Wkład Polski w rozwój teologii duchowości
Jerzy Misiurek
Abstrakt
Polscy autorzy dzieł religijnych wnieśli znaczący wkład w powstanie i rozwój teologii duchowości, która od 1931 roku stała się odrębnym przedmiotem studiów teologicznych. W średniowieczu wybitnymi polskimi teologami byli Mateusz z Krakowa (+1410) i Jakub z Paradyża (+1464). Dotarli oni do Niemiec i Czech, gdzie ich dzieła zyskały pewne uznanie. Confessio Fidei Catholicae Christiana (Moguntiae 1557) Stanisława Hozjusza (+1579) to jedno z najważniejszych dzieł nowożytnych, napisane po łacinie i wydane 39 razy w ciągu życia autora. Treść dzieła miała znaczny wpływ na postawy ówczesnych ludzi. Duchowość ukierunkowaną chrystocentrycznie reprezentują Stanisław Sokołowski (+1593) i Kasper Drużbicki (+1662). Wiele ważnych myśli o życiu duchowym, zwłaszcza o mistyce katolickiej, pochodzi od Mikołaja z Mościsk (+1632). Pierwszym traktatem o teologii ascetycznej i mistycznej jest Summarium Asceticae et Mysticae Theologiae (Cracoviae 1655). Grzegorz Terecki (+1659) w swoim Directorium Spiritualis Vitae Fratrum Eremitarum Ordinis Sancti Pauli Eremitae (Cracoviae 1649) również umiejętnie połączył ascetyzm i mistycyzm. Znaczącą rolę w propagowaniu i rozwoju teologii duchowości odegrali cystersi: Michał Antoni Hacki (+1703) i Feliks Simplex Łącki (+ok.1700) wraz ze Stanisławem Papczyńskim (+1701) i Florianem Jaroszewiczem (+1771). Niezależnie od tego, pisma polskich zmartwychwstańców, zwłaszcza Piotra Semenenki, znacznie wzbogaciły duchowość katolicką. Wiele dzieł istotnych dla rozwoju teologii duchowości powstało w ostatnim czasie, w tym w XX wieku. Józef Sebastian Pelczar (+1924), Aleksander Żychliński (+1945), Józef Puchalik (1958), Antoni Słomkowski (+1982) i Stanisław Witek (+1987) to ważni autorzy, których prace rzucają nowe światło na problemy życia duchowego i zapewniają teologii duchowości zasłużoną pozycję wśród dyscyplin teologicznych.
Słowa kluczowe:
teologia duchowości, teologia w Polsce, nauki teologiczneBibliografia
Dziuba A., Problematyka pokutna w pismach teologiczno-moralnych Mikołaja z Mościsk (1559-1632), Studia Pelplińskie 11(1983).
Gogola J. W., Teologia komunii z Bogiem, Kraków 2003.
Górski K., Teologia mistyczna Jakuba z Paradyża, Roczniki Filozoficzne 27(1979) z. 1. Por.
Hozjusz S., Confessio fidei catholicae christiana, w: Opera omnia, Coloniae 1584, t. 1.
Jaroszewicz F., Principia theologiae asceticae, Leopoli 1752.
Jezierski J., Nauka Stanisława Hozjusza o słowie Bożym, ¹Studia Warmińskieº22-23 (1985-1986).
Łącki F.S., Theologia spiritualis fundamentalis, Oliva 1687.
Mateusz z Krakowa, Opuscula theologica: Textus etstudia, wyd. W.W. Seńko, A.L. Szafrański, t. 2, Warszawa 1974.
Misiurek J., Historia i teologia polskiej duchowosÂci katolickiej, t. 2, Lublin 1998.
Misiurek J., Historia i teologia polskiej duchowosÂci katolickiej, t. 3, Lublin 2001.
Misiurek J., Historia i teologia polskiej duchowości katolickiej, t. 1, Lublin 1994.
Misiurek J., Kowalska Faustyna św., w: Encyklopedia katolicka, t. IX, Lublin 2002, kol.1085 n.30.
Papczyński S., Christus patiens, Varsaviae 1690, s. 361.
Popławski J.M., Confessio Trinitatis jako podstawa życia duchowego w pismach polskich zmartwychwstańców, Lublin 2003.
Słomka W., Wprowadzenie, w: Teologia duchowości katolickiej, Lublin 1993.
Sokołowski S., Nuntius salutis, Cracoviae 1583.
Stoś J., Mistrz Jakub z Paradyża i ¹devotio modernaº, Warszawa 1997.
Tajemnica Bożego miłosierdzia w charyzmacie mariańskim. Materiały międzynarodowego sympozjum teologicznego, Licheń 12-16 maja 2003 r., red. J. Kumala, Licheń 2004.
Terecki G., Directorium spiritualis vitae, Częstochowa 1649.
Textus et studia historiam theologiae in Polonia excultae spectantia, Warszawa 1978, vol. V (wyd. S. Porębski).
Urbański S., Świętość chrześcijańska według ks. Antoniego Słomkowskiego, w: S. Urbański, I. Werbiński, Ze studiów nad duchowością chrześcijańska, Warszawa 1992.
Wielgus S., Średniowieczna łacińskojęzyczna biblistyka polska, Lublin 1992.
Winter E., Fruhhumanismus, Berlin 1864.
Witek S., Teologia życia duchowego, Lublin 1986.
Życie wewnętrzne, w: Rozważania filozoficzno-teologiczne, Poznań 1959.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
