Iure divino and iure humano of the papal primacy in the dialogue between Catholicism and Lutheranism
Abstract
The paper outlines the Catholic and the Evangelical standpoint on the primate’s function served by the Bishop of Rome and its origin. The controversy revolves around the key phrase, iure divino and iure humano, which points to the divine or human origin of the primacy. In the Catholic perspective, Jesus Christ brought the Church into existence and provided this institution with permanent structural elements: primacy and apostolate. This thesis, considered an imperative of faith, is based on the texts of the Gospel which underscore the primacy of Saint Peter the Apostle among the Twelve and in the early Church. According to the Catholic ecclesiology, it was not only a private privilege enjoyed by Peter but a permanent element of the structure of the Church, which received the formal status of a dogma at the First Vatican Council. From the outset, the Reformation has assumed that primacy is an element shaped in the course of the historical development of the Church. The ecumenical dialogue between Catholicism and Lutheranism led to the establishment of a standpoint veering towards the consideration of the origin of primacy as a matter of lesser consequence. This step was taken in order to underscore the communal dimension of the Church, with its important function in unifying Christianity and presenting it to the world. The basic premise giving credence to this function is its foundation in the Gospel.
Keywords:
primacy, ecumenism, unity, pope, church, reformation.References
Hintz M., Prymat papieski w służbie jedności Kościoła. Perspektywa teologii luterańskiej, „Studia Nauk Teologicznych PAN” 10 (2015), s. 123-143.
Klausnitzer W., Das Papstamt im Disput zwischen Lutheranern und Katholiken. Schwerpunkte von der Reformation bis zur Gegenwart, Innsbruck-Wien: Tirolia Verlag 1987, s. 155.
Konik T., Urząd kościelny w Księgach wyznaniowych luteranizmu i we współczesnym dialogu ekumenicznym, „Teologia i Ambona” 9 (1994), s. 49-57.
Kroczek P., Czy można rozdzielić prymat nauczania od prymatu jurysdykcji? „Annales Canonici” 8 (2012), s. 69-80.
Kruse M., Die oekumenische Zukunft des Petrusdiestes – aus lutherischer Sicht, „Theologische Quartalschrift” 2 (1998), s. 111-117.
Luter, M, Artykuły Szmalkaldzkie, Podpisy, w: Księgi Wyznaniowe Kościoła Luterańskiego, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Augustana 1999 s. 353-360.
Małecki R., Prymat papieski we współczesnych dyskusjach ekumenicznych, „Studia Włocławskie” 9 (2006), s. 123-141.
Melanchton F., Traktat o władzy i prymacie papieża, nr 1-4, w: Księgi wyznaniowe Kościoła luterańskiego, Bielsko-Biała: Wydawnictwo Augustana 2003, s. 359-372.
Meyer H., Primat, w: Lexikon der Reformationszeit, red. K. Ganzer, B. Steimer, Freiburg-Basel-Wien: Herder Velag 2002, kol. 610-611.
Nagy, S., Ty jesteś Piotr, czyli Skała, i na tej Skale zbuduję Kościół mój. Studium o widzialnym Kościele. Częstochowa: Wydawnictwo Niedziela 2009.
Napiórkowski S. C., Papiestwo w międzykościelnych dialogach katolicko-luterańskich, „Seminare” 6 (1983), s. 65-109.
Paweł VI, Discorso al Segretariato per l’unione dei cristiani, „Il Regno – documenti” 10 (1967), s. 174.
Prymat papieski i Kościół powszechny, „Novum” 3-4 (1978), s. 38-75.
Raport Luterańsko-Rzymskokatolickiej Komisji Studiów Ewangelia a Kościół, (Raport z Malty), w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965-2000, red. K. Karski, S. C. Napiórkowski, Lublin: TN KUL 2003, s. 39-67.
Ratzinger J., Prymat Piotra a jedność Kościoła. „Communio” 11 (1991), s. 3-17.
Rusecki M., Traktat o Kościele. Lublin: Wydawnictwo KUL 2014.
Schuete H., Kirche im oekumenischen Verstaednis. Kirche des dreieiniges Gottes, Paderborn: Bonifatius Verlag 1991.
Urząd duchowny w Kościele. Raport Wspólnej Komisji Rzymskokatolicko-Ewangelicko-luterańskiej (1981), w: Bliżej wspólnoty. Katolicy i luteranie w dialogu 1965-2000, red. K. Karski, S. C. Napiórkowski, Lublin: TN KUL 2003, s. 237-271.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Marek Żmudziński, duchowny Kościoła Rzymskokatolickiego, prezbiter diecezji elbląskiej, doktor habilitowany nauk teologicznych w zakresie teologii fundamentalnej. Profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie; dziekan Wydziału Teologii UWM w Olsztynie (od 2016 r.), konsultor Rady Naukowej Konferencji Episkopatu Polski; prowadzi również zajęcia w Wyższym Seminarium Duchownym w Elblągu. Główne obszary badawcze: eklezjologia – prymat biskupa Rzymu w aspekcie teologicznym i prakseologicznym oraz dialogu ekumenicznym, wiarygodność Kościoła, obecność Kościoła w przestrzeni publicznej, apologia Kościoła. Opublikował m.in. Ty jesteś Piotr. Świadmość funkcji prymacjalnej Jana Pawła II (2003 r.), Apologia Kościoła w Listach Episkopatu Polski 1945-70 (2013 r.). Adres do korespondencji: marek.zmudzinski@uwm.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-1759-877XLicense
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivs 4.0 International License.
