The Eucharist as a center of Christian celebration in the spin of the Alexandrian catechetical school
Marian Zając
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , PolandAbstract
In connection with noticed today decrease of meaning and number of participants of the Eucharistic celebration and disappearance its common and conscious experiences, author of the article in searching inspirations to solve this situation appeals to the Early Christian tradition of the Alexandrian Catechetical School of the III-V century. In this, exactly, school belief in real presence of Christ in the celebration of the Holy Eucharist and awareness of its consequences was a key value. The faced problem is figured out at the three chapters: 1. Eucharist – a celebrated mystery. 2. The Alexandrian Catechetical School in work for modern school of Eucharist (talked through multiple statements, science about Eucharist of aspect of real presence, sacrifice and fruits of experience four most famous its leaders: Clement of Alexandria, Origen of Alexandria, Athanasius of Alexandria and Cyril of Alexandria); 3. The Eucharist and catechetical mission.
Keywords:
Eucharist, Alexandrian catechetical schoolReferences
Athanasius, Ad nuper baptizatos, PG 26
Athanasius, Apologia contra Arianos
Athanasius, Epistula festalis
Athanasius, Historia Arianorum, PG 25
Bareille G., Eucharistie d’après les Pères, DThC V
Bareille G., Ojcowie Kościoła Wschodniego o Eucharystii, oprac. M. Starowieyski, Katowice – Ząbki 2005
Batiffol P., L’Eucharistie: la présence réelle et la transsubstantation, Paris 1905
Benedictus XVI, Adhortatio Apostolica postsynodalis „Sacramentum caritatis”, AAS 99 (2007) 133, tłum. pol.: Benedykt XVI, Posynodalna adhortacja apostolska „Sa¬cramentum caritatis” do biskupów do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic oraz wszyst¬kich wiernych o Eucharystii, źródle i szczycie życia i misji Kościoła, Watykan 2007
Benedictus XVI, Litterae Apostolicae „Porta fidei”, tłum. pol.: Benedykt XVI, List Apo¬stolski w formie Motu Proprio „Porta fidei” ogłaszający Rok Wiary, Tarnów 2013
Benedictus XVI, Messaggio ai partecipanti al II Congresso Mondiale dei movimenti ecclesia¬li e delle nuove communità, AAS 98 (2006), tłum. pol.: Benedykt XVI, Przesłanie do uczestników II Światowego Kongresu Ruchów Kościelnych i Nowych Wspólnot, OsRomPol 2006, nr 6(285)
Betz J., Die Eucharistie in der Zeit der griechischen Väter, Bd. I/1, Freiburg 1955
Bouyer L., Eucharist, theology and spirituality of the Eucharistic Prayer. Notre Dame, Indiana, 1968
Camelot Th., L’Eucharistie dans l’École d’Alexandrie, „Divinitas” 1 (1957) 71-92
Clemens Alexandrinus, Paedagogus, GCS 12, tłum. M. Szarmach: Klemens Aleksandryjski, Wychowawca, Toruń 2012
Clemens Alexandri¬nus, Protrepticus
Clemens Alexandrinus, Stromata, GCS 17, tłum. J. Niemirska-Pliszczyń¬ska: Klemens Aleksandryjski, Kobierce, II, Warszawa 1994
Concilium Vaticanum II, Constitutio „Lumen gentium”
Concilium Vaticanum II, Constitutio „Sacrosanctum Concilium”, tłum. pol.: Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002
Cyrillus Alexandrinus, Adversus anthropo¬morphistas, PG 76
Cyrillus Alexandrinus, Adversus Nesto¬rium, PG 76
Cyrillus Alexandrinus, Anathematismi
Cyrillus Alexandrinus, Apologeticus contra Orientales, PG 77
Cyrillus Alexandrinus, De adoratione, PG 68
Cyrillus Alexandrinus, Epistula ad Calosyrium, PG 76
Cyrillus Alexandrinus, Glaphyra in Leviticum, PG 69
Cyrillus Alexandrinus, Glaphyra in Pentateuchum, PG 69
