Heretics and heresies in the Chronicon of st. Jerome

Bazyli Degórski

Pontificia Università S. Tommaso d’Aquino a Roma , Italy


Abstract

In the translation of the Chronicon of Eusebius of Caesarea, St. Jerome firmly lists all the heretics and the heresies which – with the complicity of struggles for political power – affected Christianity, causing a sort of internal „martyrdom” for those defending faith. Donatists, Arianists, Macedonians, Anomoeans, Aetians, Audians, Photinians: none escapes the translation and judgement of the Great Dal­matian, who sometimes – impelled by the concise writing style of a chronicle – expresses his own judgement on heretics and their supporters with a single harsh qualification, failing to provide wider evaluations. The fights for the truth invested even the Synods of Rimini and Seleucia, but his concise and keen exposition of the events provides to the reader the information on the facts as well as on the political interference of many decisions, which were not prompted by religious motivations. Once again, an overview of the events presented in his Chronicon – through his „translation” and „tradition” – confirms how divisions and problems within the Church in the past centuries were caused by external motives, as well as often spoiled by the political events and took advantage of the frailty of the human nature, rather than aiming at seeking the truth.

Keywords:

St. Jerome, Eusebius of Caesarea, Ancient Church History (4th century), Heresies, patristic Theology, Donatism, Arianism, Macedonians, Council of Rimini, Council of Seleucia, Pneumatology, Aëtians and Eunomians, Audians, Photinians

Eusebius Caesariensis, Chronicon bipartitum, nunc primum ex Armeniaco textu in Latinum conversum, adnotationibus auctum, Graecis fragmentis exornatum, ed. J.B. Aucher, Venetiis 1818.

Eusebius Caesariensis, Chronicon id est Temporum Breviarium, ed. Ratdolt, Venetiis 1483.

Eusebius Caesariensis, Chronicorum libri duo, ed. A. Schoene, Berolini 1866-1875.

Eusebius Caesariensis, Werke, Bd. 5: Die Chronik, aus dem Armenischen übersetzt, hrsg. von J. Karst, GCS 20, Berlin 1911.

Eusebius Caesariensis, Werke, Bd. 7: Die Chronik des Hieronymus, hrsg. von R. Helm, 2. Aufl., GCS 47, Berlin 1956. (Crossref)

[Hieronymus], Opere di Girolamo, vol. 15: Opere storiche e agiografiche, a cura di B. Degórski, Roma 2014.

Agapius Hierapolitanus, Historia universalis, ed. B. Pirone: Agapio di Gerapoli Storia universale, introduzione, traduzione dall’arabo e note di B. Pirone, Studia Orientalia Christiana. Monographiae 21, Milano 2013.

Ammianus Marcellinus, Res gestae. Libri qui supersunt, ed. W. Seyfarth, I-II, Leipzig 1978.

Athanasius Alexandrinus, Historia arianorum ad monachos, PG 25, 695-796.

Cassiodorus, Chronica, PL 69, 1213-1247; ed. T. Mommsen, MGH Auctores Antiquissimi XI, Berolini 1894, 109-161.

Epiphanius Constantiensis, Panarion, ed. K. Holl – J. Dummer, GCS 37, Berlin 1985.

Gesta inter Liberium et Felicem episcopos, ed. O. Guenther, in: Collectio Avellana, CSEL 35/1, Pragae – Vindobonae – Lipsiae 1895, 1-4.

Hieronymus, Epistulae, pars I: Epistulae I-LXX, ed. I. Hilberg, CSEL 54, Vindobonae – Lipsiae 1910.

Hilarius Pictaviensis, Apologetica ad reprehensores libri De synodis responsa, PL 10, 545-548.

Hilarius Pictaviensis, Tractatus super Psalmos, ed. J. Doignon, SCh 515, Paris 2008; ed. J. Doignon – R. Demeulenaere, CCL 61-61A-B, Turnhout 1997-2009.

Hilarius Pictaviensis, Contra Arianos vel contra Auxentium Mediolanensem, PL 10, 609-618.

