Miłosierdzie jako oikonomia Kościoła. Na podstawie wybranych tekstów Magisterium Ecclesiae

Agnieszka Dudek-Kowalska

Uniwersytet Śląski, Wydział Teologiczny , Polska
https://orcid.org/0000-0001-8356-1572


Abstrakt

Upływ niespełna czterdziestu lat od czasu ogłoszenia encykliki Dives in misericordia nie zdezaktualizował ogłoszonych tam tez i postulatów. Przeciwnie, wiele ze wskazanych wówczas przez Jana Pawła II zagrożeń cywilizacyjnych pogłębiło się, a na pierwszy plan wysunęła się postępująca alienacja człowieka i osłabienie więzów międzyludzkiej solidarności. Propozycja papieża, by właściwie rozumiane i uzasadnione miłosierdzie uczynić panaceum na problemy dotykające relacje międzyludzkie, jest nadal aktualna. Szczególna rola przypada tu Kościołowi. Jak stwierdził Jan Paweł II w encyklice Dives in misericordia: „Jezus Chrystus ukazał, że człowiek nie tylko doświadcza i «dostępuje» miłosierdzia Boga samego, ale także jest powołany do tego, ażeby sam «czynił» miłosierdzie drugim: «Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią» (Mt 5,7). Kościół znajduje w tych słowach wezwanie do czynu i stara się «czynić miłosierdzie»” (nr 14).

Słowa kluczowe:

miłosierdzie, oikonomia, sakramenty, wyobraźnia miłosierdzia, przebaczenie, pokuta, Kościół

