The Lordʼs Anger and Human Anger in Light of the Terminology of First and Second Maccabees

Grzegorz Baran

The John Paul II Catholic University of Lublin , Poland
https://orcid.org/0000-0002-4160-8907


Abstract

The Maccabees, although they belong to the historical books of the OT (in some traditions), contain many theological and anthropological threads. Among them there are questions of both Godʼs and human anger. The authors of the Book of the Maccabees describe anger using two terms: orgḗ and thymós. It is clear from the statistics and references of the discussed terms that the word orgḗ was essentially associated with the person of God, whereas both orgḗ and thymós were used for humans. The analysis of particular terms in specific contexts allows us to note the nuances of how the two terms were employed and to determine to what degree the authors of the Books of the Maccabees used them consistently.

Keywords:

Septuagint, 1 Maccabees, 2 Maccabees, anger, anger of the Lord, human anger

Abel F.M., Les livres des Maccabées (Études Biblique), (Paris: Librairie Lecoffre J. Gabalda et Cie 1949).

Abramowiczówna Z., Słownik grecko-polski (Warszawa: PWN 1958-1965) I-IV.

Arystoteles, Etyka Nikomachejska. Etyka Wielka. Etyka Eudemejska. O cnotach i wadach (tłum. D. Gromska – L. Regner – W. Wróblewski) (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2002).

Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka (tłum. H. Podbielski) (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009).

Auerbach M. – Golias M., Gramatyka grecka (Warszawa: PWN 1985).

Baran G.M., „«Boże Moce» w obronie narodu żydowskiego w świetle Ksiąg Machabejskich”, Studia Ełckie 15/1 (2013) 51-76.

Baran G.M., „Bóg jako κύριος w przekazie Drugiej Księgi Machabejskiej”, Studia Antyczne i Mediewistyczne 14[49] (2016) 47-69.

Baran G.M., „Karanie narodu żydowskiego przez Boga jako wymiar Bożej παιδεία według Drugiej Księgi Machabejskiej”, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 49/2 (2016) 408-429.

Baran G.M., „Obraz Boga w Pierwszej Księdze Machabejskiej”, Biblical Annals 4/2 (2014) 355-380.

Baran G.M., „Przesłanie ostatnich słów Matatiasza (1 Mch 2,49b-68)”, Studia Theologica Varsaviensia 51/1 (2013) 247-274.

Baran G.M., „Przesłanie «Pieśni pochwalnej» na cześć Judy Machabeusza (1 Mch 3,3-9)”, Studia Ełckie 16/4 (2014) 559-590.

Baran G.M., „W Hadesie Homera i Hezjoda. Śmierć i los człowieka po śmierci w wierzeniach ludów archaicznej kultury greckiej”, Roczniki Kulturoznawcze 1 (2010) 175-202.

Baran G.M., Życie i śmierć Antiocha IV Epifanesa w przekazach pozabiblijnych i biblijnych. Historia i teologia (Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej „Biblos” 2015).

Bartlett J.R., The First and Second Books of the Maccabees. Commentary (The Cambridge Bible Commentary on the New English Bible; Cambridge: At the University Press 1973).

Behm J., „θύω, θυσία, θυσιαστήριον”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel; tł. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1984) III, 180-190.

Bertram G. et al., „ψυχή etc.”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel – G. Friedrich; tł. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1984) IX, 608-666.

Bon L., Psychologia tłumu (tłum. B. Kaprocki) (Biblioteka Europejska; Kęty: Wydawnictwo „Marek Drzewiecki” 2007).

Büchsel F., „θυμός etc.”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel; tł. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1984) III, 167-172.

Cremer H., Biblisch-theologisches Wörterbuch des Neutestamentlichen Griechisch (red. J. Kögel) (Stuttgart – Gotha: Verlag Friedrich Andreas Perthes A.-G. 1923).

Dancy J.C., A Commentary on 1 Maccabees (Oxford: Blackwell 1954).

Doran R., 2 Maccabees. A Critical Commentary (Minneapolis, MN: Fortress Press 2012).

Doran R., „The First Book of Maccabees. Introduction, Commentary and Reflections”, The New Interpreter’s Bible (red. L.E. Keck) (Nashville, TN: Abingdon Press 1996) IV, 1-178.

Doran R., „The Second Book of Maccabees. Introduction, Commentary and Reflections”, The New Interpreter’s Bible (red. L.E. Keck) (Nashville, TN: Abingdon Press 1996) IV, 179-299.

Feuillet R., „Nerki”, Słownik teologii biblijnej (red. X. Léon-Dufour; tłum. K. Romaniuk) (Poznań: Pallottimum 1994) 535-536.