Cyrillus Alexandrinus, In Joannem, PG 74
Cyrillus Alexandrinus, In Lucam, PG 72
Cyrillus Alexandrinus, In Malachiam, PG 72
Cyrillus Alexandrinus, In Matthaeum, PG 72
Cyrillus Alexandrinus, In Sophoniam, PG 71
Cyrillus Alexandrinus, Oratio ad Arcadiam et Marinam augustas, PG 76
Drączkowski F., Eucharystia – nieustanne dziękczynienie według Klemensa Aleksandryj¬skiego, w: Eucharystia – miłość i dziękczynienie = Homo Meditans IX, red. W. Słomka – A.J. No¬wak, Lublin 1992, 43-51
Drączkowski F., Termin „eucharystia” w pismach Klemensa AleAleksandryjskiego, VoxP 7 (1987) z. 12-13
Eucharystia pierw¬szych chrześcijan. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii, red. M. Starowieyski, OŻ VII, Kraków 1987
Euchologium Serapionis
Eutychius, Sermo de sancta Eucharistia, PG 86
Franciscus Pontifex, Litterae encyclicae „Lumen fidei”, tłum. pol.: Ojciec Świety Franci¬szek, Encyklika „Lumen fidei”. O wierze do biskupów prezbiterów i diakonów do osób konsekrowa-nych i wszystkich wiernych świeckich, Kraków 2013
Gliściński J., Eucharystia w nauczaniu Ojców Kościoła, HD 56 (1987) z. 2, 88-94
Hebda E., Życie eucharystyczne w pierwszych wiekach Kościoła, „Głos Karmelu” 20 (1951) 49-55
Joannes Paulus II, Adhortatio Apostolica „Reconciliatio et poenitentia”, tłum. pol.: Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska o pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła „Reconciliatio et poenitentia”, w: Adhortacje Ojca Świętego Jana Pawła II, t. 1, Kraków 1996, 191-267
Joannes Paulus II, Litterae encyclicae „Ecclesia de Eucharistia” 51, tłum. pol.: Jan Paweł II, Encyklika o Eucharystii w życiu Kościoła „Ecclesia de Eucharistia”, Tarnów 2003
Kalinkowski S., Orygenes o Eucharystii, w: Pokarm nieśmiertelności. Eucharystia w życiu pierwszych chrześcijan, red. W. Myszor – E. Stanula, Katowice 1987
Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków 2001
Kopeć J., Eucharystia w życiu pierwszych wspólnot chrześcijańskich, „Premislia Christiana” 6 (1993-1995) 16-32
Longosz S., Cześć Eucharystii w starożytności chrześcijańskiej, w: Jezus eucharystyczny, red. M. Rusecki – M. Cisło, Lublin 1997, 61-80
Longosz S., Mistyczna Eulogia w nauczaniu Cyryla Aleksan¬dryjskiego
Longosz S., Nazwa „eucharystia”. Okres przedchrześcijański, VoxP 16 (1996) z. 30-31, 349-363
Longosz S., Polskojęzyczna biblio¬grafia o Eucharystii w Kościele starożytnym, VoxP 16 (1996) z. 30-31
Łucarz S., Inicjacja w ujęciu Klemensa Aleksandryjskiego, w: Kondycja chrześcijaństwa dzisiaj a inicjacja chrześcijaństwa starożytności, red. B. Górka, Gdańsk 2005
Mahé J., L’Eu¬charistie d’après saint Cyrille d’Alexandrie, RHE 8 (1907) 677-696
Manoir H. du, Dogme et spiritualité chez saint Cyrille d’Alexandrie, Paris 1944
Miazek J., Msza święta pierwszych chrześcijan
Michaud M., Saint Cyrille d’Alexandrie et l’Eucharistie, „Revue Internationale de Théologie” 10 (1902)
Młotek A., Eucharystia w nauce wczesnochrześ¬cijańskich pisarzy i synodów, w: Eucharystia, red. J. Krucina, Wrocław 1987
Murawski R., Historia katechezy, cz. 1: Katecheza w pierwszych wiekach, Warszawa 2011
Müller G., Lexicon Athanasianum, Berlin 1952
Origenes, Commentarius in Cantica canticorum, SCh 375, tłum. S. Kalinkowski: Oryge¬nes, Komentarz do Pieśni nad Pieśniami, Kraków 1994
Origenes, Commentarius in Joannem
Origenes, Commentarius in Matthaeum
Origenes, Contra Celsum, SCh 150, tłum. S. Kalinkowski: Orygenes, Przeciw Celsusowi, wyd. 2, Warszawa 1986
Origenes, In Exodum hom.
