie dualizmów wiary i rozumu oraz natury i łaski. Henriego de Lubaca paradoks surnaturel zostaje rozciągnięty również na kwestie egzegezy Pisma Świętego oraz rozwoju doktryny. Poruszono także zagadnienie relacji teologii i filozofii. Dyskusję z poglądami liderów ruchu należy sprowadzić do metasporu dotyczącego biegunowości: jedność – rozróżnienie. W zakończeniu stanowisko radykalnej ortodoksji zostało ukazane na tle katolickiej teologii. Okazuje się, że radykalizm charakteryzujący ruch sprawia, że ortodoksyjna równowaga typowa dla katolicyzmu chwieje się w posadach.

Słowa kluczowe:

radykalna ortodoksja, John Milbank, Catherine Pickstock, Graham Ward, objawienie, egzegeza Pisma Świętego, interpretacja alegoryczna, metafizyka partycypacji, krytyka nowożytności, dualizm wiary i rozumu, surnaturel Henriego de Lubaca, radykalizm a ortodoksja, biegunowość, jedność a rozróżnienie, teologia a filozofia, fideizm Karla Bartha

Bartnicki S., Koncepcje Objawienia według Avery Dullesa, w: Objawienie Boże w interpretacji współczesnych teologów, red. B. Kochaniewicz, Poznań 2010, s. 87–100.
Benedykt XVI, Adhortacja „Verbum Domini” (30.09.2010), Watykan 2010.
Boeve L., Creating Space for Catholic Theology?: a Critical-empathetic Reading of „Theology Today”, Theological Studies 4 (2013), s. 828–855.
Bouyer L., Wprowadzenie do życia duchowego. Zarys teologii ascetycznej i mistycznej, tłum. L. Rutowska, Warszawa 2014.
Cottier G., Uświęceni w prawdzie, tłum. M. Romanek, Poznań 1996.
Dulles A., Models of Revelation, New York 1983.
Dulles A.R., Theology and Worship. The Reciprocity of Prayer and Belief, Ex auditu 8 (1992), s. 85–94.
Ferdek B., Objawienie w doktrynie kard. Josepha Ratzingera/Benedykta XVI, w: Objawienie Boże w interpretacji współczesnych teologów, red. B. Kochaniewicz, Poznań 2010, s. 169–181.
„Jakby spadła na mnie szafa z książkami”. Z Sebastianem Dudą rozmawiają Michał Bardel i Janusz Poniewierski, Znak 7–8 (2010), s. 88–103.
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 2009.
Kerr F., Katoliccy teolodzy XX wieku. Od neoscholastyki do mistyki oblubieńczej, tłum. A. Wojtasik, Kraków 2011.
Lubac de H., Surnaturel. Études historiques, Paris 1946.
Lubac de H., Słowo Boga w historii człowieka. Objawienie Boże, tłum. B. Czarnomska, Kraków 1997.
Lubac de H., Pismo Święte w Tradycji Kościoła, tłum. K. Łukowicz, Kraków 2008.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Interpretacja dogmatów (1990), tłum. J. Królikowski, w: Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969–1996, red. J. Królikowski, Kraków 2000, s. 273–302.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia dzisiaj. Perspektywy, zasady i kryteria (2012), tłum. K. Stopa, Kraków 2012.
Milbank J., The Word Made Strange. Theology, Language, Culture, Oxford 1997.
Milbank J., Intensities, Modern Theology 4 (1999), s. 445–497.
Milbank J., Knowledge. The theological Critique of Philosophy in Hamann and Jacobi, w: Radical Orthodoxy. A New Theology, red. J. Milbank, C. Pickstock, G. Ward, London–New York 2002, s. 21–37.
Milbank J., Being Reconciled. Ontology and Pardon, London 2003.
Milbank J., The Grandeur of Reason and the Perversity of Rationalism: Radical Orthodoxy’s First Decade, w: The Radical Orthodoxy Reader, red. J. Milbank, S. Oliver, New York 2009, s. 367–404.
Milbank J., On „Thomistic Kaballah”, Modern Theology 1 (2011), s. 147–185.