Filipiak M., Biblia o człowieku. Zarys antropologii biblijnej Starego Testamentu (Rozprawy Wydziału Teologiczno-Kanonicznego 50; Lublin: TN KUL 1979).

Goldstein J.A., I Maccabees. A New Translation with Introduction and Commentary (Anchor Bible 41; Garden City, NY: Doubleday&Company Inc. 1976).

Goldstein J.A., II Maccabees. A New Translation with Introduction and Commentary (Anchor Bible 41A; Garden City, NY: Doubleday&Company Inc. 1983).

Grecko-polski Stary Testament. Księgi greckie. Przekład interlinearny z kodami gramatycznymi i indeksem form podstawowych (tłum. M. Wojciechowski) (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio” 2008).

Gryglewicz F., Księgi Machabejskie. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (Pismo Święte Starego Testamentu VI/4; Poznań: Pallottinium 1961).

Homerski J., Pierwsza i Druga Księga Machabejska. Wstęp, przekład i komentarz (Biblia Lubelska; Lublin: RW KUL 2001).

Jurewicz O., Słownik grecko-polski (Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN 2000-2001) I-II.

Kleinknecht H. et al., „ὀργή etc.”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel – G. Friedrich; tł. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1983) V, 382-447.

Koehler L. – Baumgartner W. – Stamm J.J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu (red. wyd. pol. P. Dec) (Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio” 2008) I-II.

Krzak-Ziółek M., „Gniew”, Powszechna encyklopedia filozofii (red. A. Maryniarczyk et al.) (Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 2002) III, 801-802.

Liddell E.G. – Scott R. – Jones H.S., Greek-English Lexicon. With a revised supplement (Oxford: Clarendon Press 1996).

Michaelis W., „κράτος etc.”, Theological Dictionary of the New Testament (red. G. Kittel; tł. G.W. Bromiley) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1984) III, 905-915.

Miggelbrink R., Gniew Boży. Znaczenie pewnej gorszącej tradycji biblijnej (Myśl Teologiczna 49; Kraków: Wydawnictwo WAM 2005).

Muraoka T., A Greek-English Lexicon of the Septuagint (Louvain – Paris – Walpole: Peeters 2009).

Nawrot J., Kryzys religijny w Judei za Antiocha IV Epifanesa. Teologia historii w 1 Mch 1,1 – 2,26 (Studia i Materiały 151; Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny. Redakcja Wydawnictw 2012).

Nawrot J., Pierwsza Księga Machabejska. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (Nowy Komentarz Biblijny. Stary Testament XIV/1; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2016) I.

Paciorek A., Elementy składniowe biblijnego języka greckiego (Studia Biblica 2; Kielce: Instytut Teologii Biblijnej „Verbum” 2001).

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych ze wstępami i komentarzami (red. M. Peter – M. Wolniewicz; tłum. J. Drozd et al.) (Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 2003) I [Biblia Poznańska].

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem (oprac. zespół biblistów polskich z inicjatywy Towarzystwa Świętego Pawła) (Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2008) [Biblia Edycji Świętego Pawła].

Rubinkiewicz R., „Księgi Machabejskie”, Nowy słownik teologii biblijnej (red. H. Witczyk) (Lublin: TN KUL – Kielce: „Jedność” 2017) 482-485.

Schwartz D.R., 2 Maccabees (Commentaries on Early Jewish Literature; Berlin – New York, NY: Walter de Gruyter 2008).

Septuaginta, czyli Biblia Starego Testamentu wraz z księgami deuterokanonicznymi i apokryfami (tłum. R. Popowski) (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio” 2013).

Słownik symboliki biblijnej. Obrazy, symbole, motywy, metafory, figury stylistyczne i gatunki literackie w Piśmie Świętym (red. L. Ryken – J.C. Wilhoit – T. Longman III) (Prymasowska Seria Biblijna; Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio” 1998).

Tuszyńska-Maciejewska K., Izokrates jako twórca parenezy w prozie greckiej (Filologia Klasyczna 27; Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2004).

Zawiszewski E., „Księgi Machabejskie”, Wstęp do Starego Testamentu (red. L. Stachowiak et al.) (Wstęp do Pisma Świętego II; Poznań: Pallottinum 1990) 227-234.


Published
2018-03-05


Baran, G. (2018). Gniew Boży a gniew ludzki w świetle terminologii Pierwszej i Drugiej Księgi Machabejskiej. Verbum Vitae, 33, 59–92. https://doi.org/10.31743/vv.2018.33.04

Grzegorz Baran  mariusz.grzegorz@wp.pl
The John Paul II Catholic University of Lublin https://orcid.org/0000-0002-4160-8907



License

The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK