Biblia łacińska i jej wpływ na literaturę
Krzysztof Bardski
Abstrakt
Są trzy łacińskie teksty Biblii. Starożytna wersja łacińska używana przez pisarzy chrześcijańskich przed Hieronimem, Wulgatą św. Hieronima i NeoWulgatą. Niniejszy artykuł dotyczy formacji i charakterystycznych cech każdej z wersji oraz szczególnego wpływu, jaki Wulgata wywarła na literaturę chrześcijańską. Skupiamy się na trzech okresach: złotym wieku literatury patrystycznej w IV-VIII wieku; okresie przejściowym w VI-VII wieku i średniowieczu, głównie XII-XIII wieku. Prezentujemy autorów najważniejszych komentarzy, kazań i innych dzieł związanych z Biblią oraz przybliżamy niektóre problemy związane z interpretacją i znaczeniem Pisma Świętego.
Słowa kluczowe:
Wulgata, Biblia łacińska, przekład, symbol, HieronimBibliografia
Augustyna św., ,,Novum in Vetere latet et in Novo Vetus patet". Quaestiones in Heptateuchum,
Bardski K., Ksie,ga Koheleta w przekładach s'w. Hieronima. Diachroniczne aspekty pracy translacyjnej, ,,Collectanea Theologica" 69(1999) nr 1, s. 33-46.
Bardski K., Neo-Wulgata a tłumaczenie s'w. Hieronima, w: Ioannes Paulus II - in memoriam. Księga pamiątkowa Stowarzyszenia Biblistów Polskich ku czci Ojca Świętego lana Pawła II, red. W. Chrostowski, Warszawa 2006, s. 15-26.
Bardski K., Pokarm i napo'j miłos'ci. Symbolizm w ponaddosłownej interpretacji Biblii w tradycji Kos'cioła, Warszawa 2004.
Bardski K., Słowo oczyma Gołe,bicy. Metodologia symboliczno-alegorycznej interpretacji Biblii oraz jej teologiczne i duszpasterskie zastosowanie, Warszawa 2007.
Bernard z Clairvaux, Serm. in Cant. 51, 4; 47, 4
Bonaventura, Breviloquium, prol. 6, w: Opera omnia 5, 210.
Breviarium fidei. Wybo'r doktrynalnych wypowiedzi Kos'cioła, oprac. S. Głowa, I. Bieda, Poznan' 1998.
Ćwiczenia duchowe (Źródła Monastyczne, 20), tł. B. Cha,dzyńska, M. I. Rosin' ska, M. B. Michniewicz, Kraków 1999.
Eucheriusz, Formulae spiritalis intelligentiae, CSEL 31/1, 3-62.
Grzegorz Wielki, Hom. in Ezech. 1, 6, 2.
Hieronim, De viris illustribus 24, tł. pol. W. Szołdrski, PSP 6, 51.
Illa vero significatio qua res significatae per voces iterum res alias significant, pertinet ad sensum mysticum. Tomasz z Akwinu, In Ep. ad Gal., w: Opera omnia, t. 21, Paris 1876, s. 230.
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 1994.
Leclercq J., Miłos'c' nauki a pragnienie Boga, tł. pol. M. Borkowska, Krako' w 1997.
Nova Vulgata Bibliorum Sacrorum editio, Citta' del Vaticano 1986.
Othloh von Sankt-Emmeran, Liber visionum, oprac. P. G. Schmidt, Weimar 1989.
Peregrini de Opole sermones de tempore et de sanctis, oprac. R. Tatarzyński, Warszawa 1997.
Praefatio ad lectorem, XII.
Rupert z Deutz, De Sancta Trinitate et operibus eius, CCCM 21-24.
Sancti Bernardi opera 6/2 (J. Leclercq, H.M. Rochais, 1972) 63; 86.
Sobór Watykański II, Konstytucja o Objawieniu Bożym „Dei verbum” (1965).
Strumien' s'wiatła boskos'ci, t. 1-2, Z' ro' dła Monastyczne, 31-32, tł. P. J. Nowak, Krako'w 2004.
Tomasz z Akwinu, Summa theologica. I, 1, 10 ad 1, oprac. P. Caramello, t. 1, 9; tł. pol. G. Kurylewicz, Z. Nerczuk, M. Olszewski, s. 33.
Zwiastun Bożej miłości, t. 1, Źródła Monastyczne, 24, tł. B. Chądzyńska, E. Kędziorek, Kraków 2001.
Zwiastun Bożej miłości, t. 2, Źródła Monastyczne, 43, tł. E. Kędziorek, Kraków 2007.
Ur. 1962; profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyn´skiego (kierownik Katedry Filologii Biblijnej) i Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie; doktor nauk biblijnych Papieskiego Instytutu Biblijnego w Rzymie, członek zarządu Stowarzyszenia Biblisto´w Polskich; tłumacz i redaktor Biblii Ekumenicznej i Biblii Edycji sw. Pawła; autor licznych książek (Pohaxm i napó miłości, Flowo oczyma gołębicy, W hxainie biblijnych symboli) i artykuło´w z dziedziny biblistyki.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
