The Bible in Polish Modern Literature
Andrzej Sulikowski
Abstract
Article The Bible in Polish Modexn Litexatuxe contains reflections on the period 1945–f009, especially about an essay on the Bible written by laics, staying on more or less catholic position. Almost all were poets: Roman Brandstaetter (1906–1987), Jan Dobraczyn´ski (1910–1994), Anna Kamien´ska (19f0–1986), Czesław Miłosz (1911–2004), Marek Skwarnicki (◆1930), Anna Świderko´wna (1925–2008), Tadeusz Żychiewicz (19ff–1994) and others. These authors began to study the Bible in the middle of their lives, when they were ripe to discuss theological and existential problems of the Holy Scripture. In the contrast to them there are the writers staying on the atheistic or agnostic position: Zenon Kosidowski (1898–1978), Artur San- dauer (1913–1989). Only one author, A. S´ widerko´wna, was really a specialist in a biblical branch as the professor of the ancient mediterranean archaeology on the Warsaw University. She could write series her books Convexsations on the Bible which became the bestseller in the end of f0th century. For all biblical essayists a very important issue was the philological question connected to the langauge of the Bible and with the „semantic energy” of translation (Miłosz). The biblical essayists used the old polish Bible (1600) translation of Jacob Wujek SI or modern grouptranslation made 1965 in Benedictiner Abbey in Tyniec (by Cracow). Beyond a communistic censorship in years 1945–1989 all mentioned writers could publish their articles and books. The most important center of these initiatives was Cracow (weekly „Tygodnik Powszechny” and monthly „Znak”, also publisher), Warsaw (Publisher Pax), Posen.
Keywords:
the Bible in the polish version (Wujek’s translation and the Ty- niec Bible), reception of the Bible in the f0th century, modern laic commentary to the Holy Scripture, polish centers of the biblical reflexion (Cracow, Warsaw, Posen), functions of the Cracow weekly „Tygodnik Powszechny” and monthly „Znak”References
Błoński J., Miłosz jak świat, Wyd. Znak, Kraków 1998.
Brandstaettera R., Kreacja Miriam (Maryi) w „Jezusie z Nazarethu”, w: Idee chrześcijańskie w ż yciu Europejczyka, red. A. Ceglińska, Z. Staszewska, cz. 2, Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie, Łódź 2001, s. 291-306.
Brandstaetter R., Niewygłoszone przemówienie o Tadeuszu Ż ychiewiczu i o jego pisarstwie, „Tygodnik Powszechny” 1978 nr 22, s. 3.
Chodzić po wodzie. Z Anna, Świderkówną rozmawia Elżbieta Przybył, Wyd. Znak, Kraków 2003.
Ewangelia według Marka, tł. Cz. Miłosz, Księ garnia św. Wojciecha, Poznań 1981.
Exodus, Kraków 1977.
Frankowski J., Dlaczego kwestionujemy wartos'c' biblistycznych prac Kosidowskiego, ,,Wie, z'" 17(1974) nr 5, s. 3-23.
Frankowski J., Światło i ćma. O przekładzie 'Księgi Rodzaju' A. Sandauera i laickiej interpretacji Biblii, ,,Więź" 18(1975) nr 22, s. 3-18.
Jasin' ska-Wojtkowska M., Powies'c' o Jezusie i Jego środowisku, ,,Wie, z'" 17(1974) nr 6, s. 45-59.
Kamieńska A., Twarze Księgi, IW Pax, Warszawa 1981.
Kohelet - Hiob - Syracydes, Kraków 1979.
Kosidowski Z., Opowieści biblijne, Wyd. Iskry, Warszawa 1963.
Księga Eklezjasty, tł. Cz. Miłosz, „Tygodnik Powszechny” 1977, nr 11, s. 5.
Księga Hioba, tł. Cz. Miłosz, E' dition du Dialogue, Paryż 1979.
Księga Psalmów, tł. z hebr. Cz. Miłosz, Paryż 1979.
Księgi Hioba, tł. z hebr. Cz. Miłosz, E' ditions du Dialogue, Paryż 1980.
Księgi Hioba, tł. z hebr. Cz. Miłosz, wstęp J. Sadzik, Wyd. KUL, Lublin 1981.
Księgi pięciu megilot, tł. z hebr. i grec. Cz. Miłosz, E' dition du Dialogue, Paryż 1982.
Kubiak Z., Epika biblijna Tadeusza Ż ychiewicza, „Tygodnik Powszechny” 1977 nr 50, s. 1-2.
Kubiak Z., Nad Biblia, Miłosza, „Tygodnik Powszechny” 1981 nr 25, s.
Kudasiewicz J., Biblia, historia, nauka, Kraków 1978.
Kudasiewicz J., Czy archeologia obala Objawienia, ,,Więź” 7(1964), nr 11-12, s. 8-34.
Kudasiewicz J., Czy są w Starym Testamencie mity, ,,Ruch Biblijny i Liturgiczny" 18(1965) nr 5, s. 257-273.
Kudasiewicz J., Ewangelie według Z. Kosidowskiego, ,,Zeszyty Naukowe KUL" 23(1980) nr 3, s. 73-84.
Kudasiewicz J., Stary Testament w świetle współczesnej krytyki. Uwagi na marginesie 'Opowieści biblijnych', ,,Znak" 1965 nr 10, s. 1235-1319.
Mazan-Mazurkiewicz A., Inspiracje biblijne w utworach R. Brandstaettera, Wyd. UŁ, Łódź 2003.
Mazan-Mazurkiewicz A., Słowo i tekst w kulturze sakralnej. Na materiale 'Jezusa z Nazarethu' R. Brandstaettera, ,,Pamiętnik Literacki" 91(2000) nr 3, s. 147-160.
Peter M., „Biblia na wspak czytana" przez p. A. Sandauera, ,,Tygodnik Powszechny", 1977 nr 34, s. 7.
Peter M., Na marginesie Starego Przymierza Tadeusza Żychiewicza w dziale Spory, polemiki, „Tygodnik Powszechny” 1975 nr 1, s. 6.
Przybył-Sadowskiej E., Kochanka Słowa. Pożegnanie Anny S'widerkówny (1925-2008), „Tygodnik Powszechny” 2008 nr 34, s. 20-21.
Psalterz, tł. M. Skwarnicki, Wyd. Calvarianum, Kalwaria Zebrzydowska 1990.
Ś widerkówna A., Biblia a człowiek współczesny, Wyd. Znak, Kraków 2005.
Ś widerkówna A., Biblia w świecie greckim, Gaudentinum, Gniezno, 1996.
Ś widerkówna A., Rozmowy o Biblii. Nowy Testament, PWN, Warszawa 2000.
Ś widerkówna A., Rozmowy o Biblii. Opowieści i przypowieści, PWN, Warszawa 2006.
Ś widerkówna A., Prawie wszystko o Biblii, Wyd. Stentor, Warszawa 2002.
Ś widerkówna A., Rozmowy o Biblii, Warszawa 2001.
Ś widerkówna A., Rozmów o Biblii ciąg dalszy, Warszawa 1996.
Sandauer A., Bóg, Szatan, Mesjasz i...?, Wyd. Literackie, Kraków 1977.
Sulikowski A., Z Miłoszem w plecaku, „Tygodnik Powszechny” 1980, nr 45, s. 4.
Sulikowski A., Złoty łańcuch biblijny, ,,Twórczość ” 1978, nr 10, s.
Ś piewak P., Miszpatim, „Tygodnik Powszechny” 2009 nr 9, s. 8.
Turowicz J., 70 ż ywotów, Wyd. Znak, Kraków 1977.
Twardowski J., Wielki temat, ,,Nowe Książki" 1981 nr 21, s. 1-3.
Twardowski J., Wiersze o Biblii, współpraca A. S' widerkówna, Wyd. Rosikon Press, Warszawa 2006.
Współcześni pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, red. J. Czachowska, A. Szałagan, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994.
Zaborski A., Nowe tłumaczenia Biblii a teoria przekladu, ,,Ruch Biblijny i Liturgiczny" 30(1977) nr 6, s. 296-310.
Ż ychiewicz T., Klucz, ,,Znak" 17(1964) nr 7-8, s. 1012-1019.
Ż ychiewicz T., Dom Ojca. Rok Mateusza - Rok Marka - Rok Łukasza, Wyd. Znak, Kraków 1983.
Ż ychiewicz T., Genesis, Kraków 1977.
Ż ychiewicz T., Stare Przymierze, Wyd. Znak, Kraków 1986.
Ż ychiewicz T., Genesis. Stare Przymierze, Wyd. Znak, Kraków 1977.
Ur. 1950 w Krakowie; krytyk literacki, historyk literatury, pisarz, wydawca; pro2esor w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa Uniwersytetu Szczecin´- skiego (Zakład Teorii i Antropologii Literatury), pełnomocnik rektora ds. Studenckiego Ru- chu Naukowego; członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i prezes szczecin´skiego oddziału tegoz˙ Stowarzyszenia, członek Towarzystwa Naukowego KUL. Autor m.in. monografii two´r czos´ci H. Malewskiej (Lublin 1993), Jana Jo´ze2a Szczepan´skiego (Lublin 1992, Szczecin 2005), ks. Jana Twardowskiego (Lublin 1995, 2001, 2007, 2008), ok. 570 artykuło´w, studio´w, rozpraw, not i recenzji. Autor re2erato´w na sesjach naukowych zagranicznych i krajowych.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivs 4.0 International License.