Origenes, In Jeremiam hom., PG 13
Origenes, In Jesu Nave hom., SCh 415
Origenes, In Leviticum hom., PG 12
Origenes, In Lucam
Origenes, In Numeros hom., PG 12
Origenes, In Ps.
Ozo¬rowski E., Nauka o Eucharystii w wypowiedziach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, AK 75 (1983) t. 101, 197-212
Pawlik W., Katechizmy w Rzeczpospolitej od XVI do XVIII wieku, Lublin 2010
Pietras H., Jedność wspólnoty kościelnej jako owoc Eucharystii w nauczaniu pierwszych Ojców, ŚSHT 19-20 (1986-1987)
Pokarm nieśmiertelności. Eucharystia w życiu pierwszych chrześcijan, red. W. Myszor – E. Stanula, Katowice 1987
Qualizza M., Inicjacja chrześcijańska, tłum. M. Stewart, Kraków 2002
Rusiecki M., Przedmiot katechezy potrydenckiej w Polsce (1566-1699), Lublin 1996
Solano J., Textos Eucaristicos primitivos, I-II, Madrid 1954
Staniek E., Wspólnotowy charakter Eucharystii według „Didache”, w: Eucharystia źródłem życia, Kraków 1987
Starowieyski M., Eucharystia pierwszych chrześcijan, OŻ VII, Kraków 1987
Struckmann A., Die Euchari¬stielehre des heiligen Cyrill von Alexandrien, Paderborn 1910
Struckmann A., Eucharistische Texte griechischer Väter aus der Zeit vor dem Konzil von Nicea, Paderborn 1926
Walednsfels H., O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele – dzisiaj, tłum. A. Paciorek, Ka¬towice 1993
Żurek A., Wczesnochrześcijańska pobożność eucharystyczna, „Currenda” 155 (2005) 331-339
Athanasius, Apologia contra Arianos
Athanasius, Epistula festalis
Athanasius, Historia Arianorum, PG 25
Bareille G., Eucharistie d’après les Pères, DThC V
Bareille G., Ojcowie Kościoła Wschodniego o Eucharystii, oprac. M. Starowieyski, Katowice – Ząbki 2005
Batiffol P., L’Eucharistie: la présence réelle et la transsubstantation, Paris 1905
Benedictus XVI, Adhortatio Apostolica postsynodalis „Sacramentum caritatis”, AAS 99 (2007) 133, tłum. pol.: Benedykt XVI, Posynodalna adhortacja apostolska „Sa¬cramentum caritatis” do biskupów do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic oraz wszyst¬kich wiernych o Eucharystii, źródle i szczycie życia i misji Kościoła, Watykan 2007
Benedictus XVI, Litterae Apostolicae „Porta fidei”, tłum. pol.: Benedykt XVI, List Apo¬stolski w formie Motu Proprio „Porta fidei” ogłaszający Rok Wiary, Tarnów 2013
Benedictus XVI, Messaggio ai partecipanti al II Congresso Mondiale dei movimenti ecclesia¬li e delle nuove communità, AAS 98 (2006), tłum. pol.: Benedykt XVI, Przesłanie do uczestników II Światowego Kongresu Ruchów Kościelnych i Nowych Wspólnot, OsRomPol 2006, nr 6(285)
Betz J., Die Eucharistie in der Zeit der griechischen Väter, Bd. I/1, Freiburg 1955
Bouyer L., Eucharist, theology and spirituality of the Eucharistic Prayer. Notre Dame, Indiana, 1968
Camelot Th., L’Eucharistie dans l’École d’Alexandrie, „Divinitas” 1 (1957) 71-92
Clemens Alexandrinus, Paedagogus, GCS 12, tłum. M. Szarmach: Klemens Aleksandryjski, Wychowawca, Toruń 2012
Clemens Alexandri¬nus, Protrepticus
