Metodologia badań nad orędziem Starego Testamentu
Antoni Tronina
Abstrakt
Artykuł opiera się głównie na dokumencie Papieskiej Komisji Biblijnej Interpretacja Biblii w Kościele (1993), ale odnosi się również do dokumentu Naród Żydowski i jego Pisma Świętego w Biblii chrześcijańskiej (2001). Pierwsza część artykułu dotyczy zarysu historii egzegezy Starego Testamentu, a w szczególności wspólnego dziedzictwa wiary samarytańskiej, żydowskiej i chrześcijańskiej. Druga część opisuje współczesne metody i sposoby prowadzenia badań biblijnych.
.
Słowa kluczowe:
Stary Testament, Biblia, Biblia hebrajska, metodologia nauk biblijnychBibliografia
Alexander P.S., Historia interpretacji, w: Słownik wiedzy biblijnej, s. 216.
Allegro J.M., Qumran Cave 4, I (DJDJ 5), Oxford 1968.
Alter R., The Art of Biblical Narrative, New York 1981.
Bantley J.H., Interpretacja chrześcijańska od średniowiecza do Reformacji, w: Słownik wiedzy biblijnej, red. B.M. Metzger, M.D. Coogan, Warszawa 1996.
Beauchamp P., L'analyse structurale et l'exeagse biblique, Vetus Testamentum Supplementsº 22(1972), s. 113-128.
Berlin A., Poetics and Interpreta-tion of Biblical Narrative, Sheffield 1983.
Campbell J.G., The Exegetical Texts, London 2004 (Companion to Qumran Texts 4).
Carr D.M., Canonization in the Context of Community. An Outline of the Formation ofthe Tanakh and the Christian Bible, w: A Gift of God in Due Season, red. R.D. Weiss, D.M. Carr, Sheffield 1997.
Chrostowski W., Judeo-chrześcijaństwo, EK, t. 8, kol. 214-217.
Chrostowski W., Literatura targumiczna a Septuaginta, ¹Colectanea Theologicaº63(1993) nr 3, s. 49-68.
Deaaut R. Le, Septuaginta - Biblia zapoznana, Ruch Biblijny i Liturgiczny 37(1984), s. 454-470.
Dohmen Ch., Stemberger G., Hermeneutik der Juedischen Bibel und des Alten Testa-ments, Stuttgart 1996.
Downing G., Metoda historyczno-krytyczna, w: Słownik hermeneutyki biblijnej, red. R.J. Coggins, J.L. Houlden, Warszawa 2005.
Ellis E.E., Interpretacja Starego Testamentu w Nowym, w: Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego, red. W.R. Farmer, red. wyd. pol. W. Chrostowski, Warszawa 2000.
Fiedrowicz M., Psalm vox totus Christi. Studien zu Augustins Enarrationes in Psalmos, Freiburgim Br. 1997.
Fohrer G., Methoden und Moden in der alttestamentlichen Wissenschaft, ZAW 100(1988), s. 243-254.
Garcia Martinez F., I confini del genere biblico a Qumran, w: tenże, Çe i J. Trebolle Barrera,Gli domini di Qumran, Brescia 1996.
Goppelt L., Typos. Dietypologische Deutung des Alten Testaments im Neuen, Guetersloh 1939 (repr. 1966).
Greimas A.J., Semantique structurelle. Recherche de methode, Paris 1966.
H. de Lubac, ExeÂgeÁse meÂdieÂ-vale. Les quatre sens de l'Ecriture I-II, Paris 1959-1964.23
Homerski J., Egzegeza biblijna - średniowiecze, w: Encyklopedia katolicka , t. 4, kol. 716-719.
Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z komentarzem biblistów polskich, tłum. i red. R. Rubinkiewicz, Warszawa 1999.
Jankowski A., Antytyp (Hbr 9,24; 1 P 3,21). Doniosłość hermeneutyczna terminu, w: Światła Prawdy Bożej. Księdzu Profesorowi Lechowi Stachowiakowi w 70. rocznicę urodzin, red. E. Szewc, Łódź 1996.
Juster D., Powrót do korzeni. Podstawy do teologii biblijnej judaizmu mesjanistycznego, Kraków 1999.
