Towarzyszenie osobie umierającej przez rodzinę. Etyka końca życia
Edmund Kowalski
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1406-0659
Abstrakt
Przedmiotem naszej refleksji jest „proces umierania” kogoś bliskiego przeżywany przez niego samego, jego rodzinę i personel medyczno-sanitarny opisany i przeanalizowany przez doktora psychologii E. Kübler-Ross. Na zakończenie naszej refleksji zostały wykreślone istotne elementy „etyki końca życia”, które powinny nam pomóc w bardziej świadomym i odpowiedzialnym podejściu do „naszego” mysterium mortis, a następnie przeżywanego w rodzinie i szpitalu.
Słowa kluczowe:
etyka końca życia, Kübler-Ross, śmierć, personel sanitarny, umieranieBibliografia
Brusco A., Pintor S., Sulle orme di Cristo medico. Manuale di teologia pastorale della salute, Bologna: EDB 2008.
Cancelli F., Vivere fino alla fine. Accompagnamento e cura della persona morente, Torino: Lindau 2012.
Commissione Episcopale per il Servizio della Carità e la Salute, Predicate il vangelo e curate i malati. La comunità cristiana e la pastorale della salute, Bologna: EDB 2006.
Conferenza dei Vescovi Cattolici d’Inghilterra e Galles, La cura spirituale del morente, „Il Regno” 15 (2010), s. 484-496.
De’ Liguori A.M., Apparecchio alla morte cioè considerazioni sulle massime eterne, Cinisello Balsamo (Mi): Edizioni San Paolo 2011.
Di Taranto L., La Cappellania Ospedaliera. Cantiere di Chiesa comunionale, San Giorgio Jonico (TA): Edizione Servi della Sofferenza 2009.
Fusi R., La vocazione del malato nella Chiesa. Accompagnamento del malato, Roma: CVS 2010.
Kongregacja Doktryny Wiary, List „Samaritanus bonus” o opiece nad osobami w krytycznych i końcowych fazach życia (14.07.2020), http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20200714_samaritanus-bonus_pl.html [dostęp: 19.01.2021].
Kowalski E., Osoba i bioetyka. Zagadnienia biomedyczne dla duszpasterzy i katechetów, Kraków: Homo Dei 2009.
Kübler-Ross E., La morte è di vitale importanza. Riflessioni sul passaggio dalla vita alla vita dopo la morte, Milano: Armenia 1997.
Kübler-Ross E., Rozmowy o śmierci i umieraniu, Poznań: Wydawnictwa Media Rodzina 1998.
Kübler-Ross E., Impara a vivere impara a morire. Riflessioni sul senso della vita e sull’importanza della morte, Milano: Armenia 2001.
Kübler-Ross E., La morte e la vita dopo la morte. “Morire è come nascere”, Roma: Edizioni Mediterrane 2007.
Kübler-Ross E., La morte e il morire, Assisi: Cittadella 2009.
Kübler-Ross E., On Death and Dying: What the Dying Have to Teach Doctors, Nurses, Clergy and Their Own Families, London and New York: Routledge. Taylor & Francis Group 2009.
Larghero E., Dolore e sofferenza nell’insegnamento di Giovanni Paolo II, Torino: Edizioni Camilliane 2005.
Leone S., Manuale di Bioetica, Acireale: ISB 2003.
Manicardi L., La visita al malato nella Sacra Scrittura, „Camillianum” II (2004), s. 363-372.
Manicardi L., Visitare i malati: approccio biblico, „Firmana” 2-3 (2005), s. 79-88.
Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia, Nowa Karta Pracowników Służby Zdrowia, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2017.
Petrini M., Assistenza spirituale e assistenza religiosa, „Anime e corpi” 154 (1991), s. 201-216.
Rizzi A., L’uomo di fronte alla morte, Villa Verucchio (RN): Pazzini 2006.
Russo G., Il medico. Identità e ruoli nella società di oggi, Roma: Elle Di Ci 2004.
Sandrin L., Wobec cierpienia, Kielce: Jedność 2000.
Sandrin L., Lo vide e non passò oltre, Bologna: EDB 2015.
Tettamanzi D., Dizionario di bioetica, Casale Monferrato: Piemme 2002.
