Primate and General. Contacts between Cardinal Wyszyński and Władysław Anders in the Light of Their Correspondence – a Contribution to the History of the Polish Independence Emigration
Rafał Łatka
Institute of National Remembrance, Warsaw , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-2650-4031
Abstract
The article takes a closer look at the relationship between Cardinal Stefan Wyszyński and General Władysław Anders between 1957 and 1970. The letters found in the Warsaw Archdiocesan Archives, complex: Secretariat of the Primate of Poland, and in the Archives of the Polish Institute and the Sikorski Museum in London show the close relationship between the Primate and the General. Although contact between them was occasional, we can observe the mutual respect and appreciation of these two leaders of “free Poland”. The former upheld Polish identity in a country ruled by communists, while also defending the independence of the Polish Church. At the same time, the latter acted as the leader of the Polish independence emigration community. Documented communication between Cardinal Wyszyński and General Anders began in 1957. It could not have taken place on a permanent basis, as the Primate feared that such relations could be a pretext for persecuting the Church in Poland – on the charge of maintaining contacts with “reactionary emigration circles”. Nevertheless, the Primate and the General met in person in Rome in May 1963, during Cardinal Wyszyński’s stay in the Holy See. The article is supplemented by an edition of correspondence concerning their mutual contacts. The text should be treated as a complementary contribution to the history of Polish emigration.
Keywords:
Primate, general, emigration, patriotismReferences
Anders, Władysław. Collection. Archive of the Polish Institute and Sikorski Museum in London (PISM).
“Jasna Góra.” Accessed August 20, 2021. http://www.jasnagora.com/wydarzenie-14790.
Łatka, Rafał. “Patriotyzm prymasa Stefana Wyszyńskiego– zarys zagadnienia.” In Kościół wobec niepodległości Polski 1918–1989. Ludzie–miejsce–wydarzenia, edited by Krzysztof Sychowicz, Jarosław Wasilewski. Białystok–Warszawa: IPN, 2020.
Łatka, Rafał, and Ewa Czaczkowska. Prymas Stefan Wyszyński a Niepodległa. Naród–patriotyzm–państwo w myśli i nauczaniu Prymasa Tysiąclecia. Warszawa: IPN, UKSW, 2019.
Łatka, Rafał, Mackiewicz, Beata, and Dominik Zamiatała. Prymas Stefan Wyszyński. Biografia. Warszawa: IPN, Soli Deo, 2020.
Łatka, Rafał and Jan Żaryn, eds. Obchody Millenium na Uchodźstwie. W pięćdziesiątą rocznicę (1966–2016). Warszawa: IPN, Senat RP, UKSW, 2016.
Marecki, Józef, Nitecki, Piotr, and Roksana Szczpyta–Szczęch, eds. W służbie Boga i Polski. Komunistyczna bezpieka wobec kardynała Stefana Wyszyńskiego. Kraków: IPN, WAM, 2014.
Secretariat of the Primate of Poland (SPP). Warsaw Archdiocesan Archive (AAW).
Toporska, Barbara. “Czarnecki Marian Norbert.” In Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, vol. 1, edited by Kazimierz Dopierała, Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski, 2003.
Werra, Zbigniew. “Obraz dowódcy.” In Bitwy Generała Władysława Andersa. Studia i materiały do dziejów 2. Korpusu Polskiego, edited by Bogusław Polak, Waldemar Handke, Zenon Jóźwiak. Leszno 2007.
Werra, Zbigniew. Działalność duszpasterska w 2. Korpusie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie gen. Władysława Andersa 1941–1947. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2009. (Crossref)
Wyszyński, S. Pro memoria 1964. Gniezno Archdiocesan Archive (AAG).
Wyszyński, Stefan. Dzieła zebrane, volume VI: 1960, collective work. Warszawa: Soli Deo, 2007.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria vol.7: 1960, edited by Rafał Łatka. Warszawa: IPN, UKSW, 2019.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria vol. IV: 1956–1957, edited by Michał Białkowski (in collaboration with Monika Wiśniewska). Warszawa: IPN, UKSW, 2020.
Wyszyński, Stefan. Pro memoria vol. 9: 1962, edited by Antoni Poniński. Warszawa: IPN, UKSW, 2020.
Zamiatała, Dominik. “Katolicy koncesjonowani wobec obchodów Milenium.” In 1966 –Milenium chrztu Polski prymasa Stefana Wyszyńskiego: perspektywa teologiczno–społeczna, edited by Ewa Czaczkowska. Warszawa: UKSW, 2016.
Żaryn, Jan. Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce 1944–1989, Warszawa: Neriton, 2003.
Żaryn, Jan. “Raport o stanie badań nad dziejami Kościoła katolickiego na wychodźstwie w latach 1945–1966 (1989).” In Polska emigracja polityczna 1939–1990. Stan badań, edited by Sławomir Łukasiewicz, Warszawa: IPN, 2016.
Żaryn, Jan. “Obchody Millenium na uchodźstwie z lotu ptaka.” In Obchody Millenium na Uchodźstwie. W pięćdziesiątą rocznice (1966–2016), edited by Rafał Łatka and Jan Żaryn Warszawa: IPN, Senat RP, UKSW, 2016.
Institute of National Remembrance, Warsaw https://orcid.org/0000-0003-2650-4031