Hilarius Pictaviensis, Contra Constantium Augustum, PL 10, 578-604; ed. A. Rocher, SCh 334, Paris 1987.

Hilarius Pictaviensis, De mysteriis, ed. A.L. Feder in: Hilarius Pictaviensis, Opera, CSEL 65, Vindobonae 1916, 1-38; PLS 1, 246-270; ed. J.-P. Brisson, SCh 19bis, Paris 1967.

Hilarius Pictaviensis, De synodis seu de fide orientalium, PL 10, 471-546.

Hilarius Pictaviensis, Fragmenta historica, ed. A.L. Feder in: Hilarius Pictaviensis, Opera, CSEL 65, Vindobonae 1916, 39-193; PL 10, 627-724.

Hilarius Pictaviensis, Hymni, ed. A.L. Feder in: Hilarius Pictaviensis, Opera, CSEL 65, Vindobonae 1916, 207-223; PLS 1, 271-281.

Hilarius Pictaviensis, Commentarius in Evangelium Matthaei, PL 9, 917-1076; ed. J. Doi¬gnon, t. 1-2, SCh 254 e 258, Paris 1978-2007; ed. A.L. Feder in: Hilarius Pictaviensis, Opera, CSEL 65, Vindobonae 1916, 232 [frammenti]).

Hilarius Pictaviensis, De Trinitate, ed. P. Smulders, t. 1-3, SCh 443, 448, 462, Paris 1999-2000-2001.

Libanius, Opera, ed. R. Foehrster, I-IV, Lipsiae 1903-1908.

Philostorgius, Historia ecclesiastica, ed. J. Bidez – F. Winkelmann, GCS 21, 2. Aufl., Berlin 1972.

Prosper Aquitanus, Epitoma Chronicae, PL 51, 535-606; ed. T. Mommsen, MGH Auctores Antiquissimi IX, Berolini 1892, 385-485; continuazione, ivi, 486-499; additamenta, PLS 3, 147-148).

Rufinus Aquileiensis, Historia Ecclesiastica, PL 21, 463-540.

Socrates, Historia ecclesiastica, ed. G.Ch. Hansen, GCS NF 1, Berlin 1995.

Sozomenus, Historia ecclesiastica, ed. J. Bidez – G.Ch. Hansen, GCS 50, Berlin 1960.

Theodoretus Cyrrhenus, Historia ecclesiastica, ed. P. Canivet, t. 2: Livres III-IV, SCh 530, Paris 2009.

Victor Tunnunensis, Chronica, PL 68, 941-962; ed. T. Mommsen, MGH Auctores Antiquissimi XI, Berolini 1894, 163-206; ed. C. Cardelle de Hartmann, CCL 173A, Turnhout 2002.

Bautz F.W., Aetius, BBKL I 49-50.

Bautz F.W., Eunomius, BBKL I 1558.

Bautz F.W., Eusebius von Vercelli, BBKL I 1568-1569.

Boardman J., The Cambridge Ancient History, Cambridge 1970.

Buckley F.J., Christ and the Church according to Gregory of Elvira, Roma 1964.

Camplani A., Atanasio di Alessandria, NDPAC I 622.

Corti G., Lucifero di Cagliari. Una voce nel conflitto tra chiesa e impero alla metà del IV secolo, SPM 24, Milano 2004.

Crouzel H. – Odrobina L., Rodanio di Tolosa, NDPAC III 4573-4574.

Cuneo P.O., La legislazione di Costantino II, Costanzo II e Costante (337-361), Milano 1997.

Dalvit M., Montenses. The Ecclesiological Reflection of the Donatists Based on the Habacuc’s Prophecy, „Augustiniana” 63 (2013) 173-188.

Dassmann E., Autobiographie in Hagiographie. Beobachtungen zu den Mönchsviten und einigen Nekrologen des Hieronymus, „Anuario de Historia de la Iglesia” 8 (1999) 109-124. (Crossref)

Dattrino L., Eusebio di Vercelli, NDPAC I 1861-1862.

