The Holy Spirit as Elements of Nature in Symbolic Interpretations of the Old Testament in the Latin Tradition

Krzysztof Bardski

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa , Poland
https://orcid.org/0000-0002-8340-3993


Abstract

The article is the fruit of research on the patristic and medieval symbolism of the Holy Spirit, based on the texts of the Old Testament, as expressed through the help of images of elements of nature, such as wind, water and fire. The most important of such interpretations belonging to the traditions of the Latin Church are presented and discussed.

Keywords:

Holy Bible, Holy Spirit, symbol, allegory, wind, water, fire

Bibliografia

Magisterium Kościoła

Benedykt XVI, Verbum Domini (2010).

Sobór Watykański II, Dei verbum (1965).

Dzieła Ojców Kościoła i pisarzy średniowiecznych

Aelred z Rievaulx, In adventu Domini (PL 184,817-828).

Aelred z Rievaulx, Sermones de tempore (PL 195,209-360).

Alan z Lille, Distinctiones dictionum theologicalium (PL 210,687-1012).

Alkuin (Pseudo-Beda), De divinis officiis (PL 101,1173-1286).

Ambroży, De officiis ministrorum (PL 16,25-194).

Ambroży, De Spiritu sancto (red. O. Faller) (CSEL 79; Wien: Hoelder – Pichler – Tempsky 1964); PL 16,703-742; tłum.A. Strzelecka: Ambroży, O Duchu Świętym (POK 31; Poznań: WT UAM 2015).

Angelomus z Luxeuil, Enarrationes in Cantica canticorum (PL 115,551-628).

Anzelm z Canterbury, Orationes (PL 158,855-1016).

Anzelm z Laon (Pseudo), Enarrationes in Cantica canticorum (PL 162,1187-1227).

Augustyn, De Trinitate (red. W.J. Mountain – F. Gloire) (CCL 50-50A; Turnholti: Brepols 1968).

Augustyn, Enarrationes in Psalmos (red. E. Dekkers – J. Fraipont) (CCL 38-40; Turnholti: Brepols 1956); tłum. J. Sulowski: Augustyn, Objaśnienia Psalmów (PSP 37-42; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1986).

Augustyn, Quaestiones in Heptateuchum (red. J. Fraipont) (CCL 33, Turnholti: Brepols 1958); tłum. J. Sulowski: Augustyn, Problemy Heptateuchu, , PSP 46-47; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1990).

Augustyn, Sermones de Scripturis (PL 38, 23-994).

Beda, In Lucae Evangelium expositio (red. D. Hurst) (CCL 120; Turnholti: Brepols 1960).

Beda (Pseudo), Commentarii in Pentateuchum. Exodus (PL 91,285-332).

Beda (Pseudo), Homiliae (PL 94,267-516).

Brunon z Asti, Sententiae (PL 165,875-1078).

Brunon z Würzburga, Expositio Psalmorum (PL 142,39-530).

Eucheriusz z Lyonu, Formulae spiritalis intelligentiae (PL 50,727-772 [wersja dłuższa z interpolacjami z Bedy]); (red. C. Wotke) (CSEL 31; Vindobonae: Tempsky – Lipsiae: Freytag 1894) 3-62 [wersja krótsza].

Filip z Harveng, Moralitates in Cantica canticorum (PL 203,181-490).

Garnier z Langres (Pseudo), Allegoriae in universam sacram scripturam (PL 112,849-1088).

Gerhohus z Reichesberg, Expositio in canticum Habacuc (PL 194,1027-1046).

Gilbert Foliot, Expositio in Cantica canticorum (PL 202,1147-1304).

Gerhohus z Reichesberg, Commentarius aureus in Psalmos et cantica ferialia (PL 193,619-1814)

Grzegorz Wielki, Concordia quorumdam testimoniorum S. Scripturae (PL 79,659-678).

Grzegorz Wielki, Homiliae in Ezechielem, lib. 1-2; Homélies sur Ézéchiel (red. Ch. Morel) (SCh 327-360; , Paris: Cerf 1986-1990) I-II; tłum. A. Wilczyński: Grzegorz Wielki, Homilie na Księgę Ezechiela (Źródła Monastyczne 81; Kraków: Tyniec 2019) I.

Grzegorz Wielki, Moralia in Job [lib. 23-35] (red. M. Adriaen) (CCL 143B; Turnholti: Brepols 1985); tłum. A. Wilczyński: Grzegorz Wielki, Moralia. Komentarz do Księgi Hioba. V. Księgi XXIII-XXVII (Źródła Monastyczne 75; Kraków: Tyniec 2015).

Herveus z Déols, Commentaria in Isaiam (PL 181,17-592).

Hildegarda z Bingen, Liber divinorum operum simplicis hominis (PL 197,741-1038).

