Few remarks concerning anxiety in the face of death.
Reading Joseph Ratzinger
Abstract
The death of a person, particularly my own death, is the most momentous occasion that happens in a lifetime. It seems to be an inevitable end of any possible experience, ceasing any relationship, the end of memories and hopes. It evokes various reactions in the living, just to mention some as: fascination, fear, stress, consent, willingness to familiarization. Each of them may be analysed, while each one shows also the death in a different aspect. In the proposed article, the author indicates another reaction - that is experiencing anxiety. It appears that this is the key experience, both when I am thinking about it as something that may afflict me at any moment, as well as when I become aware that there is a possibility of exit of the loved ones or just a popular person. Some texts by Joseph Ratzinger have inspired me to carry out such analyses.
Keywords:
anxiety, death, hope, man in the world.References
(dostęp: 20 maja 2017).
Benedykt XVI, Przemówienie podczas wizyty w rzymskiej siedzibie
Katolickiego Uniwersytetu Najświętszego Serca, 3 maja 2012, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/uniwersytetns_03052012.html (dostęp: 20 maja 2017).
Benedykt XVI, Wróćmy do filozofii, by lepiej zrozumieć współczesność, 7 czerwca 2008, http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/przemowienia/filozofia_07062008.html (dostęp: 20 maja 2017).
Bierdiajew M., O przeznaczeniu człowieka, tł. H. Paprocki, Kęty: Wydawnictwo Antyk 2006.
Dąbrowski K., Zdrowie psychiczne i problem śmierci, „Zdrowie Psychiczne” 4 (1980), s. 7-17.
Gombrowicz W., Ferdydurke, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1997.
Heidegger M., Bycie i czas, tł. B. Baran, Warszawa: PWN 1994.
Hoelter J. W., Hoelter J. A., The Relationship between Fear of Death and Anxiety, „The Journal of Psychology” 99 (1978), s. 225-226.
Jankelevitch V., Quoddite jest niezniszczalna. Nieodwołalność nieodwracalności, tł. M. Jastrzębiec-Mosakowski, w: S. Rosiek (red.), Wymiary śmierci, Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2010.
Kamiński B., Śmierć skonsumowana – rozważania socjologiczne o rozwijającym się rynku funeralnym (na przykładzie Stanów Zjednoczonych), w: J. Kolbuszewski (red.), Problemy współczesnej tanatologii. Medycyna – antropologia kultury – humanistyka, t. XV, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe 2011, s. 83-88.
Kastenbaum R., Aisenberg R., The Psychology of Death, New York: Springer Publishing Company 1972.
Kastenbaum R., Costa P., Psychological perspectives on death, „Annual Review of Psychology” 28 (1977), s. 225-249.
Kępiński A., Lęk, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2014.
Kierkegaard S., Pojęcie lęku, tł. A. Djakowska, Warszawa: Fundacja Aletheia 1996.
Makselon J., Specyfika postaw wobec śmierci, „Studia Philosophiae Christianae” 2 (1981), s. 113-134.
Makselon J., Struktura wartości a postawa wobec śmierci, Lublin: Wydawnictwo KUL 1983.
Ostrowska A., Śmierć w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa, Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN 2005.
Piotrowski J., Żemojtel-Piotrowska M., Postawa wobec śmierci a podstawowa struktura osobowości, „Psychologia Jakości Życia” 3 (2004), s. 199-216.
Ratzinger J., Eschatologia – śmierć i życie wieczne, w: J. Ratzinger, Opera Omnia, t. X, red. K. Góźdź i M. Górecka, Lublin: Wydawnictwo KUL 2014, s. 25-257.
Ratzinger J., O nadziei, w: Ratzinger J., Opera Omnia, t. X, red. K. Góźdź i M. Górecka, Lublin: Wydawnictwo KUL 2014, s. 387-402.
Ratzinger J., Sól ziemi. Chrześcijaństwo i Kościół katolicki na przełomie tysiącleci, tł. G. Sowiński, Kraków: Znak 1998.
Sahaj T., Człowiek i śmierć w ponowoczesnym społeczeństwie europejskim, „Przegląd Filozoficzny” 17 (2008), s. 137-148.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Mirosław Pawliszyn (ur. 1967), doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie filozofii, wykłada filozofię na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim (etyka, metafizyka, metodologia nauk) oraz w WSD Redemptorystów w Tuchowie (teoria poznania). Redaktor naczelny rocznika naukowego „Studia Redemptorystowskie”. Obszary badawcze: filozofia religii, metafizyka współczesna, filozofia rosyjska, filozofia śmierci. Opublikował m.in.: On Seduction by an Idea. An Attempt at a Philosophy of Fanaticism, w: 4th International Multidisciplinary Scientific Conference on Social Sciences & Arts (2017); W poszukiwaniu śladów cielesności Boga. Próba filozofii pozaortodoksyjnej, w: Humanistyka i przyrodoznawstwo (2016); O możliwości zbawienia zwierzęcia innego niż człowiek, w: Przegląd Filozoficzny - Nowa Seria (2015); Obecność nieobecności. Przyczynek do opisu doświadczenia śmierci (2014); Mikołaj Bierdiajew jako inspiracja dla filozoficznego myślenia o piekle, w: Logos i Ethos (2013); Lev Schestov “Suspension of ethics”, Studia Moralia (2013). Adres do korespondencji: mipawl@interia.pl
https://orcid.org/0000-0001-5510-3136License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivs 4.0 International License.