Dieu Trinité d’hier à demain avec Hilaire de Poitiers, Actes du congrès-colloque du Futuroscope de Poitiers (15-17 novembre 2002), ed. D. Bertrand, Paris 2010.

Everett N., Narrating the Life of Eusebius of Vercelli, in: Narrative and History in the Early Medieval West, ed. R. Balzaretti – E.M. Tyler, Turnhout 2006, 133-165. (Crossref)

Forlin Patrucco M., Costanzo II, NDPAC I 1247-1248.

Gigli G., L’ortodossia, l’arianesimo e la politica di Costanzo II, Napoli 1949.

Grisart A., La Chronique de Saint Jérôme. Le lieu et la date de sa composition, „Hélikon” 2 (1962) 248-258.

Homes Dudden F., The Life and Times of St. Ambrose, Oxford 1935.

Jones A.H.M., The Career of Flavius Philippus, „Historia” 4 (1955) 229-233.

The Prosopography of the Later Roman Empire, ed. A.H.M. Jones – J.R. Martindale – J. Morris, III, Cambridge 1992.

Jülicher A., Aetios 6, RE I/1, 70.

Jülicher A., Eusebios 27, RE VI/1, 1441-1443.

Kannengiesser Ch., Eusebio di Nicomedia, NDPAC I 1857-1860.

Keel O. – Küchler M. – Uehlinger Ch., Orte und Landschaften der Bibel. Ein Handbuch und Studien-Reiseführer zum Heiligen Land, I: Geographisch-geschichtliche Landeskunde, Göttingen 1984.

Krüger S.G., Eusebius, Bischof von Emesa (Emisa) in Phönizien, in: Realencyklopädie für protestantische Theologie und Kirche, V, Leipzig 1898, 618-619.

Laconi S., Costanzo II. Ritratto di un imperatore eretico, Roma 2004.

Leroux J.-M., Acace, évêque de Césarée de Palestine (341-365), StPatr 8 (1966) 82-85.

Lietzmann H., Hilarius 11, RE VIII/2, 1601-1604.

Mara M.G, Ambrogio di Milano, NDPAC I 229-235.

Markschies Ch., Ambrosius von Mailand und die Trinitätstheologie, Tübingen 1995.

MaroneP., Felice II antipapa, NDPAC II 1927.

McLynn N.B., Ambrose of Milan: Church and Court in a Christian Capital, The Transformation of the Classical Heritage 22, Berkeley 1994.

Mondin B., Dizionario dei Teologi, Bologna 1992.

Narvaja J.L., Teologia y piedad en la obra de Eunomio de Cízico, Roma 2003.

Neyses A., Die Baugeschichte der ehemaligen Reichsabtei St. Maximin bei Trier, I-II, Trier 2001.

Orlandi T., Audiani, NDPAC I 650.

Paredi A. – Costelloe J., Saint Ambrose: His Life and Times, Notre Dame 1964.

Pasini C., Ambrogio di Milano. Azione e pensiero di un vescovo, Cinisello Balsamo 1996.

Pintus G.M., La biografia di Lucifero di Cagliari nel “De viris illustribus” di Girolamo, in: Multas per gentes: Studi in memoria di Enzo Cadoni, a cura di Dipartimento di Scienze Umanistiche e dell’Antichità, Sassari 2000, 289-296.

Pohlsander H.A., Maximinus und Paulinus. Zwei Bischöfe im vierten Jahrhundert, „Trierer Zeitschrift” 59 (1996) 157-160.

Pollastri A., Eufronio di Antiochia, NDPAC I 1826.

Samulowitz S., Vitale di Antiochia, NDPAC III 5664-5665.

Sauget J.-M., Massimo, NDPAC II 3116-3118.

Sauser E., Lucifer, Bischof von Calaris, BBKL V 298-301.

Saxer V. – Heid S., Massimino di Treviri, NDPAC II 3116.

Saxer V. – Samulowitz S., Saturnino di Arles, NDPAC III 4768-4769.