Vella C.G., L’etica a servizio della persona malata. Esperienze e riflessioni maturate al San Raffaele di Milano, Milano: Edizioni Paoline 2007.
Wiśniewska-Roszkowska K., Starość jako zadanie, Warszawa: PAX 1989.
Cancelli F., Vivere fino alla fine. Accompagnamento e cura della persona morente, Torino: Lindau 2012.
Commissione Episcopale per il Servizio della Carità e la Salute, Predicate il vangelo e curate i malati. La comunità cristiana e la pastorale della salute, Bologna: EDB 2006.
Conferenza dei Vescovi Cattolici d’Inghilterra e Galles, La cura spirituale del morente, „Il Regno” 15 (2010), s. 484-496.
De’ Liguori A.M., Apparecchio alla morte cioè considerazioni sulle massime eterne, Cinisello Balsamo (Mi): Edizioni San Paolo 2011.
Di Taranto L., La Cappellania Ospedaliera. Cantiere di Chiesa comunionale, San Giorgio Jonico (TA): Edizione Servi della Sofferenza 2009.
Fusi R., La vocazione del malato nella Chiesa. Accompagnamento del malato, Roma: CVS 2010.
Kongregacja Doktryny Wiary, List „Samaritanus bonus” o opiece nad osobami w krytycznych i końcowych fazach życia (14.07.2020), http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20200714_samaritanus-bonus_pl.html [dostęp: 19.01.2021].
Kowalski E., Osoba i bioetyka. Zagadnienia biomedyczne dla duszpasterzy i katechetów, Kraków: Homo Dei 2009.
Kübler-Ross E., La morte è di vitale importanza. Riflessioni sul passaggio dalla vita alla vita dopo la morte, Milano: Armenia 1997.
Kübler-Ross E., Rozmowy o śmierci i umieraniu, Poznań: Wydawnictwa Media Rodzina 1998.
Kübler-Ross E., Impara a vivere impara a morire. Riflessioni sul senso della vita e sull’importanza della morte, Milano: Armenia 2001.
Kübler-Ross E., La morte e la vita dopo la morte. “Morire è come nascere”, Roma: Edizioni Mediterrane 2007.
Kübler-Ross E., La morte e il morire, Assisi: Cittadella 2009.
Kübler-Ross E., On Death and Dying: What the Dying Have to Teach Doctors, Nurses, Clergy and Their Own Families, London and New York: Routledge. Taylor & Francis Group 2009.
Larghero E., Dolore e sofferenza nell’insegnamento di Giovanni Paolo II, Torino: Edizioni Camilliane 2005.
Leone S., Manuale di Bioetica, Acireale: ISB 2003.
Manicardi L., La visita al malato nella Sacra Scrittura, „Camillianum” II (2004), s. 363-372.
Manicardi L., Visitare i malati: approccio biblico, „Firmana” 2-3 (2005), s. 79-88.
Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia, Nowa Karta Pracowników Służby Zdrowia, Katowice: Księgarnia św. Jacka 2017.
Petrini M., Assistenza spirituale e assistenza religiosa, „Anime e corpi” 154 (1991), s. 201-216.
Rizzi A., L’uomo di fronte alla morte, Villa Verucchio (RN): Pazzini 2006.
Russo G., Il medico. Identità e ruoli nella società di oggi, Roma: Elle Di Ci 2004.
Sandrin L., Wobec cierpienia, Kielce: Jedność 2000.
Sandrin L., Lo vide e non passò oltre, Bologna: EDB 2015.
Tettamanzi D., Dizionario di bioetica, Casale Monferrato: Piemme 2002.
Vella C.G., L’etica a servizio della persona malata. Esperienze e riflessioni maturate al San Raffaele di Milano, Milano: Edizioni Paoline 2007.
Wiśniewska-Roszkowska K., Starość jako zadanie, Warszawa: PAX 1989.
Kowalski, E. (2021). Towarzyszenie osobie umierającej przez rodzinę. Etyka końca życia. Studia Nauk Teologicznych PAN, (16), 233–249. https://doi.org/10.31743/snt.12412
Edmund Kowalski
ekowalski@libero.it
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-1406-0659
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-1406-0659
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
