Les liens entre les questions sur le quatrième livre des Sentences de Pierre Lombard rédigées à prague (par l’auteur de l’Utrum Deus gloriosus), Leipzig (par un élève de Jean de Monsterberg) et Cracovie (par Matthias de Sąspów) au xve siècle

Wojciech Baran

Archiwum i Biblioteka Krakowskiej Kapituły Katedralnej , Poland
https://orcid.org/0000-0002-3049-0050


Abstract

Les recherches menees dans le cadre de cette etude montrent que le ms Krakow, AiBKKK, Ms 113 transmet des questions sur le IVe livre des Sentences de l’eleve de Jean de Monsterberg, redigees a Leipzig dans les annees 1409–1415 et conservees aussi au ms Krakow, BJ, 1721. Six des cinquante-sept questions contiennent des similitudes avec l’Utrum Deus gloriosus qui vient de Prague. Ce fait temoigne de la reception des idees theologiques pragoises au XVe siecle non seulement a Cracovie, mais aussi a Leipzig. En revanche, quarante-huit questions du commentaire de Leipzig ont ete reprises par Matthias de Sąspow sans retouches importantes, ce qui confirme le rapport de dependance entre ce dernier et les questions de Leipzig deja observe par Zofia Włodek.

Keywords:

Commentaire sur les Sentences de Pierre Lombard, Jean de Monsterberg, Utrum Deus gloriosus, Matthias de Sąspów, XVe siècle, Université de Cracovie, Université de Leipzig, Université de Prague, Bibliothèque Jagellonne, Archives et Bibliothèque du Chapitre Cathédral de Cracovie



Kraków, Biblioteka Jagiellońska BJ 1438 ; BJ 1534 ; BJ 1585 ; BJ 1721 ; BJ 2241

Kraków, Archiwum i Biblioteka Krakowskiej Kapituły Katedralnej Ms 113

Pierre Lombard, Sententiae in IV libris distinctae, ed. Ignatius Brady, 2 vols. (Grottaferrata : Quaracchi, 1971–1981).

Bafia, Stanisław, “Maciej ze Sąspowa (ok. 1408–1472),” in Złota księga Papieskiej Akademii Teologicznej, ed. Stanisław Piech (Kraków : Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, 2000).

Baran, Wojciech, “Medieval principia on Peter Lombard’s Sentences by Theologians from the University of Cracow. Characteristics of the Genre and Bibliography of Sources,” Przegląd Tomistyczny 39 (2023) : 153–189.

Briquet, Charles-Moïse, Les filigranes, 4 vols. (Paris : Alphonse Picard & Fils, 1907).

Catalogus codicum manuscriptorum medii aevi Latinorum qui in Bibliotheca Jagellonica Cracoviae asservantur, ed. Anna Kozłowska et al., 11 vols. (Kraków : Księgarnia Akademicka, 2012).

Colish, Marcia L., Peter Lombard, 2 vols. (Leiden : Brill, 1994).

David, Pierre, “Biblioteka wikariuszów w katedrze krakowskiej,” Przegląd Biblioteczny 2–4.5 (1931) : 137–148.

Delhaye, Pierre, Pierre Lombard. Sa vie, ses oeuvres, sa morale (Paris : Vrin, 1961).

Doucet, Victorin, Commentaires sur les “Sentences.” Supplément au Répertoire de F. Stegmüller (Firenze : Typographia Collegii S. Bonaventurae ad Claras Aquas, 1954).

Glemma, Tadeusz, “Z dziejów archiwum kapituły krakowskiej,” Polonia Sacra 4.4 (1951) : 381–399.

Kałuża, Zenon, “Un manuel de théologie en usage à l’Université de Cracovie : le commentaire des Sentences dit Utrum Deus gloriosus,” in L’Eglise et le peuple chrétien dans les pays de l’Europe du Centre-est et du Nord (XIVe–XVe siècles).

Actes du colloque de Rome (27–29 janvier 1986) (Rome : Ecole française de Rome, 1990).

“Podręcznik teologii używany na Uniwersytecie Krakowskim: komentarz do Sentencji zwany Utrum Deus gloriosus,” Przegląd Tomistyczny 17 (2011) : 235–254.

Knoll, Paul W., “A Pearl of Powerful Learning”. The University of Cracow in the Fifteenth Century (Boston : Brill, 2016).

Krause, Feliks, “Jan z Ziębic,” in Encyklopedia filozofii polskiej, ed. Andrzej Maryniarczyk et al., 2 vols. (Lublin : Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011).

Mediaeval Commentaries on the “Sentences” of Peter Lombard, ed. Gillian R. Evans et Philipp W. Rosemann, 3 vols. (Leiden : Brill, 2002–2015).

Miscellanea Lombardiana (Novara : Institutto geografico de Agostini, 1957). Pietro Lombardo. Atti del XLIII Convegno storico internationale, Todi, 8–10 ottobre 2006 (Spoleto : Fondazione Centro Italiano di studi sull’alto medioevo, 2007).

