Imperial Epiphany. Ernst H. Kantorowicz as a Scholar of Byzantine Political Theology
Robert Pawlik
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-0728-4347
Abstract
Ernst Hartwig Kantorowicz is not well known as a Byzantinist, nevertheless he has dedicated a great deal of his scholarly attention to the Byzantine East. In the 1940’s, while teaching at Berkeley University, he regularly attended conferences with lectures on Eastern topics. In1950’s, he inaugurated his lifelong collaboration with the Byzantine centre at Dumbarton Oaks. In the last years of his life, he worked on a book project which was to collect his works on byzantine political theology. The book was conceived as a „sequel” to the „King's Two Bodies”, the culmination of his research on medieval political theology in the Western world. Death prevented him from the completion of the Byzantine project, but unpublished conference lectures as well as three studies published in the journal „Dubarton Oaks Papers” allow us some insight into the Kantorowicz’s vision. In the present paper I try to reconstruct Kantorowicz’s contribution to the study of political theology, or rather „political Christology” of the Byzantine Empire.
Keywords:
Ernst H. Kantorowicz, Byzantium, political theology, political Christology, Christomimetes, prokypsisReferences
Arystotelis, Metaphysica, w: Aristotelis Metaphysica, ed. W Jaeger, Oxford 1957, tł. K. Leśniak, Arystoteles, Metafizyka, Warszawa 1984.
Arystotelis, De mundo, w: Aristotelis qui fertur libellus De Mundo, ed. W.L. Lorimer, Paris 1933, tł. A. Paciorek, Arystoteles, Meteorologika, O świecie, Warszawa 1982.
Augustinus, De civitate Dei, Corpus Christianorum, Series Latina XLVII/XIV, t. 1-2 ed. B. Dombart – A. Kalb, Turnhout 1955, tł. W. Kornatowski, Augustyn, O państwie Bożym: przeciw poganom ksiąg XXII, Warszawa 1977.
Bartyzel J., „Nie-polityczna teologia” Erika Petersona, w: Chrześcijaństwo i Europa wobec sekularyzacji. Religia w niemieckiej myśli politycznej XX wieku, red. A. Wielomski − Ł. Święcicki, Warszawa 2018, s. 93-113.
Balbuza K., Triumfator. Triumf i ideologia zwycięstwa w starożytnym Rzymie epoki cesarstwa, Poznań 2005.
Böckenförde E.-W., Teoria polityki a teologia polityczna. Uwagi na temat ich wzajemnego stosunku, tł. M. Kurkowska, „Teologia Polityczna” 3 (2005-2006) s. 301-309.
Bralewski S., Boże zwycięstwo (ἔνθεος νίκη) – „ideologia triumfu” w „Historii kościelnej” Euzebiusza z Cezarei, „Vox Patrum” 63 (2015) s. 331-351. (Crossref)
Brodka, D., „Teologia zwycięstwa” cesarzy chrześcijańskich a „Historia ecclesiastica” Rufina z Akwilei, „Meander” 54 (1999) s. 457-464.
Cantor N., The Inventing Middle Ages, New York 1991.
Hay D.M., Glory at the Right Hand. Psalm 110 in Early Christianity, Nashville − New York 1973.
Fears J., The Theology of Victory at. Rome: Approaches and Problems, ANRW 2.17.2, Berlin − New York 1981. (Crossref)
Hekloz I., Gli eredi di Costantino. Il papato, il Lateran e la propaganda visiva nel XII secolo, Roma 2000.
Filipiak M., Ps 110 – Mesjasz: król, kapłan, zwycięzca, w: Mesjasz w biblijnej historii zbawienia, red. S. Łach, Lublin 1975, s. 225-255.
Giess H., Die Darstellung der Fusswaschung Christi in der Kunstwerken des 4-12 Jahrhunderts, Roma 1962.
Gagé J., La théologie de la victoire impériale, „Revue historique” 171 (1933) s. 1-43.