Lacocque A., P. Ricoeur, Thinking Biblically: Exegetical and Hermeneutical Studies, Illinois1998 (przekøad: E. Mukoid, M. Tarnawska, Kraków 2003).
Lim T.H., Pesharim, Sheffield 2002 (Companion to Qumran Scrolls 3).
M. Harl,La Septante aux abords de l're chreÂtienne, w: G. Dorival i in.,La Biblegrecque des Septante, Paris 1988, s. 282-288.
Meadowcroft T., Method and Old Testament theology: Barr, Brueggemann and Goldingay consi-dered, Tyndale Bulletinº 57(2006), s. 35-56.
Meldala S., w: Apokryfy Starego Testamentu, red. R. Rubinkiewicz, Warszawa 1999.
Metodologia dell'Antico Testamento, red. H. Simian-Yofre, Bologna 1995 (repr. 2002).
Munoz Leon D., Egzegeza rabinacka, w: Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego, red. W.R. Farmer, red. wyd. pol. W. Chrostowski, Warszawa 2000.
Niccacci A., The Syntax of the Verb in Classical Hebrew Prose, Sheffield 1990.
Niccacci A.,Letteratura sintattica della prosa ebraico-biblica, Jerusalem 1991.
Papieska Komisja Biblijna, Naród Żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej, tłum. R. Rubinkiewicz, Kielce 2002.
Pawłowski Z., Opowiadanie, Bóg i początek. Teologia narracyjna Rdz 1-3, Warszawa 2003 (Rozprawy i Studia Biblijne 13).
Perani M., Il processo di canonizzazione della Bibbia Ebraica. Nuove prospettivemetodologiche, Rivista Biblica Italiana 48(2000).
Psałterz Biblii greckiej, Lublin 1996.
Puech E., Qumran et le textede l'Ancien Testament,w:Congress Volume Oslo 1998, red. A. Lemaire, M. Saeb, Leiden 2000.
Rogerson J.H., Powstawanie Pięcioksięgu. Cztery wykłady, tłum. B. Gryczan, Poznań 2006.
Słownik grecko-polski, red. Z. Abramowicz, t. III, Warszawa 1962.
Spinoza, Tractatus Teologico-Politicus(1677), wyd. kryt. red. G. Gawlick, F. Niewo hner, Opera lateinisch und deutsch, Darmstadt 1979.
Steck O.H., Old Testament exegesis: a guide to the methodology, Atlanta 19982.
Sternberg M., The Poetics of Biblical Narrative, Bloo-mington 1985; S. Bar-Efrat,Narrative Art in the Bible, Sheffield 1989.
Strack H.L., Einleitung in Talmud und Midrasch, Munchen 1976.
Strugnell J., Moses-Pseudepigrapha at Qumran. 4Q375, 4Q376 and Similar Works, w: Archaeology and History in the Dead Sea Scrolls, Sheffield 1990, s. 221-247.
Suelzer A. i J. Kselmann, Współczesne studia nad Starym Testamentem, w: Katolicki komentarz biblijny, red. R.E. Brown, J.A. Fitzmyer, R.E. Murphy, Warszawa 2001.
Szlaga J., Hermeneutyka biblijna, w: Wstęp ogólny do Pisma Świętego, red. J. Szlaga, Poznań 1986.
Św. Augustyn, Quaest. in Hept. 2,73.
The Bible at Qumran, red. P.W. Flint, Grand Rapids, Mi 2001.
Trebolle J., A Canon within a Canon: Two Series of Old Testament Books differently transmitted, interpreted and authorized, Revue de Qumran 2000 t. 19.
Tronina A., Apokryfy Starego Testamentu. Historia publikacji obecny stan badan, Częstochowskie Studia Teologiczne 28(2000), s. 7-23.
Tronina A., Biblia w Qumran. Wprowadzenie w lekturę biblijnych rękopisów znad Morza Martwego, Kraków 2001.
Tronina A., Cor Christi Sacra Scriptura. Św. Tomasz z Akwinu jako egzegeta, Częstochowskie Studia Teologiczneº 30(2002), s. 213-222.
Tronina A., Do Hebrajczyków. Słowo zachęty na dni ostatnie, Częstochowa 1998.