Polkowski, Ignacy, Katalog rękopisów kapitulnych katedry krakowskiej, vol. 1 : Kodexa rękopiśmiennicze 1–228 (Kraków : Drukarnia „Czasu” Fr. Kluczyckiego i Sp., 1884).

Principia on the “Sentences” of Peter Lombard. Exploring an Uncharted Scholastic Philosophical Genre across Europe, ed. Monica Brinzei et William O. Duba, (Turnhout : Brepols, 2024).

Rosemann, Philipp W., The Story of a Great Medieval Book: Peter Lombard’s “Sentences” (Peterborough : University of Toronto Press, 2007).

Peter Lombard (Oxford–New York : Oxford University Press, 2011).

Rusnaczyk, Idalia, Krakowska biblioteka katedralna w średniowieczu. Praca magisterska napisana na seminarium historii średniowiecza pod kierunkiem ks. dr. hab. Grzegorza Rysia (MA diss., Pontifical University of John Paul II in Krakow, 2004).

Spatz, Nancy K., Principia: A Study and Edition of Inception Speeches Delivered before the Faculty of Theology at the University of Paris, ca. 1180–1286 (Ithaca : Cornell University, 1992).

Stegmüller, Friedrich, Repertorium commentariorum in “Sententias” Petri Lombardi (Würzburg : Schöningh, 1947).

Tříška, Josef, Životopisný slovník předhusitské Pražské Univerzity 1348–1409 (Praha : Univerzita Karlova, 1981).

Urban, Jacek, “Biblioteka Kapitulna na Wawelu,” Rocznik Biblioteki Kraków 1 (2017) : 205–229.

Katedra krakowska i archiwum kapitulne na Wawelu. Biblioteka Kapitulna na Wawelu 15 (Kraków : Księgarnia Akademicka, 2023).

Wiesner, Heinz, Das Bistum Naumburg 1,2: Die Diözese. Germania Sacra N.F. 35,2 (Berlin–New York : De Gruyter, 1998).

Włodek, Zofia , “Maciej ze Sąspowa,” Materiały i Studia Zakładu Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej 3 (1964) : 44–91.

“Krakowski komentarz z XV wieku do Sentencji Piotra Lombarda. Cz. 1 : Wstęp historyczny i edycja tekstu księgi I i II,” Studia Mediewistyczne 7 (1966) : 125–355.

“Krakowski komentarz z XV wieku do Sentencji Piotra Lombarda. W poszukiwaniu tendencji doktrynalnych na wydziale teologicznym Uniwersytetu Krakowskiego w XV wieku. Cz. 2 : Tendencje doktrynalne komentarza,” Studia Mediewistyczne 9 (1968) : 245–291.

“Filozofia a teologia. Wybór tekstów z krakowskich wykładów wstępnych do Sentencji Piotra Lombarda z XV w.,” Materiały do Historii Filozofii Średniowiecznej w Polsce 1.12 (1970) : 39–114.

“Maciej ze Sąspowa,” Złota księga Papieskiej Akademii Teologicznej, ed. Stanisław Piech (Kraków : Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, 2000).

Włodek, Zofia en coopération avec Ryszard Tatarzyński, Scripta manent. Textus ad theologiam spectantes in Universitate Cracoviensi saeculo XV conscripti (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, 2000).

Zahnd, Ueli, “Der Dank an die Meister. Anmerkungen zu einigen gratiarum actiones spätmittelalterlicher Sentenzenlesungen,” in Schüler und Meister, ed. Andreas Speer and Thomas Jeschke. Miscellanea Mediaevalia 39 (Berlin–Boston : De Gruyter, 2016).

Zych, Ewelina, Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej. Od XVI wieku do 1879 roku. Biblioteka Kapitulna na Wawelu 12 (Kraków : Księgarnia Akademicka, 2020).

Jan Sneszewicz z Wrocławia (Id : 2014564), in Corpus Academicum Cracoviense (CAC), URL : http://cac.historia.uj.edu.pl/osoba/2014564_Jan_Sneszewicz_z_Wroc%C5%82awia.

Maciej z Sąspowa (Id : 1995624), in Corpus Academicum Cracoviense (CAC), URL : http://cac.historia.uj.edu.pl/osoba/1995624_Maciej_z_S%C4%85spowa.Wasserzeichein-Informationssystem : https://www.wasserzeichen-online.de/wzis/index.php.


Published
2024-12-13


Baran, W. (2024). Les liens entre les questions sur le quatrième livre des Sentences de Pierre Lombard rédigées à prague (par l’auteur de l’Utrum Deus gloriosus), Leipzig (par un élève de Jean de Monsterberg) et Cracovie (par Matthias de Sąspów) au xve siècle. Acta Mediaevalia. Series Nova, 1, 117–141. https://doi.org/10.31743/amsn.17472

Wojciech Baran  wojciechdariusz@gmail.com
Archiwum i Biblioteka Krakowskiej Kapituły Katedralnej https://orcid.org/0000-0002-3049-0050


License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.