Scorza Barcellona F., Vittore di Tunnuna, NDPAC III 5678-5679.

Simonetti M., Acacio di Cesarea, NDPAC I 36-37.

Simonetti M., Aezio di Antiochia, NDPAC I 91-92.

Simonetti M., Antiochia di Siria. II. Concili, NDPAC I 349-350.

Simonetti M., Cirillo di Gerusalemme, NDPAC I 1050-1052.

Simonetti M., Dionigi di Milano, NDPAC I 1443.

Simonetti M., Doroteo di Antiochia, NDPAC I 1508.

Simonetti M., Eudossio, NDPAC I 1823-1824.

Simonetti M., Eulalio di Antiochia, NDPAC I 1833.

Simonetti M., Eunomio di Cizico, NDPAC I 1836-1837.

Simonetti M., Eusebio di Emesa, NDPAC I 1854-1855.

Simonetti M., Eustazio di Antiochia, NDPAC I 1862-1863.

Simonetti M., Euzoio di Antiochia, NDPAC I 1876-1877.

Simonetti M., Filogonio di Antiochia, NDPAC II 1958.

Simonetti M., Fotino di Sirmio, NDPAC II 1998-1999.

Simonetti M., Gregorio di Elvira, NDPAC II 2459-2460.

Simonetti M., Giorgio il Cappadoce, NDPAC II 2170.

Simonetti M., Ilario di Poitiers, NDPAC III 2521-2528.

Simonetti M., Leonzio di Antiochia, NDPAC II 2776.

Simonetti M., Lucifero (luciferiani), NDPAC II 2935-2937.

Simonetti M., Macedonio (macedoniani), NDPAC II 2961-2962.

Simonetti M., Melezio di Antiochia, NDPAC II 3190-3191.

Simonetti M., Paolino di Tiro, NDPAC III 3832.

Simonetti M., Paolino di Treviri, NDPAC III 3832-3833.

Simonetti M., Paolo di Costantinopoli, NDPAC III 3852-3853.

Simonetti M., Pietro II di Alessandria, NDPAC III 4077-4078.

Simonetti M., Rimini (concilio), NDPAC III 4509-4511.

Simonetti M., Seleucia d’Isauria (concilio), NDPAC III 4843-4844.

Smulders P., La Doctrine trinitaire de St. Hilaire de Poitiers. Esquisse du mouvement dogmatique depuis le Concile de Nicée jusqu’au règne de Julien, Analecta Gregoriana 32, Roma 1944.

Starowieyski M., Cirillo di Gerusalemme (Pseudo), NDPAC I 1052.

Studer B., Liberio papa, NDPAC II 2822-2823.

Swift L.J. – James H.O., Constantius II on Flavius Philippus, „The American Journal of Philology” 83 (1962) 247-264. (Crossref)

Uthemann K.H., Photeinos von Sirmium, LThK VIII 267.

VaggioneR.P., Eunomius of Cyzicus and the Nicene Revolution, Oxford – New York 2000.

Dam R. Van, Becoming Christian: The Conversion of Roman Cappadocia, Philadelphia 2003.

Vasiliev A.A., The Goths in the Crimea, Cambridge MA 1936.

Voicu S.J., Macario I, NDPAC II 2953.

Williams D.H., The Anti-Arian Campaigns of Hilary of Poitiers and the “Liber contra Auxentium”, ChH 61 (1992) 7-22. (Crossref)

Williams D.H., Monarchianism and Photinus of Sirmium as the Persistent Heretical Face of the Fourth Century, HTR 99 (2006) 167-206. (Crossref)

Wolfram H., Die Goten, München 1990.

Zöckler O., Macarius, in: New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, ed. S.M. Jackson, VII, London – New York 1914, 103.


Published
2018-12-16


Degórski, B. (2018). Eretici ed eresie nel Chronicon di san Girolamo. Vox Patrum, 68, 371–398. https://doi.org/10.31743/vp.3365

Bazyli Degórski 
Pontificia Università S. Tommaso d’Aquino a Roma



License

Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.