Milbank J., Beyond Secular Order. The Representation of Being and the Representation of the People, Oxford 2013.
Milbank J., The Suspended Middle. Henri de Lubac and the Renewed Split in Modern
Catholic Theology, Grand Rapids–Cambridge 2014.Milbank J., Oliver S., Lehmann Imfeld Z., Hampson P., Interview and Conversation with John Milbank and Simon Oliver. Radical Orthodoxy and Christian psychology I – Theological Underpinnings, Edification. The Transdisciplinary Journal of Christian Psychology 6,1 (2012), s. 60–68.
Milbank J., Pickstock C., Truth in Aquinas, London 2001.
Milbank J., Ward G., Pickstock C., Introduction. Suspending the Material: the Turn of
Radical Orthodoxy, w: Radical Orthodoxy. A New Theology, red. J. Milbank, C. Pickstock, G. Ward, London–New York 2002, s. 1–20.
Montag J., The False Legacy of Suárez, w: Radical Orthodoxy. A New Theology, red.
J. Milbank, C. Pickstock, G. Ward, London–New York 2002, s. 38–63.
O’Collins G., Revelation. Towards a Christian Interpretation of God’s Self-revelation in Jesus Christ, Oxford 2016.
Oliver S., Introducing Radical Orthodoxy: from Participation to Late Modernity, w: The Radical Orthodoxy Reader, red. J. Milbank, S. Oliver, New York 2009, s. 3–27.
Oliver S., Krótki kurs radykalnej ortodoksji, tłum. K. Kleczka, Znak 7–8 (2010), s. 21–43.
Papieska Komisja Biblijna, Interpretacja Biblii w Kościele, w: Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z komentarzem biblistów polskich, tłum. i red. R. Rubinkiewicz, Warszawa 1999, s. 25–100.
Pickstock C., After Writing. On the Liturgical Consummation of Philosophy, Oxford 1998.
Racjonalizm, w: K. Rahner, H. Vorgrimler, Mały słownik teologiczny, tłum. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa 1987, kol. 383.
Radical Orthodoxy. A New Theology, red. J. Milbank, C. Pickstock, G. Ward, London–New York 2002.
The Radical Orthodoxy Reader, red. J. Milbank, S. Oliver, New York 2009.
Ratzinger J., W drodze do Jezusa Chrystusa, tłum. J. Merecki, Kraków 2004.
Rowland T., Wiara Ratzingera. Teologia Benedykta XVI, tłum. A. Gomola, Kraków 2010.
Rowland T., Catholic Theology, London–Oxford–New York–New Delhi–Sydney 2017.
Shortt R., Radical Orthodoxy: a Conversation, w: The Radical Orthodoxy Reader, red. J. Milbank, S. Oliver, New York 2009, s. 28–48.
Simonetti M., Między dosłownością a alegorią. Przyczynek do historii egzegezy patrystycznej, tłum. T. Skibiński, Kraków 2000, s. 368.
Smith J.K.A., Introducing Radical Orthodoxy. Mapping a Post-secular Theology, Grand Rapids 2004.
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym „Dei verbum”, w: Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Nowe tłumaczenie, Poznań 2002, s. 350–363.
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, I–III, t. 1–34, London 1962–1986.
Ward G., Allegoria. Reading as a Spiritual Exercise, Modern Theology 3 (1999), s. 271–295.
Zatwardnicki S., Relacja Objawienia do Pisma Świętego według Josepha Ratzingera (Benedykta XVI), TwP 1 (2014), s. 99–118.
Zatwardnicki S., Radical Orthodoxy as „suspended middle”, Wrocławski Przegląd Teologiczny 2 (2019) [w druku].
Pobierz

Opublikowane
2020-02-27



Sławomir Zatwardnicki 
Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu https://orcid.org/0000-0001-7597-6604



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.