Wpływ dzieła sztuki na józefologiczną refleksję w kazaniu Josepha Ratzingera
Bogusław Kochaniewicz
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-4740-6510
Abstrakt
Niniejsze opracowanie przedstawia obraz św. Józefa zawarty w jednym z kazań Josepha Ratzingera wygłoszonego z okazji 60. rocznicy złożenia ślubów przez dwie siostry ze Zgromadzenia Matki Bożej Bolesnej. Osobliwością tego obrazu jest fakt, iż podstawowym źródłem inspiracji Bawarskiego Teologa jest relief z barokowego ołtarza znajdującego się w pewnym, bliżej nieokreślonym kościele w Portugalii. Kaznodzieja, dzięki odczytaniu pewnych elementów zawartych w barokowej rzeźbie, potrafił podkreślić aspekty, które do tej pory pozostawały niewidoczne: gotowość do pełnienia woli Bożej, pielgrzymowanie w wierze czy rezygnacja z własnych planów posunięta aż do heroizmu. Dokonana przez Ratzingera interpretacja, wzmocniona odniesieniami do Pisma świętego, stanowi potwierdzenie obecności dzieła sztuki pośród topiki teologicznej.
Słowa kluczowe:
Św. Józef, teologia, J. Ratzinger, dzieło sztuki, locus theologicusBibliografia
Bujak J., Idźcie do Józefa (Rdz 41,55). Nauczanie papieży o św. Józefie. Od bł. Piusa IX do Franciszka, Poznań: Pallottinum 2021.
Congar Y. M-J., La Tradizione e la vita della Chiesa, Torino: Edizioni San Paolo 1983.
Dzidek T., Funkcje sztuki w teologii, Kraków: Wydawnictwo WAM 2013.
Dzidek T., Stempin S., Transcendencja człowieka w filmach Michelangela Antonioniego, w: I.S. Ledwoń, K. Kaucha (red.), Scio cui credidi. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Mariana Ruseckiego w 65. rocznicę urodzin, Lublin: Wydawnictwo KUL 2007, s. 1107-1115.
Eco U., Dzieło otwarte, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B. 2008.
Górski P., Słowo Benedykta XVI o świętym Józefie, https://www.fronda.pl/a/slowo-benedykta-xvi-o-swietym-jozefie,48853.html%60 [dostęp: 17 III 2022].
Jan Paweł II, List do artystów, Wrocław: Wydawnictwo TUM 2005.
Kraska A., Wymiar transcendencji „Dekalogu” Krzysztofa Kieślowskiego wobec dylematów współczesnego człowieka, Poznań 2017, mps w Archiwum UAM w Poznaniu.
Łukaszewicz O., Artysta nie porządkuje świata, w: B. Drożdż-Żytyńska (red.), Jan Paweł II do artystów. Artyści do Jana Pawła II, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium 2006, s. 374-380.
Panaro A., O Józefie, który śpi i jego sercu, które czuwa, https://www.opiekun.kalisz.pl/o-jozefie-ktory-spi-i-jego-sercu-ktore-czuwa/ [dostęp: 17 III 2022].
Ratzinger J., Kazanie wygłoszone na 60-tą rocznicę ślubów zakonnych dwóch sióstr ze Zgromadzenia Matki Bożej Bolesnej (Rzym, 19 III 1992 r.), w: J. Ratzinger, Opera omnia, t. XIV/3: Kazania, tłum. J. Kobienia, Lublin: Wydawnictwo KUL 2020, s. 1254-1259.
Rodziński S., Twórczość jako poszukiwanie nowych „epifanii” piękna, w: B. Drożdż-Żytyńska (red.), Jan Paweł II do artystów. Artyści do Jana Pawła II, Lublin: Wydwnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium 2006, s. 533-539.
Szymik J., Loci theologici, w: M. Rusecki, K. Kaucha, I.S. Ledwoń (red.), Leksykon teologii fundamentalnej, Lublin-Kraków: Wydawnictwo M 2002, s. 757-761.
Zimowski Z., Józefologia Benedykta XVI. Św. Józef wzorem na drodze do świętości, w: A. Latoń (red.), Święty Józef – Patron na nasze czasy. Akta X Międzynarodowego Kongresu Józefologicznego. Kalisz/Polska, 27 września – 4 października 2009, Kalisz: Centrum Józefologiczne 2010, s. 397-418.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu https://orcid.org/0000-0003-4740-6510
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
