Theodore of Mopsuestia’s hermeneutics: transformed theology in response to fourth century crises
Aryeh Kofsky
University of Haifa , IsraelSerge Ruzer
Hebrew Univeristy of Jerusalem , IsraelAbstract
Niniejsze studium ukazuje, w jaki sposób egzegeza Teodora z Mopsuestii, powstała w reakcji na główne spory teologiczne IV w., wpływała na dalszy rozwój jego chrystologii, którą odziedziczył po swoim mistrzu – Diodorze z Tarsu. Polemiczna dynamika myślenia Teodora doprowadziła go do wytworzenia obrazu Chrystusa, skupiającego się wyłącznie na Jego człowieczeństwie. Rozwój ten jest wyraźnie dostrzegalny przede wszystkim w zachowanym w języku syryjskim Komentarzu na Ewangelię według św. Jana. Niniejszy artykuł skupia się zatem na analizie tego komentarza i poszukiwaniu w nim wskazań Teodora na wyzwania czasów w których żył, zwłaszcza ówczesnych herezji (głównie arianizmu i apolinaryzmu), oraz dróg, które wiodły go do przekształcenia jego teologii, w szczególności zaś chrystologicznego myślenia, odzwierciedlonego w hermeneutycznym kontekście Komentarza.
Keywords:
Theodore of Mopsuestia, exegesis, theological disputes, christologyReferences
Arianism after Arius, ed. M.R. Barnes – D.H. Williams, Edinburgh 1993
Augustinus, De correp¬tione et gratia
Augustinus, De spiritu et littera
Augustinus, Epistula
Böhm T., Die Christologie des Arius. Dogmengeschichtliche Überlegun¬gen unter besonderer Berücksichtigung der Hellenisierungsfrage, St. Ottilien 1991
Böhm T., The Exegesis of Arius: Biblical Attitude and Systematic Formation, in: Handbook of Patristic Exegesis: The Bible in Ancient Christianity, ed. Ch. Kannengiesser, Leiden 2006, 799-828
Devreesse R., Essai sur Théodore de Mopsueste, Vatican 1948
Eusebius Caesarensis, Demonstratio Evangelica
Eusebius Caesarensis, Eclogae Propheticae
Galtier P., Theodore de Mopsueste: sa vraie pensé sur l’incarnation, RSR 45 (1957)
Gregg R.C. – Groh D.E., Early Arianism: A View of Salvation, Philadelphia 1981
Grillmeier A., Christ in Christian Tradition, From the Apostolic Age to Chalcedon (451), vol. 1, London 1975
Hanson R., The Search for the Christian Doctrine of God: The Arian Controversy 318-381, Edinburgh 1988
Irenaeus Lugdunensis, Adversus Haereses
Jansen T., Theodor von Mopsues¬tia: De incarnatione. Überlieferung und Christologie der griechischen und lateinischen Fragmente einschließlich Textausgabe, Berlin 2009
Justinus Martyr, Dialogus cum Tryphone Judaeo
Kannengiesser Ch., Arius and the Arians, „Theological Studies” 44 (1983) 456-475
Kofsky A. – Ruzer S., Theodore of Mopsues¬tia on Jews and Judaism: Mitigated Supersessionism in Christological and Hermeneutical Context, „Revue des Études Juives”
Lorenz R., Die Christusseele im Arianischen Streit. Nebst einigen Bemerkungen zur Quellenkritik des Arius und zur Glaubwürdigkeit des Athanasius, ZKG 94 (1983) 1-51
McLeod F.G., Theodore of Mopsuestia, London – New York 2009
Norris R.A., Manhood and Christ: A Study in the Christology of Theodore of Mopsuestia, Oxford 1963
Philoxenus Mabbugensis, In Prologum Iohannis
Pines S., God, Glory and Angels According to a Second-Century Theology, „Jerusalem Studies in Jewish Thought” 6 (1987) 1-14
Rondeau M.J., Le „Commentaire des Psaumes” de Diodore de Tarse et l’exégèse antique du Psaume 109/10, RHR 176 (1969) 153-188
Rondeau M.J., Les commentaires patristiques du Psautier, vol. 1, Rome 1982
Ruzer S. – Kofsky A., Syriac Idiosyncrasies: Theology and Hermeneutics in Early Syriac Literature, Leiden 2010
Schweizer E., Diodor als Exeget, ZAW 40 (1941) 33-75
Simonetti M., Giovanni 14:28 nella controversia ariana, in: Kyriakon. Festschrift Johannes Quasten, ed. P. Granfield – J.A. Jungmann, vol. 1, Münster 1970, 151-161
Simonetti M., Theodore of Mopsuestia, in: Handbook of Patristic Exegesis: The Bible in Ancient Christianity, ed. Ch. Kannengiesser, Leiden 2006, 799-828
Sullivan F.A., The Christology of Theodore of Mopsues¬tia, Rome 1956
Ter Haar Romney R.B., A Syrian in Greek Dress: The Use of Greek, Hebrew and Syriac Biblical Texts in Eusebius of Emesa’s Commentary on Genesis, Leuven 1997
Theodorus Mopsuestenus, Commentarius in Joannem, ed. J.M. Vosté, CSCO 115, Louvain 1940
Theodorus Mopsuestenus, Contra Apollinarium (fragments), ed. H.B. Swete, in: Theodori Episcopi Mopsuesteni in Epistolas B. Pauli Commentarii, vol. 2, Cambridge 1880
Theodorus Mopsuestenus, Homiliae catecheticae, ed. A. Mingana: Christian Documents in Syriac, Arabic, and Garshūni, Woodbrooke Studies 5, Cambridge 1932
Thome F., Historia contra Mythos: Die Schrifauslegung Diodor’s von Tarsus und Theodors von Mopsuestia im Widerstreit zu Kaiser Julians und Salustius’ allegorischem Mythenverständnis, Bonn 2004
Thome F., Studien zum Johanneskommentar des Theodore von Mopsuestia, Bonn 2008
Wickert U., Studien zu den Pau¬lusKommentaren Theodors von Mopsuestia als Beitrag zum Verständnis der antiochenischen The¬ologie, Berlin 1962
Williams R., The Logic of Arianism, JTS 34 (1983) 56-81
Zharopoulos D.Z., Theodore of Mopsuestia on the Bible: A Study of his Old Testament Exegesis, New York 1989
University of Haifa
Hebrew Univeristy of Jerusalem
License
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