Geréby G., Carl Schmitt and Erik Peterson on the Problem of Political Theology: A Footnote to Kantorowicz, w: Monotheistic Kingship: The Medieval Variants, Monotheistic Kingship: The Medieval Variants, red. J. Bak − A. Al-Azmeh, Budapest 2004, s. 31-61.
Giesey R.E., Ernst H. Kantorowicz Scholarly Triumphs and Academic Travails in Weimar Germany and the United States, „Yearbook of the Leo Baeck Institute” 30 (1985) s. 191-202. (Crossref)
Gössmann F., Scabellum pedum tuorum, „Divinitas” 11 (1967) s. 30-53.
Herrero M., On Political Theology: The Hidden Dialogue between C. Schmitt and Ernst H. Kantorowicz in The King’s Two Bodies, „History of European Ideas” 41 (2015) s. 1164-1177. (Crossref)
Jeffreys M., The Comnenian Prokypsis, „Parergon” 5 (1987) s. 38-53. (Crossref)
Kahn V., Political Theology and Fiction in The King’s Two Bodies, „Representations” 1 (2009) s. 77-101. (Crossref)
Kantorowicz E.H., The Baptism of the Apostles, „Dumbarton Oaks Papers” 9-10 (1956) s. 204-251. (Crossref)
Kantorowicz E.H., Deus per naturam, deus per gratiam, A Note on Mediaeval Political Theology, „Harvard Theological Review” 45 (1952) s. 253-77. (Crossref)
Kantorowicz E.H., Fryderyk II (1194–1250), tł. G. Smółka, Oświęcim 2015.
Kantorowicz E.H., The Fundamental Issue: Documents and Marginal Notes on the University of California Loyalty Oath, San Francisco 1950 (Wolność akademicka jako kwestia fundamentalna, tł. K. Rychter, „Kronos” 3 (2016), s. 11-32).
Kantorowicz E.H., Epiphany and Byzantine Coronation (niepublikowany wykład).
Kantorowicz E.H., „Feudalism” in the Byzantine Empire, w: Feudalism in History, red. R. Coulborn, Princeton 1956, s. 151-166.
Kantorowicz E.H., The King’s Two Bodies. A Study in Medieval Political Theology, Princeton 1957 (Dwa ciała króla. Studium z teologii politycznej średniowiecza, tł. M. Michalski, A. Krawiec, Warszawa 2007).
Kantorowicz E.H., The „King’s Advent”: And The Enigmatic Panels in the Doors of Santa Sabina, „The Art Bulletin” 4 (1944) s. 207-231. (Crossref)
Kantorowicz E.H., Laudes Regiae: A Study in Liturgical Acclamations and Medieval Ruler Worship, Berkeley − Los Angeles 1946.
Kantorowicz E.H., Mysteries of State. An Absolutist Concept and its Late. Mediaeval Origins, „Harvard Theological Review” 48 (1955) s. 65-91. (Crossref)
Kantorowicz E.H., On the Golden Marriage Belt and the Marriage Rings of the Dumbarton Oaks Collection, „Dumbarton Oaks Papers” 14 (1960) s. 2-16. (Crossref)
Kantorowicz E.H., Oriens Augusti – Lever du Roi, „Dumbarton Oaks Papers” 17 (1963) s. 119-177. (Crossref)
Kantorowicz E.H., The Problem of Medieval World Unity, „Annual Report of the American Historical Association” 3 (1944), s. 31-37.
Kantorowicz E.H., The Quinity of Winchester, „The Art Bulletin” 2 (1947) s. 73-85. (Crossref)
Kantorowicz E.H., Roman Coins and Christian Rites (niepublikowany wykład).
Kantorowicz E.H., „Synthronos Dikhi”, „American Journal of Archaeology” 57 (1953) 65-70. (Crossref)
Kantorowicz E.H., Synthronos: Throne Sharing with the Deity (niepublikowany wykład).
