Kultura, literatura, społeczeństwo. Interdyscyplinarność a metodlogia współczesnych badań teologicznych
Jerzy Szymik
Arkadiusz Wuwer
Abstract
Culture, literature and social life are the “living space” of the contemporary man. They can also be “theological loci” (loci theologici), i.e. loci, in which faith can be born, is, or/and disappears. Both Theology and Catholic Social Science, using different methods and in different aspects, investigate these processes and attempt that, through faith, everything which composes everyday life, becomes more understandable for contemporary man. This paper is a reflection on the contemporary methodology of theological and social research in the context of the interdisciplinary nature of science. Thus, it attempts to answer the question how starting from different premises, Theology, through research of culture, specifically of contemporary art and literature, and Catholic Social Science, through research of the moral condition of social life and drawing inspiration from each other, can and should serve the faith of man in particular conditions and challenges of a fast-changing reality. The first step of both sciences is an attempt of comprehension: who it is, to whom the Word is directed. These are a specific seismograph registering of all types of “rock bursts” of times and places. The second step is seeing culture, literature and social life in their prophetic function, which consist in “meeting out justice” to time and place, to consciences and people. The third one is searching for the meeting and merging places of the human word and the Word of God. In every step mentioned above there is a creative interaction between Theology and Catholic Social Science. Postulated in this article the complementarity of Theology and Catholic Social Science gives hope, that contemporary man is able to elaborate uniform and organic conception of knowledge in order to reach inner unity (cf. Fides et ratio, 85).
Keywords:
Theology, Methodology of Theology, culture, functions of literatureReferences
Balthasar H. Urs von, Das Weizenkorn, Luzern 1944.
Balthasar H. Urs von, Der Laie und der Ordensstand, Einsiedeln 1948.
Balthasar H. Urs von, Offenbarungund Schonheit: Verbum Caro, Einsiedeln 1960.
Bartnik Cz.S., Do teologów należy budowa Nowego Świata, Causa Nostra 1(1993) nr l.
Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est (25.12.2005).
Bortkiewicz T., Katolicka nauka społeczna jako teologia społeczna?, w: Metodologiczne i teoretyczne problemy..., s. 146-147.
Congar Y., Der Laie (cyt. za: Kranz, Was ist christliche Dichtung? Thesen - Fakten - Daten, Mu nchen 1987, s. 80).
Crepaldi G., S. Fontana, La dimensione interdisciplinare della Dottrina sociale dellaChiesa. Uno studio sul Magistero, Siena 2006.
Croce B., Cultura e vita morale, rozdz. XXII: Fede e programmi, Bari 1955.
Dybciak K., Literatura a religia, Polonistyka 45(1992) nr 7-8.
Gambescia C., Le societe injuste, Catholica 2003 nr 80.
Glemp J., Zaznała już pełnego smaku życia, W drodze 14(1986) nr 7-8.
Goichot E., Henri Bremond historien du sentiment religieux, Strasbourg - Paris 1982.
Hładowski W., Poznanie teologiczne, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 32(1985) z. 2.
Jan PaweŁ II, Homilia podczas Mszy św. w uroczystość Zesłania Ducha Świętego, w stulecie encykliki Rerum Novarum (19.05.1991), L'Osservatore Romano (wyd. pol.) 1991 nr 7.
Jan Paweł II, Przemówienie do Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Nowy Jork, 5.10.1995, w: Przemówienia i homilie Ojca świętego Jana Pawła II, Kraków1997.
Jan Paweł II, Przemówienie na otwarcie Trzeciej Konferencji Episkopatu Ameryki Łacińskiej w Puebla (28.1.1979), w: Dokumenty nauki społecznej Kościoła, cz. 2, Rzym – Lublin 19962.
Jan Paweł II, Wiara i Kultura. Dokumenty, przemówienia, homilie, red. M. Radwan, T. Gorzkula, Rzym – Lublin 1988.
Jan XXIII, Encyklika Mater et Magistra, 15.05.1961.
Juros H., Spór o metodologie nauki społecznej Kościoła, w: Jan Paweł II, Centesimusannus. Tekst i komentarze, red. F. Kampka, C. Ritter, Lublin 1998.
Lasch Ch., La Cultura del narcisismo. L'individuo in fuga dal sociale in un'et di disillussionicolettive, Milano 1981.
Matteini M., Mac Intyre e la rifondazione dell'etica. La crisi delle ideologie e dellamorale e il recupero del finalismo etico come bene comune, Roma 1995.
Metz J.B., Theologie politique et liberte criticosociale, Concilium 1968 nr 36, s. 9-25.
Napiórkowski C.S., Wiara. Skrypt dla studentów, Lublin 1976.
Napiórkowski S.C., Teologia. Zagadnienia wstępne, Katowice 1986.
Nossol A., Kulturowy kontekst tzw. teologii wyzwolenia. Historyczny i systematyczny zarys zasadniczych problemów. Skrypt dla studentów, Lublin 1990.
Nossol A., Teologia bliższa życiu. Wpływ teologii na egzystencję chrześcijańską, Paris 1993.
Nossol A., Teologia na usługach wiary, Opole 1979.
Piwowarski W., Socjologia religii i katolicka nauka społeczna - przeciwieństwo czy wzajemne uzupeønianie się?, Kierunki 1986 nr 22.
Rahner K., H. Vorgrimler, Mały słownik teologiczny, tłum. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa 1987.
Ratzinger J., Czym jest teologia?, tłum. L. Balter, w: Podstawy wiary. Teologia, red. L. Balter, S. Dusza, F. Mickiewicz, St. Stancel, Poznań 1991.
Ratzinger J., Theologie, w: Die Religion in Geschichte und Gegenwart, t. VI, Tubingen 1962.
Ratzinger J., Zur Lagedes Glaubens. Ein Gesprachmit Vittorio Messori, Munchen – Zurich - Wien 1985.
Renard J.C., Poesie, foi et theologie, Concilium 12 (1976) z. 5.
Rosanvallon P., Le Capitalisme utopique. Histoire de l'ideÂe de marche, Seuil 1999.
Sorge B., Wykłady z katolickiej nauki społecznej. Od Ewangelii do cywilizacji miłości, Kraków 2001.
Stratthaus G., Die Wirtschaftspolitik der grossen Koalition, Civitas 1969 nr 8, s. 145-146.
Szulc F., Jak badać obraz Boga w literaturze?, Teologia w Polsce 6(1988) nr 17.
Szymik J., Słowo u źródeł Teo-Logii, w: Veritati et caritati. W służbie teologii i pojednania, red. P. Jaskóła, Opole 1992.
Szymik J., W poszukiwaniu teologicznej głębi literatury. Literatura piękna jako locus theologicus, Katowice 1994.
Toso M., L'insegnamento della dottrina sociale della Chiesa oggi, w: Dottrina sociale etestimonianza cristiana - Atti del Simposio in onore del Cardinale Joseph Hoffner - (Roma,30.10.1997), Citta del Vaticano 1997.
Wojtyła K. (Jan Paweł II), Nauczanie społeczne Kościoła integralną częścią jego misji, Rzym 1996.
Zuberbier A., Teologia dzisiaj, Katowice 1975.
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivs 4.0 International License.