Ulrich E., The Bible in the Making: The Scriptures at Qumran, w: The Community of the Renewed Covenant. The Notre Dame Symposiumon the Dead Sea Scrolls, red. E. Urlich, J. VanderKam, Notre Dame Ind. 1994.
Allegro J.M., Qumran Cave 4, I (DJDJ 5), Oxford 1968.
Alter R., The Art of Biblical Narrative, New York 1981.
Bantley J.H., Interpretacja chrześcijańska od średniowiecza do Reformacji, w: Słownik wiedzy biblijnej, red. B.M. Metzger, M.D. Coogan, Warszawa 1996.
Beauchamp P., L'analyse structurale et l'exeagse biblique, Vetus Testamentum Supplementsº 22(1972), s. 113-128.
Berlin A., Poetics and Interpreta-tion of Biblical Narrative, Sheffield 1983.
Campbell J.G., The Exegetical Texts, London 2004 (Companion to Qumran Texts 4).
Carr D.M., Canonization in the Context of Community. An Outline of the Formation ofthe Tanakh and the Christian Bible, w: A Gift of God in Due Season, red. R.D. Weiss, D.M. Carr, Sheffield 1997.
Chrostowski W., Judeo-chrześcijaństwo, EK, t. 8, kol. 214-217.
Chrostowski W., Literatura targumiczna a Septuaginta, ¹Colectanea Theologicaº63(1993) nr 3, s. 49-68.
Deaaut R. Le, Septuaginta - Biblia zapoznana, Ruch Biblijny i Liturgiczny 37(1984), s. 454-470.
Dohmen Ch., Stemberger G., Hermeneutik der Juedischen Bibel und des Alten Testa-ments, Stuttgart 1996.
Downing G., Metoda historyczno-krytyczna, w: Słownik hermeneutyki biblijnej, red. R.J. Coggins, J.L. Houlden, Warszawa 2005.
Ellis E.E., Interpretacja Starego Testamentu w Nowym, w: Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego, red. W.R. Farmer, red. wyd. pol. W. Chrostowski, Warszawa 2000.
Fiedrowicz M., Psalm vox totus Christi. Studien zu Augustins Enarrationes in Psalmos, Freiburgim Br. 1997.
Fohrer G., Methoden und Moden in der alttestamentlichen Wissenschaft, ZAW 100(1988), s. 243-254.
Garcia Martinez F., I confini del genere biblico a Qumran, w: tenże, Çe i J. Trebolle Barrera,Gli domini di Qumran, Brescia 1996.
Goppelt L., Typos. Dietypologische Deutung des Alten Testaments im Neuen, Guetersloh 1939 (repr. 1966).
Greimas A.J., Semantique structurelle. Recherche de methode, Paris 1966.
H. de Lubac, ExeÂgeÁse meÂdieÂ-vale. Les quatre sens de l'Ecriture I-II, Paris 1959-1964.23
Homerski J., Egzegeza biblijna - średniowiecze, w: Encyklopedia katolicka , t. 4, kol. 716-719.
Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z komentarzem biblistów polskich, tłum. i red. R. Rubinkiewicz, Warszawa 1999.
Jankowski A., Antytyp (Hbr 9,24; 1 P 3,21). Doniosłość hermeneutyczna terminu, w: Światła Prawdy Bożej. Księdzu Profesorowi Lechowi Stachowiakowi w 70. rocznicę urodzin, red. E. Szewc, Łódź 1996.
Juster D., Powrót do korzeni. Podstawy do teologii biblijnej judaizmu mesjanistycznego, Kraków 1999.
Lacocque A., P. Ricoeur, Thinking Biblically: Exegetical and Hermeneutical Studies, Illinois1998 (przekøad: E. Mukoid, M. Tarnawska, Kraków 2003).
Lim T.H., Pesharim, Sheffield 2002 (Companion to Qumran Scrolls 3).
M. Harl,La Septante aux abords de l're chreÂtienne, w: G. Dorival i in.,La Biblegrecque des Septante, Paris 1988, s. 282-288.
Meadowcroft T., Method and Old Testament theology: Barr, Brueggemann and Goldingay consi-dered, Tyndale Bulletinº 57(2006), s. 35-56.