Jan z Rouen, De officiis ecclesiasticis. Ad Maurilium (PL 147,27-62).

Paschaziusz Radbertus, Expositio in Lamentationes Hieremiae libri quinque (red. B. Paulus) (CCCM 85; Turnhout: Brepols 1988).

Piotr Lombard, Commentaria in Psalmos (PL 191,55-1296).

Raban Maur, De universo (PL 111,9-614).

Rupert z Deutz, Commentariorum in duodecim prophetas minores (PL 168,9-836).

‎Rupert z Deutz, De Sancta Trinitate et operibus eius (red. H. Haacke) (CCCM 21-24; Turnholti: Brepols 1971-1972).

Ryszard ze św. Wiktora, Explicatio in Cantica canticorum (PL 196,405-524).

Opracowania współczesne

Bardski, K., Lektyka Salomona. Biblia – symbol – interpretacja (Rozprawy Naukowe 6; Warszawa: WAW 2011).

Bardski, K., Słowo oczyma Gołębicy. Metodologia symboliczno-alegorycznej interpretacji Biblii oraz jej teologiczne i duszpasterskie zastosowanie (Rozprawy Naukowe 3; Warszawa: WAW 2007).

Cirlot, J.E., Słownik symboli (tł. I. Kania) (Kraków: Znak 2000).

Girard, M., Les symboles dans la Bible. Essai de théologie biblique enracinée dans l’expérience humaine universelle (Montréal: Bellarmin – Paris: Cerf 1991).

Jones, L.P., The Symbol of Water in the Gospel of John (JSNTSup 145; Sheffield: Sheffield Academic Press 1997).

Klinkowski, J., „Symbolika światłości według św. Jana na tle starożytnej kultury”, Wrocławski Przegląd Teologiczny 18/1 (2010) 57-72.

Macquarrie, J., „Symbolism Case Study: Light as a Religious Symbol”, The Bible in its Literary Milieu. Contemporary Essays (red. V.L. Tollers – J.R. Maier) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 1979) 396-410.

McNutt, P.M., „Egypt as an «Iron Furnace»: A Metaphor of Transformation – A Writer’s Perspective”, Society of Biblical Literature. Seminar Papers Series 27 (1988) 293-301.

Mickiewicz, F., Ewangelia według świętego Łukasza (Częstochowa: Święty Paweł 2012) II

Patterson, R.D., „The Imagery of Clouds in the Scriptures”, Bibliotheca Sacra 165/1 (2008) 13-27.

Sans, I.M., „Dios Fuego”, Estudios Eclesiásticos 77/1 (2002) 73-97.

Strömberg Krantz, E., Des Schiffes Weg mitten im Meer. Beiträge zur Erforschung der nautischen Terminologie des Alten Testaments (Coniectanea Biblica. Old Testament Series 19; Lund : Gleerup 1982).

Wiggins, S.A., „Tempestuous Wind Doing Yhwh’s Will: Perceptions of Wind in the Psalms”, Scandinavian Journal of the Old Testament 13/1 (1999) 3-23. (Crossref)

Wodecki, B., „Morze w Piśmie Świętym”, Ruch Biblijny i Liturgiczny 58/2 (2005) 97-118. (Crossref)

Woschitz, K.M., Fons vitae – Lebensquell. Sinn- und Symbolgeschichte des Wassers (Forschungen zur europäischen Geistesgeschichte 3, Freiburg: Herder 2003).

Wróbel, R., „Starożytna symbolika morza i łodzi w wypowiedziach Ojców Kościoła”, Vox Patrum 52 (2008) 1245-1256.


Published
2020-06-26


Bardski, K. (2020). Duch Święty jako żywioły natury w symbolicznych interpretacjach Starego Testamentu w tradycji łacińskiej. Verbum Vitae, 37(1), 185–199. https://doi.org/10.31743/vv.5747

Krzysztof Bardski  kbardski@yahoo.com
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa

Ks. Krzysztof Bardski, prezbiter archidiecezji warszawskiej, profesor nauk teologicznych, profesor zwyczajny UKSW, doktor nauk biblijnych Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie, kierownik Katedry Hermeneutyki i Teologii Biblijnej na Wydziale Teologicznym UKSW, wykładowca PWTW, tłumacz i redaktor Biblii Ekumenicznej i Biblii Edycji Świętego Pawła, ekspert Narodowego Centrum Nauki, autor książek o tematyce biblijnej i patrystycznej oraz kilkudziesięciu artykułów naukowych i popularnych. Specjalizuje się w zakresie filologii, translatoryki i hermeneutyki biblijnej, historii interpretacji Biblii w tradycji chrześcijańskiej i żydowskiej.

https://orcid.org/0000-0002-8340-3993



License

The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK