Współczesny sekularyzm a teologia sekularyzacji

Andrzej Napiórkowski

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie , Poland



Abstract

This paper not only clarifies the concepts of secularism and secularization, but also analyzes them, and in its final part it evaluates them. The phenomenon of secularism is defined as an ideological and active attitude of hostility toward everything that is Christian. In turn, secularism, quite strongly associated with the current form of culture of societies and their development, is seeking autonomy and freedom. Radical (sometimes irresponsible) secularization thesis of the Protestant (R. Bultmann, K. Barth, D. Bonhoeffer, E. Fuchs, F. Gogarten, G. Vahanian, P. van Buren, W. Hamilton, Th. J. Alitzer, J.A.T. Robinson, D. Sölle, W. Pannenberg) mind has been adopted by most Catholic theologians with a reasonable reserve. Catholic doctrine accepts the autonomy of temporal realities and a specifically understood process of profanation of the world (constructio mundi and consecratio mundi). However, the fact that different sectors of earthly life are governed by their own relevant laws, does not mean that the created things are totally independent of God, or that man can dispose of them freely and without any relation to the Creator (K. Rahner, JB Metz, P. Teilhard de Chardin, MD Chenu, J. Danielou, G. Thils, Ch. Duquoc, J. Maritain, H. de Lubac, Y. Congar, Vol. Bartnik, A. Skowronek, A. Nossol. J. Marian). The position of the Catholic Church on this matter is contained in the conciliar Constitution Gaudium et Spes.




Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Verbum Domini, Watykan 2010.
Bonhoeffer D., Lesebuch, red. Otto Dudzus, Chr. Kaiser, München 1985.
Buren P. van, The Secular Meaning of the Gospel, Macmillan, New York 1963.
Comte-Sponville A., Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga, tłum. E. Aduszkiewicz, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2011.
Draguła A., Ocalić Boga. Szkice z teologii sekularyzacji, Towarzystwo Więź, Warszawa 2010.
Dupré L., Refleksje na koniec tysiąclecia, „Tygodnik Powszechny” 29(1998), s. 1-4.
Fiores S. de, Maria e il mistero del Male, Ancora Milano 2013.
Fischer H., Systematische Theologie. Konzeptionen und Probleme im 20. Jahrhundert, Kohlhammer, Stuttgart – Berlin –Köln.
Graczyk M., Francuska teologia rzeczywistości ziemskich. Próba retrospekcji i reinterpretacji, Pallottinum, Warszawa 1992.
Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Christifideles laici, Watykan 1988.
Jan Paweł II, Przemówienie do biskupów australijskich przybyłych z wizytą ad limina Apostolorum 26 marca 2004 r. „L’Osservatore Romano” 25(2004) nr 6, s. 25-26.
Kasper W., Bóg Jezusa Chrystusa, Tum, Wrocław 1996.
Kaufmann F.-X, Kirchenkrise. Wie überlebt das Christentum?, Verlag Herder, Freiburg – Basel – Wien 2000.
Koch K., Tempo di interiorità. Per una Chiesa che vive il mistero, Queriniana, Brescia 2011.
Korczyński T.M., Prześladowani potrzebują naszego głosu. Sytuacja chrześcijan w krajach muzułmańskich, „Teofil” 2(24) 2006, http://www.teofil.dominikanie.pl/wydanie/artykuly/274 (dostęp 7.10.2014r.).
Korczyński T.M., Raport o prześladowaniach chrześcijan w latach 2011-2012 „Prześladowani i zapomniani”, Biuletyn Pomoc Kościołowi w Potrzebie, Warszawa 2013.
Kulbat W., Nowe koncepcje sekularyzacji w perspektywie teologicznej, „Łódzkie Studia Teologiczne” 19(2012), s. 117-144.
Mariański J., Sekularyzacja, desekularyzacja, nowa duchowość. Studium socjologiczne, Polskie Towarzystwo Religioznawcze, Kraków 2013.
Mariański J., Sekularyzacja, w: M. Rusecki i in. (red.), Leksykon teologii fundamentalnej, Wydawnictwo M, Lublin–Kraków 2002, s. 1089-1092.
Metz J.B., Problem teologii politycznej a Kościół jako instytucja reprezentująca wolność krytyki społecznej, „Concilium”. Wybór artykułów 1-10 (1968), Poznań – Warszawa 1969.
Napiórkowski A., Kościół bez Kościoła. Świadek wiary, Wydawnictwo Petrus, Kraków 2014.
Napiórkowski A., Rozwój i reforma Kościoła, WAM, Kraków 2013.
Nossol A., Chrystologia Karola Bartha. Wpływ na współczesną chrystologię katolicką, Wydawnictwo KUL, Lublin 1979.
Paweł VI, Adhortacja apostolska Evangelii nuntiandi, Watykan 1975.
Ratzinger J., Sól ziemi, Znak, Kraków 2005.
Ruh U., Säkularisierung, w: F. Böckle, F.X. Kaufmann, K. Rahner, B. Walte (red.), Enzyklopädische Bibliothek, t. 18, Enzyklopädische Bibliothek Verlagsgesellschaft, Freiburg im Br. 1982, s. 94-97.
Schröder R., Abschaffung der Religion? Wissenschaftlicher Fanatismus und die Folgen, Verlag Herder, Freiburg-Basel-Wien-Freiburg im Br. 2011.
Skowronek A.J., Sekularyzacja – wyzwanie dla Kościoła i teologów, „Przegląd Powszechny” 10(2000), s. 27-43.
Wałczyk K., Wolfhart Pannenberg. Przedmiot ludzkich pragnień, w: J. Majewski, J. Makowski (red.), Leksykon wielkich teologów XX/XXI wieku, t. 1, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2004, s. 237-246.
Winling R., Teologia współczesna 1945-1980, Znak, Kraków 1990.
Zahrnt H., Die Sache mit Gott. Die protestantische Theologie im 20. Jahrhundert, Piper Taschenbuch, München – Zürich (3)1996.
Zatorski T., Heretyk czy apologeta. O teologii Eugena Drewermanna, „Nomos” 12-13(1995-1996), s. 91-120.
Zieliński J.T., John T. Robinson. Uczciwie pytać o wiarę, w: J. Majewski, J. Makowski (red.), Leksykon wielkich teologów XX/XXI wieku, t. 2, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2004, s. 346-356.

Published
2020-03-07


Napiórkowski, A. (2020). Współczesny sekularyzm a teologia sekularyzacji. Studia Nauk Teologicznych PAN, (9), 11–36. Retrieved from https://czasopisma.kul.pl/index.php/snt/article/view/6268

Andrzej Napiórkowski 
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Paulin; prof. dr hab.; kierownik Katedry Eklezjologii na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. W latach 2002-2008 - rektor Wyższego Seminarium Duchownego Ojców Paulinów w Krakowie oraz przeor klasztoru Na Skałce. Badania naukowe prowadzi w zakresie: eklezjologii integralnej, chrystologii fundamentalnej, ekumenizmu i kwestii usprawiedliwienia, mariologii, tematyki pastoralnej i okolicznościowej; dorobek obejmuje blisko 200 publikacji; opublikował m.in. książki: Bosko-ludzka wspólnota. Podstawy katolickiej eklezjologii integralnej (Kraków 2010); Teologia jedności chrześcijan (Kraków 2011); Reforma i rozwój Kościoła (Kraków 2012); Kościół bez Kościoła (Kraków 2014). Adres do korespondencji: andrzej.napiorkowski@upjp2.edu.pl