Balter L., Kościół jako „sakrament” Miłosierdzia Bożego, w: W Miłosierdziu Bożym ku nowej ewangelizacji. V Kongres ku czci Miłosierdzia Bożego. 9–11 kwietnia 1999, Częstochowa – Dolina Miłosierdzia – Księża Pallotyni, Ząbki 1999, s. 17–37.
Balter L., Kościół jako sakrament Bożego miłosierdzia, Kolekcja Communio 15, red. L. Balter, S. Dusza, A. Piętka, Poznań 2003, s. 151–173.
Benedykt XVI, Encyklika „Deus caritas est” (25.12.2005).
Benedykt XVI, Eucharystia musi być centrum waszego życia. 21 sierpnia. Msza św. na zakończenie Światowego Dnia Młodzieży, L’Osservatore Romano [wyd. polskie] 26,10 (2005), s. 26–28.Benedykt XVI, Orędzie na Wielki Post 2006, https://opoka.org.pl/biblioteka/ W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/wpost2006kep_29092005.html (dostęp: 15.04.2019).
Brzozowski M., Kościół wyznaje miłosierdzie Boga i głosi je, w: Jan Paweł II. Dives in misericordia. Tekst i komentarze, red. S. Nagy, Lublin 1983, s. 183–188.
Czego nie wiemy o miłosierdziu? Z ks. Tomaszem Węcławskim rozmawia Łukasz Tischner, Znak 54,3 (2003), s. 36–49.
Eucharystia sakrament nowego życia. Oficjalny dokument Papieskiego Komitetu Obchodów Wielkiego Jubileuszu roku 2000, red. Komisja Teologiczno-Historyczna Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, Katowice 2000.
Franciszek, Bulla „Misericordiae vultus” (13.04.2015).
Góźdź K., Teologia Bożego miłosierdzia, w: Dogmatyka w perspektywie Bożego miłosierdzia, red. K. Góźdź, K. Guzowski, Lublin 2010, s. 287–302.
Greniuk F., Miłosierdzie Boże w sakramencie pojednania, w: Jan Paweł II. Dives in misericordia. Tekst i komentarze, red. S. Nagy, Lublin 1983, s. 189–204.
Jan Paweł II, Jesteście na wagę złota. Słowa Jana Pawła II przed katedrą, Częstochowa 6 czerwca 1979 r., Chrześcijanin w Świecie 11,8 (1979), s. 134–135.
Jan Paweł II, Pochylać się nad cierpiącym człowiekiem. Anioł Pański, 24 sierpnia 1980 r., w: Krzyż znakiem naszej wiary i nadziei. Jan Paweł II o cierpieniu Chrystusa i człowieka. 1978 – szesnasty października – 1986, red. W. Murawiec, M. Rudyk, Kalwaria Zebrzydowska 1986, s. 237.
Jan Paweł II, Encyklika „Dives in misericordia” (30.11.1980).
Jan Paweł II, Solidarność z Chrystusem cierpiącym. Przemówienie do Kolegium Kardynałów
Kurii Rzymskiej z dnia 23 grudnia 1982 r., w: Krzyż znakiem naszej wiary i nadziei. Jan Paweł II o cierpieniu Chrystusa i człowieka. 1978 – szesnasty października – 1986, red. W. Murawiec, M. Rudyk, Kalwaria Zebrzydowska 1986, s. 172.
Jan Paweł II, Bulla „Aperite portas Redemptori” (6.01.1983).
Jan Paweł II, Cierpienie nie jest nigdy bezużyteczne. Homilia z dnia 3 września 1983 r. ze szpitala Villa Albani, L’Osservatore Romano [wyd. polskie] 4,9 (1983), s. 27.
Jan Paweł II, Adhortacja „Reconciliatio et paenitentia” (29.10.1983).
Jan Paweł II, List apostolski „Salvifici doloris” (11.02.1984).
Jan Paweł II, Encyklika „Dominum et vivificantem” (18.05.1986).
Jan Paweł II, Przebacz a zaznasz pokoju. Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1997, w: Ojciec Święty Jan Paweł II. O przebaczeniu i pojednaniu, Kraków 2000, s. 16–28.
Jan Paweł II, Bulla „Incarnationis mysterium” (29.11.1998).
Jan Paweł II, Kontemplujmy przykład Jezusa – Boskiego Samarytanina. Orędzie na VIII Światowy Dzień Chorego 2000 r., (6.08.1999), https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/ przemowienia/chory2000_06081999.html (dostęp: 30.12.2019).
Jan Paweł II, Sakrament spowiedzi darem miłosierdzia Bożego. Przesłanie papieskie do kard. Williama Wakefielda Bauma, L’Osservatore Romano [wyd. polskie] 21,6 (2000), s. 5–7.Jan Paweł II, List apostolski „Novo millennio ineunte” (6.01.2001).
Jan Paweł II, List do kapłanów na Wielki Czwartek roku 2001.
Jan Paweł II, List do kapłanów na Wielki Czwartek roku 2002.
Jan Paweł II, Encyklika „Ecclesia de Eucharistia” (17.04.2003).
Kowalczyk M., Sakramentologia, w: Dogmatyka w perspektywie Bożego miłosierdzia, red. K. Góźdź, K. Guzowski, Lublin 2010, s. 199–222.
Krakowiak C., Miłosierdzie Boże w liturgii sakramentu pojednania, w: Jan Paweł II. Dives in misericordia. Tekst i komentarze, red. S. Nagy, Lublin 1983, s. 205–214.
Lekan J., Przebaczenie w optyce miłosierdzia, Teologia w Polsce 10,2 (2016), s. 59–77.
Mojek S., Miłosierdzie Boże w sprawowaniu sakramentu pojednania, w: Miłosierdzie w postawie ludzkiej, red. W. Słomka, Lublin 1989, s. 129–134.
Nowak J., Podstawy „wyobraźni miłosierdzia” w nauczaniu Ojca Świętego Jana Pawła II, Ruch Biblijny i Liturgiczny 2 (2006), s. 125–137.
Obrzędy sakramentu pokuty, 2.12.1973.
Padewski S., Droga Kościoła – drogą miłosierdzia, w: Tajemnica Bożego miłosierdzia w charyzmacie mariańskim, red. J. Kumala, Licheń 2004, s. 93–112.
Paweł VI, Encyklika „Mysterium fidei” (3.09.1965).
Paweł VI, Adhortacja „Paterna cum benevolentia” (8.12.1974).
Paweł VI, Przemówienie na zakończenie Roku Świętego (25 grudnia 1975 r.), Insegnamenti di Paolo VI, XIII (1975), s. 1568.
Płużek Z., Miłosierdzie w postawie ludzkiej w interpretacji psychologicznej, w: Miłosierdzie w postawie ludzkiej, red. W. Słomka, Lublin 1989, s. 249–254.
Ryczan K., Miłość-miłosierdzie w życiu społecznym, w: Jan Paweł II. Dives in misericordia.
Tekst i komentarze, red. S. Nagy, Lublin 1983, s. 223–234.
Salij J., Kościół owocem Bożego miłosierdzia, w: Tajemnica Bożego miłosierdzia w charyzmacie mariańskim, red. J. Kumala, Licheń 2004, s. 89.
Słomka J., Boże miłosierdzie, Gość Niedzielny 80,17 (2003), s. 9.
Sobór Watykański II, Konstytucja o Liturgii Świętej „Sacrosanctum concilium” (6.12.1963).
Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium” (21.11.1964).
Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes” (7.12.1965).
Styczeń T., Miłość a sens życia. Nad encykliką Jana Pawła II „Redemptor hominis”, w: Jan Paweł II. „Redemptor hominis”. Tekst i komentarze, red. Z.J. Zdybicka, Lublin 1982, s. 89–110.
Szafrański A.L., Ku cywilizacji miłości miłosiernej, w: Miłosierdzie w postawie ludzkiej, red. W. Słomka, Lublin 1989, s. 255–267.
Tischner J., Drogi i bezdroża miłosierdzia, Kraków 2001.
Warzeszak J., Papież Franciszek świadkiem Bożego miłosierdzia, Warszawskie Studia Teologiczne XXIX,4 (2016), s. 36–74.
Pobierz

Opublikowane
2020-02-27



Agnieszka Dudek-Kowalska 
Uniwersytet Śląski, Wydział Teologiczny https://orcid.org/0000-0001-8356-1572



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.