Meldala S., w: Apokryfy Starego Testamentu, red. R. Rubinkiewicz, Warszawa 1999.
Metodologia dell'Antico Testamento, red. H. Simian-Yofre, Bologna 1995 (repr. 2002).
Munoz Leon D., Egzegeza rabinacka, w: Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego, red. W.R. Farmer, red. wyd. pol. W. Chrostowski, Warszawa 2000.
Niccacci A., The Syntax of the Verb in Classical Hebrew Prose, Sheffield 1990.
Niccacci A.,Letteratura sintattica della prosa ebraico-biblica, Jerusalem 1991.
Papieska Komisja Biblijna, Naród Żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej, tłum. R. Rubinkiewicz, Kielce 2002.
Pawłowski Z., Opowiadanie, Bóg i początek. Teologia narracyjna Rdz 1-3, Warszawa 2003 (Rozprawy i Studia Biblijne 13).
Perani M., Il processo di canonizzazione della Bibbia Ebraica. Nuove prospettivemetodologiche, Rivista Biblica Italiana 48(2000).
Psałterz Biblii greckiej, Lublin 1996.
Puech E., Qumran et le textede l'Ancien Testament,w:Congress Volume Oslo 1998, red. A. Lemaire, M. Saeb, Leiden 2000.
Rogerson J.H., Powstawanie Pięcioksięgu. Cztery wykłady, tłum. B. Gryczan, Poznań 2006.
Słownik grecko-polski, red. Z. Abramowicz, t. III, Warszawa 1962.
Spinoza, Tractatus Teologico-Politicus(1677), wyd. kryt. red. G. Gawlick, F. Niewo hner, Opera lateinisch und deutsch, Darmstadt 1979.
Steck O.H., Old Testament exegesis: a guide to the methodology, Atlanta 19982.
Sternberg M., The Poetics of Biblical Narrative, Bloo-mington 1985; S. Bar-Efrat,Narrative Art in the Bible, Sheffield 1989.
Strack H.L., Einleitung in Talmud und Midrasch, Munchen 1976.
Strugnell J., Moses-Pseudepigrapha at Qumran. 4Q375, 4Q376 and Similar Works, w: Archaeology and History in the Dead Sea Scrolls, Sheffield 1990, s. 221-247.
Suelzer A. i J. Kselmann, Współczesne studia nad Starym Testamentem, w: Katolicki komentarz biblijny, red. R.E. Brown, J.A. Fitzmyer, R.E. Murphy, Warszawa 2001.
Szlaga J., Hermeneutyka biblijna, w: Wstęp ogólny do Pisma Świętego, red. J. Szlaga, Poznań 1986.
Św. Augustyn, Quaest. in Hept. 2,73.
The Bible at Qumran, red. P.W. Flint, Grand Rapids, Mi 2001.
Trebolle J., A Canon within a Canon: Two Series of Old Testament Books differently transmitted, interpreted and authorized, Revue de Qumran 2000 t. 19.
Tronina A., Apokryfy Starego Testamentu. Historia publikacji obecny stan badan, Częstochowskie Studia Teologiczne 28(2000), s. 7-23.
Tronina A., Biblia w Qumran. Wprowadzenie w lekturę biblijnych rękopisów znad Morza Martwego, Kraków 2001.
Tronina A., Cor Christi Sacra Scriptura. Św. Tomasz z Akwinu jako egzegeta, Częstochowskie Studia Teologiczneº 30(2002), s. 213-222.
Tronina A., Do Hebrajczyków. Słowo zachęty na dni ostatnie, Częstochowa 1998.
Ulrich E., The Bible in the Making: The Scriptures at Qumran, w: The Community of the Renewed Covenant. The Notre Dame Symposiumon the Dead Sea Scrolls, red. E. Urlich, J. VanderKam, Notre Dame Ind. 1994.
Tronina, A. (2020). Metodologia badań nad orędziem Starego Testamentu. Studia Nauk Teologicznych PAN, (2), 9–26. Pobrano z https://czasopisma.kul.pl/index.php/snt/article/view/9547
Antoni Tronina
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