Kubiś A., Interpretacja pokutna Janowego opisu obmycia stóp uczniom przez Jezusa, „The Biblical Annals” 3 (2018) s. 379-420. (Crossref)
Lerner R.E., Ernst Kantorowicz: A Life, Princeton 2017. (Crossref)
Lerner R.E., Kantorowicz and Continuity, w: Ernst Kantorowicz. Erträge der Doppeltagung Institute for Advanced Study, Princeton, Johann Wolfgang Goethe-Universität, Frankfurt, red. R. Benson − J. Fried, Stuttgart 1997, s. 104-123.
Lieberg G., The Theologia Tripartita as an Intellectual Model in Antiquity, w: Essays in Memory of Karl Kerényi, red. E.C. Polomé, Washington 1984, s. 91-115.
McCormick M., Eternal Victory: Triumphal Rulership in Late Antiquity, Byzantium and the Early Medieval West, Cambridge 1990.
Macrides R., Pałac późnobizantyński i jego ceremoniał, tł. M. Biedrawa-Raczyńska, „Przegląd Nauk Historycznych” 1 (2014) s. 5-22.
Maguire H., Andre Grabar (1896-1990), „Dumbarton Oaks Papers” 95 (1991) s. xii-xv.
Maier H., Erik Peterson i problem teologii politycznej, tł. K. Marulewska, „44. Magazyn Apokaliptyczny” 8 (2016) s. 201-220.
Malkiel Y., Ernst H. Kantorowicz, „Romance Philology” 1 (1964) s. 1-15.
Malone Ch.W., Violence on Roman Imperial Coinage, „Journal of the Numismatic Association of Australia” 20 (2009-2010) s. 58-72.
Markschies C., „Sessio ad Dexteram”. Bemerkungen zu einem altchristlichen Bekenntnismotiv in der christologischen Diskussion der altkirchlichen Theologen, w: Le Trône de Dieu, red. M. Philonenko, Tübingen 1993, s. 252-317.
Mehring R., Nemo contra theologum nisi theologus ipse. Odpowiedź Carla Schmitta udzielona Erikowi Petersonowi, tł. K. Marulewska, „44. Magazyn Apokaliptyczny” 7 (2013) s. 114-132.
Meier H., Czym jest teologia polityczna? Wstępne uwagi na temat kontrowersyjnego pojęcia, tł. M. Kurkowska, „Teologia Polityczna” 1 (2003-2004) s. 177-184.
Mythen, Körper, Bilder: Ernst Kantorowicz zwischen Historismus, Emigration und Erneuerung der Geisteswissenschaften, red. L. Burkart, Göttingen 2015.
Nicoletti M., Nowe spojrzenie na polemikę: Erik Peterson – Carl Schmitt, tł. T. Myśków – K. Marulewska, „44. Magazyn Apokaliptyczny” 4 (2012) s. 44-72.
Nichtweiss B., Apokaliptyczne teorie konstytucji. Carl Schmitt w kontekście teologii Erika Petersona, tł. K. Marulewska, „44. Magazyn Apokaliptyczny” 5 (2012) s. 179-216.
Passoni dell’Acqua A., L’immagine del’calpestare dall’Antico Testamento ai Padridella Chiesa, „Anagennesis” 4 (1986) s. 63-129.
Pawlik R., Le teologie politiche medievali e le loro ripercussioni novecentesche: Ernst Kantorowicz in discussione con Carl Schmitt e Erik Peterson, w: Ernst Kantorowicz (1895-1963). Storia politica come scienza culturale, red. T. Frank − D. Rando, Pavia 2015, s. 19-43.
Peterson E., Die Einholung des Kyrios, „Zeitschrift für Systematische Theologie” 7 (1930) s. 682-702.
Peterson E., Heis Theos. Epigraphische, Formgeschichtliche und Religionsgeschichtliche Untersuchungen, zur antiken „Ein-Gott”-Akklamation, Göttingen 1926.
Peterson E., Die neueste Entwicklung der protestantischen Kirche in Deutschland, „Hochland” 31 (1933/34) s. 64-79 i 144-160 (przedruk w: E. Peterson, Theologie und Theologen, red. B. Nichtwei, Ausgewählte Schriften 9/1, Würzburg 2009, s. 610-645).