Clemens Alexandrinus, Stromata, GCS 17, tłum. J. Niemirska-Pliszczyń¬ska: Klemens Aleksandryjski, Kobierce, II, Warszawa 1994
Concilium Vaticanum II, Constitutio „Lumen gentium”
Concilium Vaticanum II, Constitutio „Sacrosanctum Concilium”, tłum. pol.: Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002
Cyrillus Alexandrinus, Adversus anthropo¬morphistas, PG 76
Cyrillus Alexandrinus, Adversus Nesto¬rium, PG 76
Cyrillus Alexandrinus, Anathematismi
Cyrillus Alexandrinus, Apologeticus contra Orientales, PG 77
Cyrillus Alexandrinus, De adoratione, PG 68
Cyrillus Alexandrinus, Epistula ad Calosyrium, PG 76
Cyrillus Alexandrinus, Glaphyra in Leviticum, PG 69
Cyrillus Alexandrinus, Glaphyra in Pentateuchum, PG 69
Cyrillus Alexandrinus, In Joannem, PG 74
Cyrillus Alexandrinus, In Lucam, PG 72
Cyrillus Alexandrinus, In Malachiam, PG 72
Cyrillus Alexandrinus, In Matthaeum, PG 72
Cyrillus Alexandrinus, In Sophoniam, PG 71
Cyrillus Alexandrinus, Oratio ad Arcadiam et Marinam augustas, PG 76
Drączkowski F., Eucharystia – nieustanne dziękczynienie według Klemensa Aleksandryj¬skiego, w: Eucharystia – miłość i dziękczynienie = Homo Meditans IX, red. W. Słomka – A.J. No¬wak, Lublin 1992, 43-51
Drączkowski F., Termin „eucharystia” w pismach Klemensa AleAleksandryjskiego, VoxP 7 (1987) z. 12-13
Eucharystia pierw¬szych chrześcijan. Ojcowie Kościoła nauczają o Eucharystii, red. M. Starowieyski, OŻ VII, Kraków 1987
Euchologium Serapionis
Eutychius, Sermo de sancta Eucharistia, PG 86
Franciscus Pontifex, Litterae encyclicae „Lumen fidei”, tłum. pol.: Ojciec Świety Franci¬szek, Encyklika „Lumen fidei”. O wierze do biskupów prezbiterów i diakonów do osób konsekrowa-nych i wszystkich wiernych świeckich, Kraków 2013
Gliściński J., Eucharystia w nauczaniu Ojców Kościoła, HD 56 (1987) z. 2, 88-94
Hebda E., Życie eucharystyczne w pierwszych wiekach Kościoła, „Głos Karmelu” 20 (1951) 49-55
Joannes Paulus II, Adhortatio Apostolica „Reconciliatio et poenitentia”, tłum. pol.: Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska o pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła „Reconciliatio et poenitentia”, w: Adhortacje Ojca Świętego Jana Pawła II, t. 1, Kraków 1996, 191-267
Joannes Paulus II, Litterae encyclicae „Ecclesia de Eucharistia” 51, tłum. pol.: Jan Paweł II, Encyklika o Eucharystii w życiu Kościoła „Ecclesia de Eucharistia”, Tarnów 2003
Kalinkowski S., Orygenes o Eucharystii, w: Pokarm nieśmiertelności. Eucharystia w życiu pierwszych chrześcijan, red. W. Myszor – E. Stanula, Katowice 1987
Konferencja Episkopatu Polski, Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego w Polsce, Kraków 2001
Kopeć J., Eucharystia w życiu pierwszych wspólnot chrześcijańskich, „Premislia Christiana” 6 (1993-1995) 16-32
Longosz S., Cześć Eucharystii w starożytności chrześcijańskiej, w: Jezus eucharystyczny, red. M. Rusecki – M. Cisło, Lublin 1997, 61-80
Longosz S., Mistyczna Eulogia w nauczaniu Cyryla Aleksan¬dryjskiego
Longosz S., Nazwa „eucharystia”. Okres przedchrześcijański, VoxP 16 (1996) z. 30-31, 349-363
Longosz S., Polskojęzyczna biblio¬grafia o Eucharystii w Kościele starożytnym, VoxP 16 (1996) z. 30-31
Łucarz S., Inicjacja w ujęciu Klemensa Aleksandryjskiego, w: Kondycja chrześcijaństwa dzisiaj a inicjacja chrześcijaństwa starożytności, red. B. Górka, Gdańsk 2005
Mahé J., L’Eu¬charistie d’après saint Cyrille d’Alexandrie, RHE 8 (1907) 677-696
Manoir H. du, Dogme et spiritualité chez saint Cyrille d’Alexandrie, Paris 1944
Miazek J., Msza święta pierwszych chrześcijan
Michaud M., Saint Cyrille d’Alexandrie et l’Eucharistie, „Revue Internationale de Théologie” 10 (1902)
Młotek A., Eucharystia w nauce wczesnochrześ¬cijańskich pisarzy i synodów, w: Eucharystia, red. J. Krucina, Wrocław 1987
Murawski R., Historia katechezy, cz. 1: Katecheza w pierwszych wiekach, Warszawa 2011
Müller G., Lexicon Athanasianum, Berlin 1952
Origenes, Commentarius in Cantica canticorum, SCh 375, tłum. S. Kalinkowski: Oryge¬nes, Komentarz do Pieśni nad Pieśniami, Kraków 1994
Origenes, Commentarius in Joannem
Origenes, Commentarius in Matthaeum
Origenes, Contra Celsum, SCh 150, tłum. S. Kalinkowski: Orygenes, Przeciw Celsusowi, wyd. 2, Warszawa 1986
Origenes, In Exodum hom.
Origenes, In Jeremiam hom., PG 13
Origenes, In Jesu Nave hom., SCh 415
Origenes, In Leviticum hom., PG 12
Origenes, In Lucam
Origenes, In Numeros hom., PG 12
Origenes, In Ps.
Ozo¬rowski E., Nauka o Eucharystii w wypowiedziach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, AK 75 (1983) t. 101, 197-212
Pawlik W., Katechizmy w Rzeczpospolitej od XVI do XVIII wieku, Lublin 2010
Pietras H., Jedność wspólnoty kościelnej jako owoc Eucharystii w nauczaniu pierwszych Ojców, ŚSHT 19-20 (1986-1987)
Pokarm nieśmiertelności. Eucharystia w życiu pierwszych chrześcijan, red. W. Myszor – E. Stanula, Katowice 1987
Qualizza M., Inicjacja chrześcijańska, tłum. M. Stewart, Kraków 2002
Rusiecki M., Przedmiot katechezy potrydenckiej w Polsce (1566-1699), Lublin 1996
Solano J., Textos Eucaristicos primitivos, I-II, Madrid 1954
Staniek E., Wspólnotowy charakter Eucharystii według „Didache”, w: Eucharystia źródłem życia, Kraków 1987
Starowieyski M., Eucharystia pierwszych chrześcijan, OŻ VII, Kraków 1987
Struckmann A., Die Euchari¬stielehre des heiligen Cyrill von Alexandrien, Paderborn 1910
Struckmann A., Eucharistische Texte griechischer Väter aus der Zeit vor dem Konzil von Nicea, Paderborn 1926
Walednsfels H., O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele – dzisiaj, tłum. A. Paciorek, Ka¬towice 1993
Żurek A., Wczesnochrześcijańska pobożność eucharystyczna, „Currenda” 155 (2005) 331-339
Zając, M. (2012). Eucharystia jako centrum celebracji chrześcijańskiej w ujęciu katechetycznej szkoły aleksandryjskiej. Vox Patrum, 57, 773–792. https://doi.org/10.31743/vp.4173
Marian Zając
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
License
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