Peterson E., Der Monotheismus als politisches. Ein Beitrag zur Geschichte der politischen Theologie im Imperium Romanum, Leipzig 1935 (przedruk w: E. Peterson, Theologische Traktate, München 1951, s. 45-147; Monoteizm jako problem polityczny. Przyczynek do dziejów teologii politycznej w imperium romanum, tł. J. Duraj „Res Publica Nowa” 20 (2012) s. 39-61].
Pépin J., La „Théologie tripartite” de Varron. Essai de reconstitution et recherche des sources, „Revue des études augustiniennes” 2 (1956) s. 265-294. (Crossref)
Pietranik M., Celebracja cesarskich zwycięstw militarnych w późnym Bizancjum w świetle kroniki Jerzego Akropolitesa, „Wieki Stare i Nowe” 13 (2018) s. 33-51. (Crossref)
Post P.G.J., „Conculcabis leonem…”: Some iconographic and iconologic notes on anearly-Christian terracotta-lamp with an Anastasis-scene, „Rivista di Archeologia Cristiana” 1-2 (1982) s. 147-176.
Rebić A., Znaczenie „siedzi po prawicy ojca” w Starym Testamencie, „Communio” 7 (1987) s. 10-13.
Rodenwaldt R., Der Belgrader Kameo, „Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts” 37 (1922) s. 17-38.
Rust J., Political Theologies of the Corpus Mysticum: Schmitt, Kantorowicz, and de Lubac, w: Political Theology and Early Modernity, red. G. Hammill − J. Reinhard Lupton, Chicago 2012, s. 102-123. (Crossref)
Rüpke J., Varro’s tria genera theologiae: religious thinking in the late Republic, „Ordia Prima” 4 (2005) s. 107-129.
Scattola M., Teologia polityczna, tł. P. Borowski, Warszawa 2007.
Schmitt C., Politische Theologie – Vier Kapitel zur Lehre von der Souveränität, Berlin 1922 (Teologia polityczna. Cztery rozdziały poświęcone nauce o suwerenności, tł. M. Cichocki, w: Teologia polityczna i inne pisma, Kraków 2000, s. 33-83).
Schmitt C., Politische Theologie II. Die Legende von der Erledigung jeder politischen Theologie, Berlin 1970 (Teologia polityczna 2. Legenda o wykluczeniu wszelkiej politycznej teologii, tł. B. Baran, Warszawa 2014).
Ševčenko I., Ernst H. Kantorowicz (1895-1963) on Late Antiquity and Byzantium w: Ernst Kantorowicz. Erträge der Doppeltagung Institute for Advanced Study, Princeton, Johann Wolfgang Goethe-Universität, Frankfurt, red. R. Benson − J. Fried, Stuttgart 1997, s. 274-287.
Sureau D., Teologie polityczne XX wieku, tł. M. Grądzka-Holvoote, „Christianitas” 45-46 (2011) s. 111-140.
Weber D., Deus per naturam, deus per gratiam. Une note sur la theologie politique médiévale. Présentation, „Les Etudes philosophiques” 1 (2011) s. 105-108. (Crossref)
Wiśniewski P., Dzieje wielkoczwartkowego obrzędu „mandatum”, „Liturgia Sacra ” 1 (2004) s. 75-93.
Woźniak R.J., Ontologia trynitarna i polityka. Uwagi na marginesie debaty Erika Petersona i Carla Schmitta o politycznej teologii, w: Rozwój dogmatu trynitarnego. Perspektywa historiozbawcza, red. A. Baron, Kraków 2015, s. 301-318. (Crossref)
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-0728-4347
License
Papers published in Vox Patrum are covered by the Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) licence. Authors and users can use published works licensed under the CC-BY-ND since 2018. For earlier publications, copyrights are available under fair use rights in accordance with the Act of February 4, 1994 on copyrights and related rights.
